Kanadada “garynjygy” bolan üç gözli deňiz ýyrtyjysyny tapdylar. Ol 506 million ýyl ozal ýaşap geçipdir

  • 20.05.2025 14:30
  • 7.5k+

Manitoba muzeýiniň we Patyşalygyň Ontario muzeýiniň paleontologlary Kanadadaky Býorjess slaneslerinde deňiz ýyrtyjysynyň täze görnüşini tapdylar. Tapyndynyň ýaşy 506 million ýyl diýip, Royal Society Open Science žurnalyndaky çap edilen barlaga salgylanýan Phys.org ýazýar.

Bu jandara Mosura fentoni diýip at dakyldy. Ululygy boýunça ol süýem barmakdan uly däl. Onuň üç gözi, ýiti dyrnaklary, dişli tegelek agzy we iki gapdalynda ýüzgüçleri bar.
Mosura ýok bolup giden radiodontlar toparyna degişlidir, oňa iri ýyrtyjy anomalokaris hem degişli. Şeýle-de bolsa, mosuranyň özboluşly bir aýratynlygy - beýleki radiodontlarda bolmadyk, segmentli süýnmek žabraly"garynjygy" bardy.

"Bedeniniň yzky böleginde žabraly 16 sany jebis syrlaşyp duran segmenti bar. Bu onuň gylyçguýruklar, eşekýassyklar we mör-möjekler ýaly häzirki zaman haýwanlary bilen ewolýusiýa ýakynlygynyň bardygynyň mysaly" – diýip, Manitoba muzeýiniň paleontologiýa kuratory Jo Moýsýuk – gürrüň berdi.

Alymlar bu gurluşyň daşky gurşawyň aýratynlyklary ýa-da has netijeli dem almak zerurlygy bilen baglanyşykly bolup biljekdigini çaklaýarlar.
Ýaýbaň ýüzüş galkanlary we inçe guýrugy sebäpli jandar resmi däl "deňiz güýesi" adyny aldy.
Mosura bognaýaklylaryň gadymy şahasyna degişlidi, oňa häzirki zaman möýleri, leňňeçler we köpaýaklylar hem degişli. Käbir galyndylar içki beden agzalaryny hem  - nerw çogdamlaryny, gan aýlanyş we iýmit siňdiriş ulgamlaryny saklap galypdyr.

Ýyrtyjynyň gan aýlanyşy açyk görnüşli: ýürek gany lakunalara – galyndylarda görünýän içki boşluklara akdyrypdyr.
Býorjess slanesleri Ýoho we Kuteneý milli seýilgählerinde ýerleşýär we Kanadanyň seýilgäh gullugy tarapyndan goralýar. 1980-nji ýyldan bäri olar ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizildi.


düýn 16:42
5.4k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

düýn 00:07
3.8k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.8k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.2k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...