Kanadada “garynjygy” bolan üç gözli deňiz ýyrtyjysyny tapdylar. Ol 506 million ýyl ozal ýaşap geçipdir

  • 20.05.2025 14:30
  • 7.4k+

Manitoba muzeýiniň we Patyşalygyň Ontario muzeýiniň paleontologlary Kanadadaky Býorjess slaneslerinde deňiz ýyrtyjysynyň täze görnüşini tapdylar. Tapyndynyň ýaşy 506 million ýyl diýip, Royal Society Open Science žurnalyndaky çap edilen barlaga salgylanýan Phys.org ýazýar.

Bu jandara Mosura fentoni diýip at dakyldy. Ululygy boýunça ol süýem barmakdan uly däl. Onuň üç gözi, ýiti dyrnaklary, dişli tegelek agzy we iki gapdalynda ýüzgüçleri bar.
Mosura ýok bolup giden radiodontlar toparyna degişlidir, oňa iri ýyrtyjy anomalokaris hem degişli. Şeýle-de bolsa, mosuranyň özboluşly bir aýratynlygy - beýleki radiodontlarda bolmadyk, segmentli süýnmek žabraly"garynjygy" bardy.

"Bedeniniň yzky böleginde žabraly 16 sany jebis syrlaşyp duran segmenti bar. Bu onuň gylyçguýruklar, eşekýassyklar we mör-möjekler ýaly häzirki zaman haýwanlary bilen ewolýusiýa ýakynlygynyň bardygynyň mysaly" – diýip, Manitoba muzeýiniň paleontologiýa kuratory Jo Moýsýuk – gürrüň berdi.

Alymlar bu gurluşyň daşky gurşawyň aýratynlyklary ýa-da has netijeli dem almak zerurlygy bilen baglanyşykly bolup biljekdigini çaklaýarlar.
Ýaýbaň ýüzüş galkanlary we inçe guýrugy sebäpli jandar resmi däl "deňiz güýesi" adyny aldy.
Mosura bognaýaklylaryň gadymy şahasyna degişlidi, oňa häzirki zaman möýleri, leňňeçler we köpaýaklylar hem degişli. Käbir galyndylar içki beden agzalaryny hem  - nerw çogdamlaryny, gan aýlanyş we iýmit siňdiriş ulgamlaryny saklap galypdyr.

Ýyrtyjynyň gan aýlanyşy açyk görnüşli: ýürek gany lakunalara – galyndylarda görünýän içki boşluklara akdyrypdyr.
Býorjess slanesleri Ýoho we Kuteneý milli seýilgählerinde ýerleşýär we Kanadanyň seýilgäh gullugy tarapyndan goralýar. 1980-nji ýyldan bäri olar ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizildi.


düýn 00:23
4.4k+

Gün ulgamynda bir ýyly 1648 Ýer ýylyna deň bolan asman jisimi tapyldy

Gün ulgamynda adaty bolmadyk asman jisimi tapyldy. 2020 VN40 diýlip atlandyrylýan bu trans-neptun obýekti 1648 Ýer ýylyna barabar wagtda Günüň töwereginden doly aýlanyp çykýar. Bu barada Garward-Smitsonow institutynyň  Astrofizika merkeziniň barlagçylary habar berdiler...

düýn 00:18
2k+

Alymlar DNK-nyň sakawlamak bilen baglanyşykly 57 bölegini tapdylar

Halkara alymlar topary sakawlamak bilen baglanyşykly 57 genom bölegini tapdylar. Bu barada ABŞ-nyň Wanderbilt uniwersitetiniň lukmançylyk merkeziniň (VUMC) metbugat gullugy habar berdi. Barlaga birnäçe ýurtdan hünärmenler gatnaşdy...

29.07.2025 14:09
5.7k+

Alymlar derisi ýelekpisint bolan gadymy süýrenijiniň galyndylaryny tapdylar

Fransiýada arka tarapy ýelekpisint gurluşly gadymy süýrenijileriň galyndylary tapyldy. Tapyndynyň ýaşy 247 million ýyl diýip, Ştutgartdaky (Germaniýa) Döwlet tebigat ylymlary muzeýiniň metbugat gullugy habar berdi...

29.07.2025 11:54
7.7k+

Gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan berk, arzan asfalt döretdiler

Granada we Bolonýa uniwersitetleriniň alymlary gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan ekologiýa taýdan arassa asfalt öndürmegiň tehnologiýasyny işläp düzdüler. Oýlap tapyş ScienceDirect žurnalynyň makalasynda beýan edildi...