Kawkazdaky tapyndy neandertallaryň oýlap tapyjylygy barada täze maglumatlary berdi

  • 06.05.2025 21:06
  • 4k+

Alymlar Demirgazyk-Günbatar Kawkazdaky gowakda ýaşy 80-70 müň ýyl bolan süňkden ýasalan peýkamy tapdy. Bu tapyndy süňkden enjam ýasamaga ukypsyz hasaplanan neandertallar baradaky garaýyşlary üýtgedýär. Görnüşi ýaly, neandertallar, takmynan, 40 müň ýyl mundan ozal Ýewraziýada häzirkizaman adamlary peýda bolmazdan has öň çylşyrymly tehnologiýalary ulanan eken.

Peýkam 100-60 müň ýyl ozal daş gurallaryň kömegi bilen haýwanyň süňkünden ýasalypdyr. Ol, ähtimal, tebigy ýelim bolan bitumy ulanyp, agaç taýaga berkidilen bolsa gerek. Bu açyş neandertallaryň çylşyrymly tehnologiýalary özbaşdak döredendigini tassyklaýar.
Russiýanyň ylmy gaznasy tarapyndan goldanan ylmy gözlegiň netijeleri Journal of Archaeological Science žurnalynda neşir edildi.
Bu işe RYA-nyň Maddy medeniýetiň taryhy institutyndan, Sankt-Peterburgyň döwlet uniwersitetinden, Sankt-Peterburgyň “LETI” döwlet elektrotehnika uniwersitetinden we Arlingtondaky Tehas uniwersitetinden alymlar gatnaşdy.
Ozal Pireneýlerdäki tapyndylar neandertallaryň 100-65 müň ýyl ozal ýowuz klimatda ýaşandygyny we kyn şertlere uýgunlaşyp bilendigini görkezdi. Kawkazdaky täze tapyndy bolsa olaryň uýgunlaşmagynyň we oýlap tapyjylygynyň ýokary derejesini tassyklaýar.


düýn 14:40
2.6k+

Alymlar kebelekleriň howada nädip gaýyp saklanyp bilýändiklerini düşündirdiler

Beýhan uniwersitetiniň alymlary kebelekleriň uçuşyna gözegçilik edip, olaryň howada gülleriň depesinde nädip gaýyp durmagy başarýandyklaryny anykladylar. Bu açyş ýyladyşhanalarda ösümlikleri tozanlandyrmaga we barmasy kyn ýerlere girmäge ukyply mikrodronlary döretmekde gerekli bolup biler diýip, Science Daily habar berýär...

düýn 14:36
1.8k+

Ähli janly-jandarlaryň juda gowşak ýagtylyk bölüp çykarýandygy ýüze çykaryldy

Kanadanyň Kalgari uniwersitetiniň we Milli gözleg geňeşiniň barlagçylary ähli janly-jandarlaryň hemişe örän gowşak we göze görünmeýän ýagtylyk bölüp çykarýandygyny ýüze çykardylar. Bu hadysa «örän gowşak foton şöhlelenmesi» (UPE) diýlip atlandyrylýar...

düýn 14:30
5.2k+

Kanadada “garynjygy” bolan üç gözli deňiz ýyrtyjysyny tapdylar. Ol 506 million ýyl ozal ýaşap geçipdir

Manitoba muzeýiniň we Patyşalygyň Ontario muzeýiniň paleontologlary Kanadadaky Býorjess slaneslerinde deňiz ýyrtyjysynyň täze görnüşini tapdylar. Tapyndynyň ýaşy 506 million ýyl diýip, Royal Society Open Science žurnalyndaky çap edilen barlaga salgylanýan Phys...

düýn 07:44
6.4k+

Awstraliýaly alymlar plastik aýnalaryny ulanyp, Gün energiýasyny öndürmegiň çykdajysyny 40% peseltdiler

Awstraliýaly alymlar Gün energiýasynyň öndürilişiniň çykdajysyny 40% azaldyp biljek ýeňil plastik aýnalary işläp taýýarladylar. Ilkibaşda awtoulaglar üçin işlenip düzülen tehnologiýa indi oba hojalygynda we senagatda çykdajylary peseltmäge, şeýle hem uglerod zyňyndylaryny azaltmaga ýardam berer diýip, «New Atlas» neşiri habar berýär...