Ummanlaryň gyzmagy merjenleriň 80%-den gowragyna ýok bolup gitmek howpuny salýar

  • 27.04.2025 11:59
  • 5.1k+

Ummanlaryň temperaturasynyň ýokarlanmagy sebäpli planetanyň merjenleriň 80%-den gowragynyň reňki soldy. Halkara Merjen gaýalary başlangyjy (ICRI) tarapyndan berlen hasabatda olaryň köpçülikleýin ýok bolup gitmek howpy barada aýdylýar diýip, TASS habar berýär.

2023-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan 2025-nji ýylyň 30-njy martyna çenli ýylylyk basyşy merjen gaýalarynyň 84%-ine täsir etdi. 82 ýurda, sebite we ykdysadyýete zyýan ýetdi diýip, guramanyň metbugat habarynda aýdylýar.
Hünärmenleriň baha bermegine görä, bu gözegçilikleriň tutuş taryhynda global reňk solmanyň geriminiň iň uly bolan döwrüdir. Bu eýýäm 1998-nji ýyldan bäri dördünji ýagdaýdyr we depgini boýunça 2014-nji ýyldan 2017-nji ýyla çenli bellige alnan öňki ýazgydan ýokary boldy. Şonda gaýalaryň üçden iki böleginden gowragyna zeper ýetipdi.
Merjenleriň reňkiniň solmagy ummanlaryň gyzmagy we adamyň täsir etmeginde  howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly. Ýagtylyk stresi şertlerinde merjenler özlerini reňk we iýmit bilen üpjün edýän simbiotik suwotulary ýitirýärler. Suwuň temperaturasy uzak wagtlap kadaly ýagdaýa gelmedik ýagdaýynda, merjenler ölýär.
Ýewropanyň Copernicus howa gullugynyň berýän maglumatyna görä, 2024-nji ýyl gözegçilikleriň bütin taryhynda iň maýyl ýyl boldy. Ummanyň ortaça ýyllyk temperaturasy rekord derejede 20,87° C boldy. Ilkinji gezek dünýäde ortaça temperatura senagatdan öňki derejeden 1,5° C geçdi.


10.07.2025 11:35
5.4k+

ESA kosmosdan Ortaýer deňziniň näderejede gyzýandygyny görkezdi

Ýewropadaky aşa yssy howa hatda kosmosdan hem aýdyň görünýär. Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Ortaýer deňzi sebitindäki gury ýerleriň we suwuň üstki temperaturasynyň ýokarlanýandygyny görkezýän emeli hemra suratyny çap etdi...

08.07.2025 10:25
4.8k+

Dünýäde CO₂ zyňyndylary rekord derejede 40,8 milliard tonna ýetdi

Geçen ýyl dünýäde kömürturşy gazynyň zyňyndylary CO₂ ekwiwalentinde 40,8 milliard tonna ýetdi. Bu barada Energetika instituty (EI) tarapyndan neşir edilen “2025-nji ýylda dünýä energetikasynyň san maglumatyna syn” atly täze hasabatda aýdylýar...

27.06.2025 20:25
15k+

Dünýäniň iň gurak ýerleriniň biri bolan Atakama çölüni gar örtdi

Çiliniň demirgazygynda Atakama çölünde gar ýagdy. Bu çöl Ýer ýüzünde iň gurak sebitleriň biri hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, bu seýrek hadysa ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) obserwatoriýasynyň sosial ulgamlarynda paýlaşylan wideolarynda görkezildi...

16.06.2025 14:19
7.3k+

2025-nji ýylyň maý aýy umman gözegçiliginiň taryhynda ikinji iň yssy aý boldy

2025-nji ýylyň maý aýynda dünýä ummanynyň üstüniň ortaça temperaturasy 20,79 gradus boldy – bu gözegçiligiň taryhynda ikinji iň ýokary görkezijidir diýip, Ýewropanyň Copernicus gullugy habar berýär. 2024-nji ýylyň maý aýynda goýlan rekord dereje bu görkezijiden bary-ýogy 0,14 gradus ýokarydy...