Ummanlaryň gyzmagy merjenleriň 80%-den gowragyna ýok bolup gitmek howpuny salýar

  • 27.04.2025 11:59
  • 5k+

Ummanlaryň temperaturasynyň ýokarlanmagy sebäpli planetanyň merjenleriň 80%-den gowragynyň reňki soldy. Halkara Merjen gaýalary başlangyjy (ICRI) tarapyndan berlen hasabatda olaryň köpçülikleýin ýok bolup gitmek howpy barada aýdylýar diýip, TASS habar berýär.

2023-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan 2025-nji ýylyň 30-njy martyna çenli ýylylyk basyşy merjen gaýalarynyň 84%-ine täsir etdi. 82 ýurda, sebite we ykdysadyýete zyýan ýetdi diýip, guramanyň metbugat habarynda aýdylýar.
Hünärmenleriň baha bermegine görä, bu gözegçilikleriň tutuş taryhynda global reňk solmanyň geriminiň iň uly bolan döwrüdir. Bu eýýäm 1998-nji ýyldan bäri dördünji ýagdaýdyr we depgini boýunça 2014-nji ýyldan 2017-nji ýyla çenli bellige alnan öňki ýazgydan ýokary boldy. Şonda gaýalaryň üçden iki böleginden gowragyna zeper ýetipdi.
Merjenleriň reňkiniň solmagy ummanlaryň gyzmagy we adamyň täsir etmeginde  howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly. Ýagtylyk stresi şertlerinde merjenler özlerini reňk we iýmit bilen üpjün edýän simbiotik suwotulary ýitirýärler. Suwuň temperaturasy uzak wagtlap kadaly ýagdaýa gelmedik ýagdaýynda, merjenler ölýär.
Ýewropanyň Copernicus howa gullugynyň berýän maglumatyna görä, 2024-nji ýyl gözegçilikleriň bütin taryhynda iň maýyl ýyl boldy. Ummanyň ortaça ýyllyk temperaturasy rekord derejede 20,87° C boldy. Ilkinji gezek dünýäde ortaça temperatura senagatdan öňki derejeden 1,5° C geçdi.


16.06.2025 14:19
7k+

2025-nji ýylyň maý aýy umman gözegçiliginiň taryhynda ikinji iň yssy aý boldy

2025-nji ýylyň maý aýynda dünýä ummanynyň üstüniň ortaça temperaturasy 20,79 gradus boldy – bu gözegçiligiň taryhynda ikinji iň ýokary görkezijidir diýip, Ýewropanyň Copernicus gullugy habar berýär. 2024-nji ýylyň maý aýynda goýlan rekord dereje bu görkezijiden bary-ýogy 0,14 gradus ýokarydy...

07.06.2025 12:21
14k+

Türkmen alymlary Derweze gaz krateriniň alawlamasyny peseltmegi başardylar

Garagum sährasyndaky Derweze gaz krateriniň ýanmagynyň depgini üç esse azaldy. Bu barada «Türkmengaz» döwlet konserniniň Tebigy gaz ylmy-barlag institutynyň barlaghanasynyň müdiri Irina Lurýewa habar berdi. "Krateriň tertipsiz ýanmagynyň ýygjamlygy 2023-nji ýylyň awgust aýy bilen deňeşdirilende üç esseden gowrak azaldy...

02.06.2025 08:09
4.6k+

Buzluklaryň möçberi 50 ýylda 9 trillion tonna azaldy

1975-nji ýyldan bäri alnyp barylýan gözegçilikleriň dowamynda, buzluklaryň umumy möçberi 9 trillion tonnadan hem köp azaldy. Bu barada Bütindünýä meteorologiýa guramasynyň wekili Kler Nullis Ženewada geçirilen metbugat ýygnagynda habar berdi...

01.06.2025 19:18
6.7k+

Ýeriň ilatynyň tas ýarysy bir aýa barabar goşmaça yssy howany başdan geçirdi

ABŞ-nyň Nýu-Jersi ştatynda ýerleşýän «Climate Central» garaşsyz ylmy-barlag toparynyň hasabatyna görä, soňky bir ýylyň dowamynda Ýeriň ilatynyň tas ýarysy aşa yssy howalaryň uzaga çekmegi bilen ýüzbe-ýüz bolupdyr...