Alymlar: Gün ýokary işjeňligiň 50 ýyllyk döwrüne girýär

  • 20.04.2025 14:34
  • 4.8k+

Gün ýokary işjeňligiň täze döwrüne geçdi we bu, amerikan alymlarynyň maglumatlaryna görä, ýarym asyr töweregi dowam edip biler. Bu Gün tupanlaryny güýçlendirýän seýrek döwür bilen baglanyşykly diýip, ABŞ-nyň Milli atmosfera gözlegleri merkeziniň (NCAR) hünärmenleri habar berýär.

Bu döwür – Glýaýsbergiň kwazi-asyrlyk döwri Gün işjeňliginiň adaty 11 ýyllyk döwürleri bilen gabat gelip, Gün alawlamalarynyň we zyňyndylaryň ýygy-ýygydan bolmagyna hem güýçlenmegine getirýär.
Häzir Gün işjeňliginiň 25-nji döwri dowam edýär, ol eýýäm iň ýokary derejesini geçdi we indi Günüň işjeňligi peselip başlar. Ýöne NCAR-yň 45 ýyllyk hemra gözegçiliklerine esaslanýan maglumatlaryna görä, Glýaýsberg döwri 2021-nji ýylda iň pes derejesine ýetdi we indi güýçlenip başlaýar. Bu Gün işjeňliginiň indiki dört döwrüniň adatdakysyndan has güýçli boljakdygyny aňladýar. Bu hem hemralar we elektrik ulgamlary üçin howp döredýär.
Ýöne bu işjeňligiň gowy taraplary hem bar. Işjeň Gün atmosferany gyzdyryp, radiasiýa guşaklyklaryndaky protonlaryň dykyzlygyny peseldýär we şonuň bilen hemralara hem HKS-e düşýän radiasiýa ýüküni azaldýar.
Alymlar töwekgelçilikleri azaltmak we bu döwrüň artykmaçlyklaryndan peýdalanmak üçin Gün işjeňliginiň bolup biljek netijelerine öňünden taýýarlyk görmäge çagyrýar. 


16.12.2025 09:48
7.6k+

Aýa bir sagatda üç meteorit baryp urdy

15-nji dekabra geçilen gije Aýyň üstüne üç meteoritiň gaçyşy hasaba alyndy. Hadysa bir sagatdan az wagtyň içinde bolup geçdi. Seýrek çaknyşma seriýasy iň kuwwatly meteor akymlarynyň biri bolan Geminidiň iň ýokary işjeňligi bilen baglanyşyklydyr diýip, ýaponiýaly astronom-höwesjeň Daiçi Fuji habar berdi...

10.12.2025 09:53
5.2k+

7-nji ýanwarda planetalaryň ýörişi bolar we ol indiki gezek 2267-nji ýylda gaýtalanar

2026-njy ýylyň 7-nji ýanwarynda planetalaryň ýörişi bolar: Gün, Wenera we Mars bir hatara diýen ýaly düzüler, olaryň arasyndaky burç aralygy bolsa bir gradusa çenli azalar. Bu astronomik hadysanyň indiki gezek diňe XXIII asyrda gaýtalanmagyna garaşylýar diýip, RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň we Gün-Ýer fizikasy institutynyň metbugat gullugy habar berdi...

03.12.2025 09:20
10k+

Dekabrda Ýeriň ýaşaýjylary Superaýy, Ýupiteriň hemralaryny we sagatda 150-ä golaý meteory görüp biler

Ýeriň ýaşaýjylary dekabryň başynda birnäçe täsin astronomik hadysalara: Superaýa, Geminid meteor akymyna we Ýupiteriň iň uly hemralaryna syn edip biler. Bu barada UrFU okuw astronomiýa obserwatoriýasynyň inženeri Wladilen Sanakoýewe salgylanyp, TASS habar berýär...

01.12.2025 17:28
7.5k+

Günde 2025-nji ýylyň iň güýçli alawlamalarynyň biri hasaba alyndy

Günde şu ýylda iň güýçli alawlamalaryň biri hasaba alyndy, onuň iň ýokary derejesi Aşgabat wagty bilen 7:49-da boldy. Bu barada “FOBOS” howa merkeziniň hünärmeni Mihail Leus habar berdi. Ir ertir Günde X derejeli güýçli alawlama hasaba alyndy diýip, Mihail Leus öz Telegram kanalynda ýazdy...