Alymlar: Gün ýokary işjeňligiň 50 ýyllyk döwrüne girýär

  • 20.04.2025 14:34
  • 4.8k+

Gün ýokary işjeňligiň täze döwrüne geçdi we bu, amerikan alymlarynyň maglumatlaryna görä, ýarym asyr töweregi dowam edip biler. Bu Gün tupanlaryny güýçlendirýän seýrek döwür bilen baglanyşykly diýip, ABŞ-nyň Milli atmosfera gözlegleri merkeziniň (NCAR) hünärmenleri habar berýär.

Bu döwür – Glýaýsbergiň kwazi-asyrlyk döwri Gün işjeňliginiň adaty 11 ýyllyk döwürleri bilen gabat gelip, Gün alawlamalarynyň we zyňyndylaryň ýygy-ýygydan bolmagyna hem güýçlenmegine getirýär.
Häzir Gün işjeňliginiň 25-nji döwri dowam edýär, ol eýýäm iň ýokary derejesini geçdi we indi Günüň işjeňligi peselip başlar. Ýöne NCAR-yň 45 ýyllyk hemra gözegçiliklerine esaslanýan maglumatlaryna görä, Glýaýsberg döwri 2021-nji ýylda iň pes derejesine ýetdi we indi güýçlenip başlaýar. Bu Gün işjeňliginiň indiki dört döwrüniň adatdakysyndan has güýçli boljakdygyny aňladýar. Bu hem hemralar we elektrik ulgamlary üçin howp döredýär.
Ýöne bu işjeňligiň gowy taraplary hem bar. Işjeň Gün atmosferany gyzdyryp, radiasiýa guşaklyklaryndaky protonlaryň dykyzlygyny peseldýär we şonuň bilen hemralara hem HKS-e düşýän radiasiýa ýüküni azaldýar.
Alymlar töwekgelçilikleri azaltmak we bu döwrüň artykmaçlyklaryndan peýdalanmak üçin Gün işjeňliginiň bolup biljek netijelerine öňünden taýýarlyk görmäge çagyrýar. 


20.11.2025 18:49
6.1k+

NASA 3I/ATLAS kometasynyň Ýere howp salmaýandygyny aýdyp, onuň emeli gelip çykyşyny ret etdi

3I/ATLAS kometasy Gün ulgamyndan daşary ýerden geldi diýip, brifingde NASA-nyň ýolbaşçysynyň orunbasary Amit Kşatriýa habar berdi. Agentligiň esasy ylmy işgäri Tom Stetler kometanyň Gün ulgamyndan ep-esli gadymy bolan ýyldyz ulgamynda emele gelip bilendigini aýdýar...

20.11.2025 10:55
2.5k+

Alymlar: Kosmos zyňyndylary Ýeriň atmosferasyny metallar bilen çalt hapalaýar

Nemes alymlarynyň halkara barlaglarynyň netijelerine görä, Ýeriň atmosferasy kosmos galyndylary sebäpli metallar bilen barha köp hapalanýar. Orbital mega-toparlaryň döremegi we uçuşlaryň köpelmegi bu prosesi has-da güýçlendirýär...

19.11.2025 23:07
7.5k+

Üç taýkonawt orbitada galdy: olaryň kapsulasyna kosmos zibili zeper ýetirdi

“Şençžou-21” missiýasynyň üç hytaýly astronawty Ýere gaýdyp gelmek üçin işläp duran kapsula bolmazdan “Týangun” kosmos stansiýasynda galdy we ol ýerde azyndan bir hepde eglener. Kosmos missiýasy garaşylmadyk ýagdaýa duçar boldy: ekipažyň aşak düşmek üçin işleýän enjamy ýok...

15.11.2025 14:55
6.3k+

2025-nji ýyl magnit tupanlarynyň sany boýunça rekorda golaýlaýar

2025-nji ýyl soňky onýyllykda güýçli magnit tupanlarynyň sany boýunça rekordly bolup biler. Bu barada Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasyna salgylanyp, TASS habar berýär...