Alymlar: Gün ýokary işjeňligiň 50 ýyllyk döwrüne girýär

  • 20.04.2025 14:34
  • 4.7k+

Gün ýokary işjeňligiň täze döwrüne geçdi we bu, amerikan alymlarynyň maglumatlaryna görä, ýarym asyr töweregi dowam edip biler. Bu Gün tupanlaryny güýçlendirýän seýrek döwür bilen baglanyşykly diýip, ABŞ-nyň Milli atmosfera gözlegleri merkeziniň (NCAR) hünärmenleri habar berýär.

Bu döwür – Glýaýsbergiň kwazi-asyrlyk döwri Gün işjeňliginiň adaty 11 ýyllyk döwürleri bilen gabat gelip, Gün alawlamalarynyň we zyňyndylaryň ýygy-ýygydan bolmagyna hem güýçlenmegine getirýär.
Häzir Gün işjeňliginiň 25-nji döwri dowam edýär, ol eýýäm iň ýokary derejesini geçdi we indi Günüň işjeňligi peselip başlar. Ýöne NCAR-yň 45 ýyllyk hemra gözegçiliklerine esaslanýan maglumatlaryna görä, Glýaýsberg döwri 2021-nji ýylda iň pes derejesine ýetdi we indi güýçlenip başlaýar. Bu Gün işjeňliginiň indiki dört döwrüniň adatdakysyndan has güýçli boljakdygyny aňladýar. Bu hem hemralar we elektrik ulgamlary üçin howp döredýär.
Ýöne bu işjeňligiň gowy taraplary hem bar. Işjeň Gün atmosferany gyzdyryp, radiasiýa guşaklyklaryndaky protonlaryň dykyzlygyny peseldýär we şonuň bilen hemralara hem HKS-e düşýän radiasiýa ýüküni azaldýar.
Alymlar töwekgelçilikleri azaltmak we bu döwrüň artykmaçlyklaryndan peýdalanmak üçin Gün işjeňliginiň bolup biljek netijelerine öňünden taýýarlyk görmäge çagyrýar. 


düýn 16:30
3.4k+

Ýeri G2-G3 derejeli magnit tupanlary gurşap aldy. Olar azyndan bir gün dowam eder

Ýerde 2-nji sentýabra geçilen gije magnit tupanlary başlady. Olar azyndan bir gün dowam eder diýip, RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň we Gün-Ýer fizikasy institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasynyň metbugat gullugy habar berýär...

25.08.2025 13:42
10k+

Aý Günüň golaýyndan geçdi: teleskoplar Gün tutulmasyna taýýarlygy düşürip ýetişdiler

23-nji awgustda Aý Günüň ýanyndan geçdi. Bu hadysany GOES-19 kosmos apparatyna ornaşdyrylan SUVI Gün teleskoplary ýazga aldy. Suratlar we wideo ýazgylar Aşgabat wagty bilen irden sagat 10 töwereginde, astronomik täze Aý döwründen takmynan bir sagat öň düşürildi...

21.08.2025 19:48
13k+

Gün özünden uly plazma zyňdy

20-nji awgustda astronomlar soňky ýyllaryň iň uly Gün hadysalarynyň birini hasaba aldy: Günüň günorta polýusyndan uly protuberanes zyňyldy. Onuň uzynlygy, takmynan, 1,5 mln kilometr boldy, bu bolsa Günüň öz diametrinden (takmynan, 1,4 mln km) hem uludyr...

18.08.2025 15:56
3.7k+

Günde tegmilleriň sany ep-esli azaldy, ol alawlama işjeňligini gowşadyp biler

Günüň Ýere bakýan tarapynda Gün tegmilleri asla galmady diýen ýaly. Bu barada RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasy habar berdi. Hünärmenleriň maglumatlaryna görä, ýokary takyklykdaky suratlarda häzir dört sany tegmilli ýeri görmek bolýar...