Astronomlar goşa ulgamyň içinde «perpendikulýar» orbitaly ekzoplaneta tapdylar

  • 18.04.2025 15:07
  • 1.9k+

Ýewropaly astronomlar «Ýyldyz söweşleri» filmindäki Tatuin planetasyny ýada salýan täsin ýyldyz ulgamyny ýüze çykardylar. 2M1510 belgili täsin ulgam Ýerden 120 ýagtylyk ýyly uzaklykda, Mizan (Terezi) ýyldyz toplumynda ýerleşýär. Bu barada «The Economic Times» neşiri habar berýär.

Bu ulgamda iki sany goňur girdenek (ýyldyz) bar. Olar planetalardan has agyr, emma doly göwrümli ýyldyz bolmak üçin ýeterlik massalary ýok. Olaryň her biriniň massasy Günüňkiden, takmynan, 30 esse az.
Ulgamyň haýran galdyryjy tarapy, bu ýerde bir ekzoplaneta bar we onuň orbitasy goňur girdenekleriň aýlanyş tekizligine göni (90 gradus burç bilen) perpendikulýar ýagdaýda ýerleşýär. Bu orbitasy «perpendikulýar» bolan we iki ýyldyzly ulgamda ýerleşýän bize mälim ilkinji ekzoplanetadyr.
Bu açyş tötänden boldy, aslynda, alymlar goňur girdenekleriň tutulmasyna syn edýärdi.
Alymlar Çilide ýerleşýän VLT teleskopynyň UVES guralyny ulanyp, bu ulgamda iki däl, eýsem dört sany jisimiň bardygyny ýüze çykardylar. Täsin ulgamda iki sany goňur girdenekden başga-da, uzakda ýerleşýän ýene bir başarnyksyz ýyldyz (goňur girdenek) we bir uly ekzoplaneta hem bar eken. Bu ekzoplanetanyň massasy Ýeriňkiden 10-100 esse agyr we ol goňur girdenekleriň daşyndan, birnäçe astronomiki birlik uzaklykda ýerleşýän uzyn orbitada aýlanýar.


26.07.2025 18:29
8.6k+

Alymlar Stounhenj daşlaryny adamlaryň daşandygyny tassykladylar

Aberistuit uniwersitetiniň ylmy gözlegçileri Stounhenji emele getirýän daşlaryň bäş müň ýyldan gowrak ozal adamlar tarapyndan daşalandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen ylmy barlaga salgylanyp, Daily Mail habar berýär...

26.07.2025 11:59
2.3k+

NASA we Hindistan Ýere syn ediş hemralaryndan iň gymmatlarynyň birini uçurmaga taýynlanýar

30-njy iýulda ABŞ-nyň Milli aeronawtika we kosmos giňişliginiň barlaglary dolandyryş gullugy (NASA) we Hindi kosmos barlaglary guramasy (ISRO) tarapyndan işlenip düzülen NISAR Ýere gözegçilik hemrasyny (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar) uçurmak meýilleşdirilýär...

26.07.2025 11:55
3.7k+

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli Aýda öz bazasyny gurar

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli  Aýda öz bazasynyň gurluşygyny tamamlamagy meýilleşdirýär. Aeroskosmos tehnikasy boýunça Döwlet koreý edarasy (KASA) degişli meýilnamany Tejondaky Koreýanyň Milli gözleg gaznasynda geçirilen ýygnakda hödürledi diýip, The Korea Times habar berýär...

24.07.2025 10:31
3.1k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...