Alymlar ilkinji gezek, takmynan, 100 million ýyl ozal ýaşap geçen sowutly ankilozawrlaryň yzlary tapyldy

  • 17.04.2025 13:45
  • 4.5k+

Alymlar Kanadada ilkinji gezek ankilozawrlaryň - üç barmakly we guýrugynda tommarçagy bolan sowutly dinozawrlaryň galyndy yzlaryny tapdylar. Paleontologlar yzlary ýurduň günorta-günbatar böleginden tapdylar we tapyndyny Journal of Vertebrate Paleontology žurnalynda beýan etdiler. 

"Tapan dinozawr yzlarymyz aýagynda bary-ýogy üç barmagy bolan, bu bolsa ony, gürrüňsiz, guýrugy tommarçakly klassiki ankilozawrlar kategoriýasyna degişli etmäge mümkinçilik berýän hažžykdan galypdyr. Bu şu kysmy ilkinji tapyndydyr, ozal bize diňe nodozawrid maşgalasyndan bolan dört barmakly yzlary tapmak başardypdy" – diýip barlagda aýdylýar.

Bu işi Britaniýanyň Kolumbiýa muzeýiniň kuratory Wiktoriýa Arbor öz kärdeşleri bilen bilelikde geçirdi. Alymlar ankilozawrlary, şol sanda olaryň özlerini alyp barşyny we beýleki jandarlar bilen gatnaşygyny köpden bäri öwrenýärler. Ozal guýruk tommarçagynyň diňe ýyrtyjylardan goranmak üçin däl, eýsem öz aralaryndaky garpyşyklarda-da ulanylandygyny bildiler.
Yzlar Tambler-Rij sebitinden tapyldy. Olara, takmynan, 100 million ýyl bolupdyr. Ozal bu sebitden diňe ankilozawrlar bilen ýakyn kowumdaş, ýöne dört barmakly we guýruk tommarçagy bolmadyk nodozawrlaryň aýak yzlary tapylýardy. Täze tapyndy, paleontologlaryň arasynda öňki şübhelere garamazdan, iki görnüşiň hem bir wagtda ýaşap geçendigini tassyklaýar.
Şeýle hem, bu ankilozawrlaryň Demirgazyk Amerikanyň çäginden 100-84 million ýyl ozal ýok bolandygy baradaky pikiri ret edýär.


30.09.2025 18:01
2.5k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...

30.09.2025 10:22
4.1k+

Kofein çylşyrymly meseleleri çözmekde adamlaryň tutanýerliligini ýokarlandyrýar

Täze barlag kofeniň çylşyrymly ýa-da bölekleýin çözmek mümkin bolmadyk meseleleri çözmekde tutanýerliligi ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi. Munuň täsiri dartgynly ýagdaýdaky adamlarda has hem göze ilýärdi. Synaglara ABŞ-nyň Massaçusets ştatynyň Amhýorst kollejiniň 329 talyby gatnaşdy...

29.09.2025 12:30
3.6k+

Ýaponiýada mör-möjekleri çekmek üçin "garynja aldawyny" ulanýan ösümlik tapyldy

Ýaponiýada duş gelýän Vincetoxicum nakaianum atly ösümlik tozanlanmak üçin adatdan daşary strategiýany ulanýar. Ol ýarym iýlen ýa-da ýaralanan garynjalaryň çykarýan ysyny gaýtalap, tohumly mör-möjekleri özüne çekýär...

27.09.2025 19:28
9.9k+

Argentinada öň belli bolmadyk ýyrtyjy megaraptoryň we onuň pidasynyň galyndylary tapyldy

Argentinanyň günortasynda paleontologlar güýçli öňki elleri we uzyn dyrnaklary bolan öň näbelli ýyrtyjy dinozawryň galyndylaryny ýüze çykardylar. Bu tapyndy megaraptor nesliniň Günorta Amerikada uzak wagtlap ýaşandygyny tassyklaýar diýip, Nature Communications žurnalynda bellenýär...