Orta asyryň “tüýjümek” kitaplarynyň jiltleriniň nämeden ýasalandygy anyklanyldy

  • 16.04.2025 08:00
  • 4.4k+

Ýewropada XII-XIII asyrlara degişli bolan kitaplaryň adaty bolmadyk “tüýjümek” jiltleri  düwlenleriň derisinden ýasalypdyr. “Independent and Live Science-iň” habaryna görä, Fransiýanyň, Daniýanyň we Beýik Britaniýanyň alymlary şeýle netijä geldiler diýip, Independent we Live Science habar berýär.

Barlagyň netijeleri Royal Society Open Science žurnalynda çap edildi.
Barlag 32 orta asyr kodeksini öz içine aldy. Ilki bilen alymlar Klerwo abbatlygynyň (1140–1275)   kitaphanasyndan 19 sany gadymy golýazmany derňediler. 1150–1250-nji ýyllar aralygyndaky başga-da 13 sany şoňa meňzeş kitaby alymlar  Klerwo buthanasyndan tapdylar.
Adatça, şular ýaly kitaplar haýwanlaryň derisinden edilen pergamentlere ýazylypdyr. Olaryň sahypalary agaç, bagjyk, sapak ýa-da deri bilen çatylypdyr. Olaryň käbirinde “daşlyk” diýilýän ikinji jilt hem bolupdyr. Ozal şeýle “daşlyklar” diňe doňuz ýa-da sugun derisinden edilendir hasaplanýardy.
Mass-spektrometriýanyň kömegi bilen we DNK derňewi arkaly täze maglumatlar alyndy. Ähli jiltler garsagaýaklylaryň derisinden edilen bolup çykdy.
Taryhçylaryň sözlerine görä, bu material desýatina hökmünde alnan ýa-da wikingleriň norweg nesillerinden satyn alnan bolmagy mümkin. Öwrenilen kitaplaryň hemmesi Norwegiýanyň söwda ýollarynyň ugrundaky ybadathanalarda döredilipdir. Norwegiýalylaryň desýatinany düwlen derisi bilen töländikleri barada ýazgylar bar. Şol bir wagtyň özünde, jiltleriň haýsy materialdan edilendigini monahlaryň özleriniň hem bilmedik bolmaklary mümkin - şol döwürde fransuz dilinde düwleni aňlatmak üçin söz bolmandyr.
Kitaplaryň mazmuny bilen jildiniň materialynyň arasynda baglanyşyk tapylmady.


düýn 17:31
3.1k+

Türkmenistanda ýaşlarynyň arasynda ylmy işler boýunça bäsleşigiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy geçirildi

12-nji iýunda Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde Ylymlar güni mynasybetli ýurdumyzyň ýaşlarynyň arasynda ylmy işler boýunça yglan edilen bäsleşigiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy geçirildi...

12.06.2025 12:07
5.5k+

Serdar Berdimuhamedow ýaşlaryň arasynda ylmy işler boýunça geçirilen bäsleşigiň ýeňijilerini gutlady

Pre­zi­den­t Ser­dar Berdimuhamedow Türk­me­nis­ta­nyň ýaş­la­ry­ny yl­my iş­ler bo­ýun­ça ge­çi­ri­len bäs­le­şik­de ga­za­nan uly üs­tün­lik­le­ri­ bi­len gut­la­dy. Döwlet Baştutanynyň belleýşi ýaly, bi­lim...

11.06.2025 14:44
11k+

Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde innowasiýalara bagyşlanan halkara maslahat geçirildi

11-nji iýunda Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde «Innowasiýalar, parahatçylyk, durnukly ösüş» atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi. Halkara ylmy-amaly maslahata dünýäniň...

11.06.2025 13:14
3.3k+

Alymlar syrly we seýrek Uinston Red göwheriniň syryny açdylar

Alymlar dünýäde iň seýrek we syrly göwherleriň biri, agramy 2,33 karat bolan Uinston Red göwheriniň ilkinji barlagyny geçirdiler. Bu iş Gems & Gemology žurnalynda çap edildi diýip, IFLScience habar berýär. Uinston Red göwheri özboluşly gyzyl reňki bilen tapawutlanýar...