Ilkinji “polýar” kosmos ekspedisiýasy bolan Fram2-ä gatnaşyjylar Ýere gaýdyp geldi

  • 06.04.2025 12:46
  • 2.6k+

4-nji aprelde SpaceX kompaniýasynyň Crew Dragon gämisi Fram2 missiýasyna gatnaşyjylar bilen Ýere gaýdyp geldi.

Ekipaž orbitada 3 gün we tas 15 sagat boldy. Bu ekwator tekizligine 90° gyşarma bilen polýar orbitasyna ilkinji ekipažly uçuş boldy. Şeýle orbitadan astronawtlar 400 km-den gowrak belentlikden Ýeriň iki polýusyna-da syn edip bilýärdi.
Meýilleşdirilişi ýaly, bu missiýa üçin ulanylan Crew Dragon C207 Resilience gämisi orbitadan çykmak üçin tormoz berip, gerekmejek tehniki bölegini taşlady we Ýeriň atmosferasyna girdi. Gämi aşak düşmegiň soňky minutlarynda ilki tormoz, soňra esasy paraşýutlaryny goýberdi we paraşýutlaryny açdy. 21:19-da (Aşgabat wagty) enjam Ýuwaş ummanda Kaliforniýanyň kenarynda gondy.
Bu ekipažly Crew Dragon-yň bu sebitde ilkinji gonuşy boldy – ozal olar Atlantikde we Meksika aýlagynda gonýardy.


Bortda Maltanyň asly hytaýly raýaty Çun Wan (missiýanyň komandiri we hemaýatkär), norwegiýaly dokumentalist Ýannik Mikkelsen (gäminiň komandiri), awstraliýaly polýar gözlegçisi Erik Filips (uçarman) we robototehnika ugrunda germaniýaly gözlegçi Rabea Rogge bardy. Olaryň hemmesi kosmosda ilkinji gezek boldy.
Gämi halas ediş gämisiniň bortuna galandan soň, ekipaž daşarky kömek bolmazdan kapsulany özbaşdak terk etdi. Bu astronawtlaryň kosmosa gysga möhletli we uzak möhletli uçuşlardan soň fiziki mümkinçiliklerine baha bermek boýunça tejribäniň bir bölegi boldy. Şeýle maglumatlar Aýa we Marsa geljekki missiýalar üçin ýygnalýar.


Missiýa wagtynda ekipaž birnäçe ylmy gözlegleri geçirdi, şol sanda 2017-nji ýylda açylan polýar şöhlelenmelerini ýada salýan STEVE (Strong Thermal Emission Velocity Enhancement) atmosfera hadysasyna syn edildi. STEVE asmanda uzyn ýagty zolaklar bolup, olaryň tebigaty heniz doly öwrenilmedi. Şeýle-de, Fram2 ekipažynyň agzalary kosmosyň adam organizmine täsirini öwrenmek boýunça 20-den gowrak tejribe geçirmeli, kosmosda ilkinji rentgen suratyny almaly we agramsyzlyk şertlerinde kömelek ösdürip ýetişdirmelidi. Arakesmelerde astronawtlar polýar orbitasyndan täsirli wideolary düşürdi.


düýn 18:21
1.2k+

SpaceX Starship-iň Marsa uçmagy barada ilkinji şertnamasyny baglaşdy, müşderi Italiýa boldy

SpaceX öz Starship kosmos gämisini Mars missiýalary üçin hödürläp başlady we eýýäm ilkinji şertnamasyny baglaşdy. Ilkinji müşderi Italiýanyň kosmos agentligi (ASI) boldy. ASI-niň prezidenti Teodoro Walenteniň aýtmagyna görä, agentlik Gyzyl planetanyň üstünden maglumat ýygnamak üçin ylmy enjamlary ibermegi meýilleşdirýär...

düýn 18:20
1.3k+

NASA we Google Cloud kosmosda astronawtlara kömek etmek üçin EA lukmanyny döredýär

NASA we Google Cloud uzak dowam edýän kosmos missiýalarynda astronawtlara diagnoz goýmakda we bejermekde kömek edip biljek emeli aň ulgamyny synagdan geçirýär. Ulgam “Ekipaž lukmanynyň sanly kömekçisi” (CMO-DA) adyny aldy we Aýa gaýdyp barmak boýunça “Artemid” missiýasyndan başlap, ekipažly uçuşlara taýýarlygyň çäklerinde döredildi...

07.08.2025 13:28
1.9k+

Aýy koloniýalaşdyrmakda esasy maksatnamalardan biri bolan Lunar Trailblazer missiýasyny şowsuzlyga uçrady - NASA

NASA Lunar Trailblazer missiýasynyň tamamlanandygyny resmi taýdan yglan etdi. Apprat bilen aragatnaşyk gutarnykly ýitdi diýip hasaplandy. Aýda suwy gözlemek üçin döredilen zond Artemis programmasynyň möhüm bölegi bolupdy...

06.08.2025 16:19
5.2k+

Marsda wagt Ýerdäkiden has çalt geçýär, astronomlar sagatlary deňeşdirip gördüler

Marsda wagt Ýerdäkiden has çalt geçýär, ol ortaça günde 477 mikrosekunt tapawut berýär. Bu barada astronomlar Arxiv.org-da ýakynda çap edilen makalada gürrüň berdiler. Astronomlar Gyzyl planetada boljak geljekki koloniýa üçin Mars üçin utgaşdyrylan wagtyny girizmegi teklip etdiler...