Ilkinji “polýar” kosmos ekspedisiýasy bolan Fram2-ä gatnaşyjylar Ýere gaýdyp geldi

  • 06.04.2025 12:46
  • 2.6k+

4-nji aprelde SpaceX kompaniýasynyň Crew Dragon gämisi Fram2 missiýasyna gatnaşyjylar bilen Ýere gaýdyp geldi.

Ekipaž orbitada 3 gün we tas 15 sagat boldy. Bu ekwator tekizligine 90° gyşarma bilen polýar orbitasyna ilkinji ekipažly uçuş boldy. Şeýle orbitadan astronawtlar 400 km-den gowrak belentlikden Ýeriň iki polýusyna-da syn edip bilýärdi.
Meýilleşdirilişi ýaly, bu missiýa üçin ulanylan Crew Dragon C207 Resilience gämisi orbitadan çykmak üçin tormoz berip, gerekmejek tehniki bölegini taşlady we Ýeriň atmosferasyna girdi. Gämi aşak düşmegiň soňky minutlarynda ilki tormoz, soňra esasy paraşýutlaryny goýberdi we paraşýutlaryny açdy. 21:19-da (Aşgabat wagty) enjam Ýuwaş ummanda Kaliforniýanyň kenarynda gondy.
Bu ekipažly Crew Dragon-yň bu sebitde ilkinji gonuşy boldy – ozal olar Atlantikde we Meksika aýlagynda gonýardy.


Bortda Maltanyň asly hytaýly raýaty Çun Wan (missiýanyň komandiri we hemaýatkär), norwegiýaly dokumentalist Ýannik Mikkelsen (gäminiň komandiri), awstraliýaly polýar gözlegçisi Erik Filips (uçarman) we robototehnika ugrunda germaniýaly gözlegçi Rabea Rogge bardy. Olaryň hemmesi kosmosda ilkinji gezek boldy.
Gämi halas ediş gämisiniň bortuna galandan soň, ekipaž daşarky kömek bolmazdan kapsulany özbaşdak terk etdi. Bu astronawtlaryň kosmosa gysga möhletli we uzak möhletli uçuşlardan soň fiziki mümkinçiliklerine baha bermek boýunça tejribäniň bir bölegi boldy. Şeýle maglumatlar Aýa we Marsa geljekki missiýalar üçin ýygnalýar.


Missiýa wagtynda ekipaž birnäçe ylmy gözlegleri geçirdi, şol sanda 2017-nji ýylda açylan polýar şöhlelenmelerini ýada salýan STEVE (Strong Thermal Emission Velocity Enhancement) atmosfera hadysasyna syn edildi. STEVE asmanda uzyn ýagty zolaklar bolup, olaryň tebigaty heniz doly öwrenilmedi. Şeýle-de, Fram2 ekipažynyň agzalary kosmosyň adam organizmine täsirini öwrenmek boýunça 20-den gowrak tejribe geçirmeli, kosmosda ilkinji rentgen suratyny almaly we agramsyzlyk şertlerinde kömelek ösdürip ýetişdirmelidi. Arakesmelerde astronawtlar polýar orbitasyndan täsirli wideolary düşürdi.


29.05.2025 18:17
4.1k+

Iň uzakdaky galaktika tapyldy: bu açyş irki Äleme degişli ozalky teoriýalary sorag astyna alýar

Massaçusets tehnologiýa institutynyň (MIT) alymlary häzirki wagta çenli üsti açylan iň uzakdaky galaktikanyň tapylandygyny mälim etdiler. Gözleg «Jeýms Uebb» kosmos teleskobynyň maglumatlaryna esaslanyp, irki ýyldyz ulgamlaryny öwrenýän «Mirage» atly maksatnamanyň çäginde alnyp baryldy...

28.05.2025 20:44
3.4k+

Gün ulgamynda dokuzynjy planeta göze ildi. Ol Neptunyň aňyrsynda gizlenýär

Astronomlar baryp 2006-njy ýylda Plutonyň planetar statusyny karlik derejä çenli peseldýänçä, Gün ulgamynda dokuz sany planeta bar diýlip hasaplanýardy. Indi alymlar astronomiýa boýunça okuw kitaplaryny ýene täzeden ýazmak pikirine geldiler...

28.05.2025 13:59
4.8k+

«Resilience» ýapon moduly Aýa gonmazdan öň surat iberdi

«ispace» ýapon kompaniýasy «X» sosial torunda «Resilience» gonuş modulynyň täze düşüren suratyny paýlaşdy. Suratda Aýyň Günorta polýusy we onuň töweregi görünýär. Modul şu ýylyň ýanwarynda «Falcon 9» raketa göterijisi arkaly Ýeriň hemrasyna ugradyldy...

28.05.2025 13:37
5.2k+

Starship-iň 9-njy synag uçuşy ýene şowsuz tamamlandy: tizleşdiriji ýaryldy, gämi ýandy

SpaceX kompaniýasynyň Starship agyr raketasynyň dokuzynjy synag uçuşy şowsuz tamamlandy. Raketa ABŞ-nyň gündogar wagty bilen 19:36-da (Aşgabat wagty bilen 04:36) Tehasdaky Starbase kosmodromyndan uçuryldy.   Uçuş birnäçe minut gijikdirildi, ýöne bu adaty ýagdaý hasaplanýar...