Ilkinji “polýar” kosmos ekspedisiýasy bolan Fram2-ä gatnaşyjylar Ýere gaýdyp geldi

  • 06.04.2025 12:46
  • 2.6k+

4-nji aprelde SpaceX kompaniýasynyň Crew Dragon gämisi Fram2 missiýasyna gatnaşyjylar bilen Ýere gaýdyp geldi.

Ekipaž orbitada 3 gün we tas 15 sagat boldy. Bu ekwator tekizligine 90° gyşarma bilen polýar orbitasyna ilkinji ekipažly uçuş boldy. Şeýle orbitadan astronawtlar 400 km-den gowrak belentlikden Ýeriň iki polýusyna-da syn edip bilýärdi.
Meýilleşdirilişi ýaly, bu missiýa üçin ulanylan Crew Dragon C207 Resilience gämisi orbitadan çykmak üçin tormoz berip, gerekmejek tehniki bölegini taşlady we Ýeriň atmosferasyna girdi. Gämi aşak düşmegiň soňky minutlarynda ilki tormoz, soňra esasy paraşýutlaryny goýberdi we paraşýutlaryny açdy. 21:19-da (Aşgabat wagty) enjam Ýuwaş ummanda Kaliforniýanyň kenarynda gondy.
Bu ekipažly Crew Dragon-yň bu sebitde ilkinji gonuşy boldy – ozal olar Atlantikde we Meksika aýlagynda gonýardy.


Bortda Maltanyň asly hytaýly raýaty Çun Wan (missiýanyň komandiri we hemaýatkär), norwegiýaly dokumentalist Ýannik Mikkelsen (gäminiň komandiri), awstraliýaly polýar gözlegçisi Erik Filips (uçarman) we robototehnika ugrunda germaniýaly gözlegçi Rabea Rogge bardy. Olaryň hemmesi kosmosda ilkinji gezek boldy.
Gämi halas ediş gämisiniň bortuna galandan soň, ekipaž daşarky kömek bolmazdan kapsulany özbaşdak terk etdi. Bu astronawtlaryň kosmosa gysga möhletli we uzak möhletli uçuşlardan soň fiziki mümkinçiliklerine baha bermek boýunça tejribäniň bir bölegi boldy. Şeýle maglumatlar Aýa we Marsa geljekki missiýalar üçin ýygnalýar.


Missiýa wagtynda ekipaž birnäçe ylmy gözlegleri geçirdi, şol sanda 2017-nji ýylda açylan polýar şöhlelenmelerini ýada salýan STEVE (Strong Thermal Emission Velocity Enhancement) atmosfera hadysasyna syn edildi. STEVE asmanda uzyn ýagty zolaklar bolup, olaryň tebigaty heniz doly öwrenilmedi. Şeýle-de, Fram2 ekipažynyň agzalary kosmosyň adam organizmine täsirini öwrenmek boýunça 20-den gowrak tejribe geçirmeli, kosmosda ilkinji rentgen suratyny almaly we agramsyzlyk şertlerinde kömelek ösdürip ýetişdirmelidi. Arakesmelerde astronawtlar polýar orbitasyndan täsirli wideolary düşürdi.


19.11.2025 10:08
1.1k+

SpaceX köp gezeklik Falcon 9 raketasynyň 500-nji uçuşyny üstünlikli amala aşyrdy

17-nji noýabrda SpaceX köp gezeklik Falcon 9 raketasynyň 500-nji uçuşyny geçirdi. Uçuş Wandenberg kosmos bazasyndan amala aşyryldy. Raketa ummany kartalaşdyrmak üçin niýetlenen Sentinel-6B hemrasyny orbita çykardy...

18.11.2025 17:29
2.3k+

SpaceX adamlary Aýa gondurmagyň möhletini yza süýşürdi

Politico neşiriniň alan resminamalaryna görä, SpaceX adamlary Aýa gondurmagyň möhletiniň azyndan 2028-nji ýylyň ahyryna çenli süýşürilýändigi barada NASA-ny habardar etmegi meýilleşdirýär. Bu Ak tamda göz öňünde tutulandan bir ýyldan gowrak wagt giçdir...

18.11.2025 17:16
2.7k+

Alymlar kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynyň 70 ýyllyk syryny açdy

LHAASO obserwatoriýasynda işleýän hytaý alymlary gara deşikden we hemra ýyldyzdan ybarat ulgamyň – mikrokwazarlaryň zarýadly bölejikleri tizleşdiriji hökmünde hereket edýändigini anyklady. Bu obýektler Akmaýanyň ýolunda ýokary energiýaly kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynda möhüm rol oýnap biler...

16.11.2025 16:52
3k+

Kosmonawtlary mör-möjekler bilen iýmitlendirerler: Bu uzak missiýalar üçin täze iýmit çeşmesi bolar

Alymlar uzak möhletli kosmos missiýalarynda iýmitiň gaýtadan dikeldilip bilinýän çeşmesi hökmünde mör-möjekleri ulanmagyň mümkinçiliklerini öwrenýärler. Bu organizmler ýeňil, talapkär däl we iýmitlige baý bolup, hatda mikrograwitasiýa şertlerinde-de kadaly ösüşe ukyplydyr...