Finlýandiýaly alym matematikleriň 40 ýyl kelle döwen meselesini çözdi. Oňa örme kömek etdi

  • 01.04.2025 20:22
  • 9.5k+

Finlýandiýanyň Ýýuýwýaskýulýa uniwersitetinden matematik Sýuzanna Heýkkilýa 1981-nji ýylda Mihail Gromow tarapyndan öňe sürlen meseläni çözdi. Bu mesele finlýandiýaly alym örmäniň kömegi bilen mysal getirýänçä, häzire çenli jogapsyz galypdy diýip, SciTechDaily habar berýär.

Heýkkilýanyň işi matematikanyň geometriki obýektleriň ýa-da giňişlikleriň aýratynlyklaryny we formalaryny öwrenýän bölüminde – topologiýada öňegidişlik boldy. 1981-nji ýylda sowet-fransuz matematigi Mihail Gromow islendik ýylmanak, ýapyk, deşiksiz köp ölçegli şekili (mysal üçin, dört ölçegli sfera) tekiz giňişligi süýndürmek we ýoýmak arkaly alyp bolarmy diýen soragy orta atdy.
2019-njy ýylda Aleksandr Praýwes dört ölçegli giňişlikde bu tassyklamanyň dogrulygyny ret edýän mysaly gurdy. Indi Heýkkilýa haýsy şekilleri şeýle usul bilen alyp boljakdygyny görkezdi.
Ol matematikadan daşary örmek işleri bilen gyzyklanýar, şonuň üçin ony topologiýany wizuallaşdyrmakda amatly usul diýip hasaplady. Alym öz açyşyny düşündirmek üçin şekilleriň modellerini örüp, olary öz işini goramakda ulandy.


düýn 14:32
4.4k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.3k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...

24.06.2025 13:32
2.4k+

Aýnadan çap etmek üçin ilkinji 3D printeri döredildi

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň Linkoln barlaghanasynyň barlagçylary aýna zatlary öndürmäge ukyply ilkinji 3D printeri çykardylar. Şu wagta çenli additiw önümçilik şokolad we plastmassa ýaly dürli materiallary öz içine alypdy, ýöne organiki däl aýna bu tehnologiýanyň çäginden daşarda galyp gelýärdi...

24.06.2025 12:40
6.1k+

Britaniýaly alymlar robotlaryň kömegi bilen Arktikany gaýtadan doňdurmak isleýär

Britaniýanyň ARIA hökümet agentligi suwasty robotlaryň kömegi bilen Arktikanyň buz örtüginiň galyňlygyny saklamak we artdyrmak mümkinçiliklerini öwrenmek üçin 10 mln funt sterling (takmynan, $13,4 mln) bölüp berdi diýip, The Times habar berýär...