Finlýandiýaly alym matematikleriň 40 ýyl kelle döwen meselesini çözdi. Oňa örme kömek etdi

  • 01.04.2025 20:22
  • 9.5k+

Finlýandiýanyň Ýýuýwýaskýulýa uniwersitetinden matematik Sýuzanna Heýkkilýa 1981-nji ýylda Mihail Gromow tarapyndan öňe sürlen meseläni çözdi. Bu mesele finlýandiýaly alym örmäniň kömegi bilen mysal getirýänçä, häzire çenli jogapsyz galypdy diýip, SciTechDaily habar berýär.

Heýkkilýanyň işi matematikanyň geometriki obýektleriň ýa-da giňişlikleriň aýratynlyklaryny we formalaryny öwrenýän bölüminde – topologiýada öňegidişlik boldy. 1981-nji ýylda sowet-fransuz matematigi Mihail Gromow islendik ýylmanak, ýapyk, deşiksiz köp ölçegli şekili (mysal üçin, dört ölçegli sfera) tekiz giňişligi süýndürmek we ýoýmak arkaly alyp bolarmy diýen soragy orta atdy.
2019-njy ýylda Aleksandr Praýwes dört ölçegli giňişlikde bu tassyklamanyň dogrulygyny ret edýän mysaly gurdy. Indi Heýkkilýa haýsy şekilleri şeýle usul bilen alyp boljakdygyny görkezdi.
Ol matematikadan daşary örmek işleri bilen gyzyklanýar, şonuň üçin ony topologiýany wizuallaşdyrmakda amatly usul diýip hasaplady. Alym öz açyşyny düşündirmek üçin şekilleriň modellerini örüp, olary öz işini goramakda ulandy.


şu gün 12:10
696

Zebra balyklary alymlara adamda eşidişi nädip dikeltmelidigine düşünmäge kömek edýär

Amerikaly biologlar sesleriň kabul edilişine jogapkär duýgur öýjükleriň dikeldilmegine gözegçilik edýän genleri tapdylar. Bu adamlarda kerrewligi we kerligi bejermegiň usullaryny işläp düzmäge kömek edip biler diýip, Stouers lukmançylyk barlag institutynyň (SIMR) metbugat gullugy habar berdi...

düýn 14:28
1.9k+

Turşudan süýjä: Hytaýda kömürturşy gazyny şekere öwürmegi öwrendiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Týanszin senagat biotehnologiýa institutynyň alymlary kömürturşy gazyny çylşyrymly uglewodlara netijeli öwürmegiň usulyny işläp taýýarladylar. CO₂-ni üýtgetmegiň netijesinde olara fruktoza, glýukoza, amiloza, amilopektin we azyk hem himiki senagatda ulanmak üçin ýaramly bolan beýleki birleşmeleri almak başardýar...

16.07.2025 06:27
4.7k+

Hytaýda arynyň beýnisini dolandyrmagy öwrendiler. Ol diýleni 90% ýerine ýetirýär

Pekin tehnologiýa institutynyň alymlary beýnä täsir edýän dolandyryjy arkaly dolandyryp bolýan dünýäde ilkinji kiborg aryny döretdi. Bu barada South China Morning Post neşiri habar berýär. Enjamyň agramy 74 milligram bolup, bu arylaryň göterýän şireli haltasynyň agramyndan hem azdyr...

16.07.2025 06:16
2.5k+

Alymlar bagry göçürmezden bejermek üçin sütün öýjüklerini döretdiler

Ýewropaly molekulýar biologlar organyň dokumalaryna netijeli ýapyşýan we çynlakaý zeper ýetmelerde onuň regenerasiýasyny çaltlaşdyrýan bagyr sütün  öýjükleriniň ösdürilip ýetişdirilişini işläp taýýarladylar. Bu açyş sirrozyň agyr görnüşlerinde bagyr transplantasiýasyna alternatiwa bolup biler diýip, Birmingem uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berdi...