Alymlar sakgyç çeýnelende näçe mukdarda mikroplastik ýuwudylýandygyny anykladylar

  • 29.03.2025 05:35
  • 6.5k+

Los-Anjelesdäki Kaliforniýa uniwersitetiniň alymlary adamyň tebigy ýa-da sintetiki sakgyjy çeýneýän wagty näçe mikroplastik ýuwudýandygyny anykladylar.

Mundan ozal hünärmenler adamyň suw we iýmit arkaly hepdede bäş grama çenli mikroplastik ýuwudýandygyny hasaplaýardylar. Sakgyç 0,001 millimetrden 5 millimetr aralygyndaky plastik bölejikleriň ýene bir çeşmesi bolup durýar.
Sakgyç iýip bolmaýan elastik esasdan, tagam we ys berijilerden hem-de beýleki goşundylardan ýasalýar. Öndürijileriň aglabasy tygşytlylyk nukdaýnazaryndan  sintetiki polimerlerden ýasalan çeýneýiş esasyny ulanmagy makul bilýärler, emma käbirleri ösümliklerden alynýan polimerli tebigy wariantlary: mysal üçin, çikli ýa-da şepbigi ýa-da beýleki agaçlaryň şirelerini ulanýarlar.
Kaliforniýa uniwersitetiniň hünärmenleri sintetiki sakgyjyň tebigy sakgyçdan has köp mikroplastikany bölüp çykarýandygyny çakladylar. Gipotezany barlamak üçin olar birnäçe laboratoriýa synaglaryny geçirdiler diýip, EurekAlert ýazýar.
Synagda birnäçe brendiň sakgyçlarynyň sintetiki we tebigy görnüşleri ulanyldy. Gatnaşan adam dürli wagtda - 2 minutdan 20 minut aralygynda nusgalary çeýnedi. Soňra alymlar mikroplastiki bölejikleri sanamak arkaly tüýküligi analiz etdiler.
Plastiki bölejikleri gyzyl reňke boýadylar we mikroskop astynda sanadylar ýa-da olaryň mukdary Furyer transformasiýa infragyzyl spektroskopiýanyň kömegi bilen  seljerildi.
Orta hasap bilen bir gram sakgyçda takmynan 100 bölejik, käte 600-e çenli bölejik bardy. Alty grama çenli agramly bölekden 3000-den gowrak bölejik çykdy. Eger adam ýylda ortaça 160-180 sakgyç plastinkasyny çeýnese, ýylda 30 000 töweregi mikroplastiki bölejigi ýuwdup biler.
Ylmy işiň netijeleri bilen San-Diýegoda (ABŞ) geçirilen Amerikan himiýa jemgyýetiniň ACS Spring 2025 konferensiýasynda tanyşdyryldy.


düýn 16:42
4.2k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

düýn 00:07
3.6k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.6k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.1k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...