Amerikaly alymlar insultdan soň beýnini dikeldýän dünýäde ilkinji dermany işläp düzdüler

  • 25.03.2025 13:24
  • 4.6k+

Los-Anjelesdäki Kaliforniýa uniwersitetiniň (UCLA, ABŞ) alymlary insultdan soňky bejergi boýunça uly açyş etdiler. Olar ilkinji gezek fiziki reabilitasiýanyň täsirini doly gaýtalap bilýän «DDL-920» atly dermany döretdiler. Bu barada geçirilen ylmy barlaglaryň netijeleri «Nature Communications» ylmy žurnalynda çap edildi diýip, agzalan uniwersitete bagly «UCLA Health» saglygy goraýyş edarasy habar berýär.

Alymlar syçanlarda geçirilen synaglarda möhüm täzeligi ýüze çykardylar - insult beýnidäki «parwalbumin» diýlip atlandyrylýan neýronlaryň işini bozýar. Bu neýronlar beýniniň gamma ossillýasiýa diýilýän ritmlerini sazlaýar. Şol ritmler bolsa, bedeniň hereketlerini utgaşdyrmaga kömek edýär. Eger olar bozulsa, adam öz hereketlerini dolandyryp bilmeýär. Bu ýagdaý, adatça, uzak möhletli fiziki reabilitasiýa bilen bejerilýär, emma bu usul her bir hassa kömek etmeýär.
Emma doktor Jo Wargez Jonuň ýolbaşçylygyndaky topar tarapyndan UCLA-nyň laboratoriýasynda işlenip düzülen «DDL-920» atly derman ajaýyp netijeleri görkezdi. Ol parwalbumin neýronlaryny işjeňleşdirýär. Şeýlelikde, gamma ossillýasiýalary dikeldilýär we beýniniň ýitiren baglanyşyklary täzeden döredilýär. Geçirilen synaglarda derman berlen syçanlar doly gutuldy. Olar öz bedenlerine doly erk edip başladylar. Mundan ozal, şeýle netijelere diňe uzak wagtlyk reabilitasiýadan soň ýetmek mümkindi.
Bu açyş lukmançylykda uly üstünlik hasaplanýar. Sebäbi şu wagta çenli insultdan soňky fiziki reabilitasiýanyň ornuna geçip biljek hiç hili derman ýokdy.
Insult ulularda maýyplygyň esasy sebäpleriniň biridir. Köplenç, hassalar ýitiren funksiýalaryny doly dikeldip bilmeýärler. Gözlegiň baş awtory doktor S. Tomas Karmaýklyň sözlerine görä, bu derman hassalara kyn we uzak wagta çekýän reabilitasiýadan geçmezden sagalmak üçin mümkinçilik döreder.
Bu derman häzirlikçe diňe haýwanlarda synagdan geçirilýär.


şu gün 12:25
176

Alymlar doňzuň agzynda adam dişlerini ösdürdiler

ABŞ-da Tafts uniwersitetiniň alymlary doňzuň äňinde adam dişlerine meňzeş dişleri ösdürdi. Stem Cells Translational Medicine žurnalynda beýan edilen tejribe biologiki diş implantlaryny döretmäge tarap ýol açýar...

şu gün 12:19
204

Braziliýada 113 million ýyl ozal ýaşap geçen garynjanyň galyndylary tapyldy

Braziliýada ylma mälim bolan dowzah garynjasynyň (bu hili atlandyrma gadymy grek mifologiýasyndan gözbaş alýar) iň gadymysy tapyldy. Onuň ýaşy 113 million ýyl hasaplanýar diýip, Current Biology žurnaly habar berýär...

düýn 21:48
5.1k+

Bakteriýalary ýok edýän boýag döredildi

Nottingem uniwersitetiniň alymlary howply bakteriýalary ýok edip bilýän täsin antimikrob boýagyny işläp düzdüler. Öňki kümüş ýa-da mis düzümli örtüklerden tapawutlylykda, täze formulanyň düzüminde diglýukonat hlorgeksidin (CHX) bar – ol mikroblary we ştammlary tiz ýok etmek üçin güýçli biologik serişdedir...

düýn 21:45
6.9k+

Ýaponiýada ýertudanany özbaşdak ýygnap bilýän robot döredildi

Osaka uniwersitetiniň inženerleri ýyladyşhananyň içinde özbaşdak hereket edip, dikligine ekilen ýertudanalardan miwelerini ýygnap bilýän roboty hödürlediler. Prototip nawigasiýa üçin LiDAR sensorlardan peýdalanýar we geljekde işçi güýjüniň ýetmezçiliginiň öwezini dolmagy maksat edinýär diýip, «Interesting Engineering» neşiri habar berýär...