Amerikaly alymlar insultdan soň beýnini dikeldýän dünýäde ilkinji dermany işläp düzdüler

  • 25.03.2025 13:24
  • 4.7k+

Los-Anjelesdäki Kaliforniýa uniwersitetiniň (UCLA, ABŞ) alymlary insultdan soňky bejergi boýunça uly açyş etdiler. Olar ilkinji gezek fiziki reabilitasiýanyň täsirini doly gaýtalap bilýän «DDL-920» atly dermany döretdiler. Bu barada geçirilen ylmy barlaglaryň netijeleri «Nature Communications» ylmy žurnalynda çap edildi diýip, agzalan uniwersitete bagly «UCLA Health» saglygy goraýyş edarasy habar berýär.

Alymlar syçanlarda geçirilen synaglarda möhüm täzeligi ýüze çykardylar - insult beýnidäki «parwalbumin» diýlip atlandyrylýan neýronlaryň işini bozýar. Bu neýronlar beýniniň gamma ossillýasiýa diýilýän ritmlerini sazlaýar. Şol ritmler bolsa, bedeniň hereketlerini utgaşdyrmaga kömek edýär. Eger olar bozulsa, adam öz hereketlerini dolandyryp bilmeýär. Bu ýagdaý, adatça, uzak möhletli fiziki reabilitasiýa bilen bejerilýär, emma bu usul her bir hassa kömek etmeýär.
Emma doktor Jo Wargez Jonuň ýolbaşçylygyndaky topar tarapyndan UCLA-nyň laboratoriýasynda işlenip düzülen «DDL-920» atly derman ajaýyp netijeleri görkezdi. Ol parwalbumin neýronlaryny işjeňleşdirýär. Şeýlelikde, gamma ossillýasiýalary dikeldilýär we beýniniň ýitiren baglanyşyklary täzeden döredilýär. Geçirilen synaglarda derman berlen syçanlar doly gutuldy. Olar öz bedenlerine doly erk edip başladylar. Mundan ozal, şeýle netijelere diňe uzak wagtlyk reabilitasiýadan soň ýetmek mümkindi.
Bu açyş lukmançylykda uly üstünlik hasaplanýar. Sebäbi şu wagta çenli insultdan soňky fiziki reabilitasiýanyň ornuna geçip biljek hiç hili derman ýokdy.
Insult ulularda maýyplygyň esasy sebäpleriniň biridir. Köplenç, hassalar ýitiren funksiýalaryny doly dikeldip bilmeýärler. Gözlegiň baş awtory doktor S. Tomas Karmaýklyň sözlerine görä, bu derman hassalara kyn we uzak wagta çekýän reabilitasiýadan geçmezden sagalmak üçin mümkinçilik döreder.
Bu derman häzirlikçe diňe haýwanlarda synagdan geçirilýär.


düýn 15:46
6k+

ABŞ-da mallary goramak üçin milliardlarça tohumsyz siňekler köpeldiler

ABŞ-nyň hökümeti Tehasda we Meksikada et senagatyny Amerikanyň tropik et siňeginiň (Cochliomyia hominivorax) zabun liçinkalaryndan halas etmek üçin uly taslamany durmuşa geçirip başlady. Bu siňekler mallaryň ýarasynda ýumurtga taşlaýarlar, bu bolsa iri şahly mallaryň kesellemegine we  ölmegine sebäp bolup bilýär...

düýn 15:03
6.7k+

Heopsyň piramidasynda hakyky gurluşykçylaryň atlary tapyldy, olar gul däl bolup çykdy

Arheologlar Heopsyň piramidasynda ozal näbelli ýazgylary tapdylar, bu onuň gurluşykçylarynyň gelip çykyşyny anyklamaga kömek edýär diýip, Daily Mail ýazýar. Müsüri öwreniji alym Zahi Hawassyň berýän maglumatlaryna görä, täze açyşlar gadymy grek awtorlarynyň piramidany 100 müň sany gullaryň gurandygy baradaky tassyklamany ýalana çykarýar...

düýn 14:49
1.9k+

ABŞ-da millionlarça dollar sarp edilen kosmos ýadro reýderi taslamasy ýapyldy

ABŞ-nyň Goranmak boýunça geljekki barlag taslamalary gullugy (DARPA) NASA bilen kosmos termiki ýadro hereketlendirijisini (NTP) döretmek baradaky bilelikdäki taslamany ýatyrdy. Bu karar häzirki zaman raketa tehnologiýasynyň gazananlary, şol sanda SpaceX-iň üstünligi we ýadro hereketlendirijileriniň geljeginiň täze seljermesi bilen düşündirilýär  diýip, Space News habar berýär...

düýn 14:44
4.3k+

Arheolog Ispaniýanyň golaýynda rowaýata öwrülen Atlantida şäherini tapandygyny aýdýar

Britaniýaly arheolog Maýkl Donnellan Atlantidanyň Ispaniýanyň kenaryndan üç kilometr uzaklykda, Kadis şäheriniň golaýynda ýerleşip biljekdigini aýtdy. Bu barada alymyň alternatiw taryha bagyşlanan Cosmic Summit konferensiýasynda eden çykyşyna salgylanýan, Daily Mail ýazýar...