Amerikaly alymlar insultdan soň beýnini dikeldýän dünýäde ilkinji dermany işläp düzdüler

  • 25.03.2025 13:24
  • 4.7k+

Los-Anjelesdäki Kaliforniýa uniwersitetiniň (UCLA, ABŞ) alymlary insultdan soňky bejergi boýunça uly açyş etdiler. Olar ilkinji gezek fiziki reabilitasiýanyň täsirini doly gaýtalap bilýän «DDL-920» atly dermany döretdiler. Bu barada geçirilen ylmy barlaglaryň netijeleri «Nature Communications» ylmy žurnalynda çap edildi diýip, agzalan uniwersitete bagly «UCLA Health» saglygy goraýyş edarasy habar berýär.

Alymlar syçanlarda geçirilen synaglarda möhüm täzeligi ýüze çykardylar - insult beýnidäki «parwalbumin» diýlip atlandyrylýan neýronlaryň işini bozýar. Bu neýronlar beýniniň gamma ossillýasiýa diýilýän ritmlerini sazlaýar. Şol ritmler bolsa, bedeniň hereketlerini utgaşdyrmaga kömek edýär. Eger olar bozulsa, adam öz hereketlerini dolandyryp bilmeýär. Bu ýagdaý, adatça, uzak möhletli fiziki reabilitasiýa bilen bejerilýär, emma bu usul her bir hassa kömek etmeýär.
Emma doktor Jo Wargez Jonuň ýolbaşçylygyndaky topar tarapyndan UCLA-nyň laboratoriýasynda işlenip düzülen «DDL-920» atly derman ajaýyp netijeleri görkezdi. Ol parwalbumin neýronlaryny işjeňleşdirýär. Şeýlelikde, gamma ossillýasiýalary dikeldilýär we beýniniň ýitiren baglanyşyklary täzeden döredilýär. Geçirilen synaglarda derman berlen syçanlar doly gutuldy. Olar öz bedenlerine doly erk edip başladylar. Mundan ozal, şeýle netijelere diňe uzak wagtlyk reabilitasiýadan soň ýetmek mümkindi.
Bu açyş lukmançylykda uly üstünlik hasaplanýar. Sebäbi şu wagta çenli insultdan soňky fiziki reabilitasiýanyň ornuna geçip biljek hiç hili derman ýokdy.
Insult ulularda maýyplygyň esasy sebäpleriniň biridir. Köplenç, hassalar ýitiren funksiýalaryny doly dikeldip bilmeýärler. Gözlegiň baş awtory doktor S. Tomas Karmaýklyň sözlerine görä, bu derman hassalara kyn we uzak wagta çekýän reabilitasiýadan geçmezden sagalmak üçin mümkinçilik döreder.
Bu derman häzirlikçe diňe haýwanlarda synagdan geçirilýär.


şu gün 11:20
3.8k+

Alymlar ilkinji gezek haýal ýertitremesini ýazgy etdiler

Alymlar ilkinji gezek Ýaponiýanyň kenaryndaky suwasty çat açan zolagynda haýal ýertitremesini hasaba aldylar. Ostindäki Tehas uniwersitetiniň barlagçylary tarapyndan geçirilen barlaglar ýertitremeleriniň sunamini emele getirýänligi bilen belli umman çat açmasynyň uzaboýuna nädip ýaýraýandygyny görkezdi...

düýn 20:25
5.6k+

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen “Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular...

düýn 19:25
5.4k+

Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy...

düýn 18:13
3k+

Neýrofiziologlar beýniniň nädip sözlerden sözlem düzýändigini düşündirdiler

Nýu-Ýork uniwersitetiniň (ABŞ) alymlary adam beýnisiniň nädip aýry-aýry sözleri sözlemlere öwürýändigini anyklamaga kömek edýän barlagy geçirdiler. Neýrolingwistika şu çaka çenli, esasan, aýry sözleriň emele getirilişini öwrenipdi, ýöne olaryň many berýän zynjyrlara birleşiş prosesini öwrenmändi...