Täsin waka: Täze Zelandiýanyň bir adasyndan moriori halkynyň gadymy kanoesi tapyldy

  • 13.03.2025 12:53
  • 6.3k+

Täze Zelandiýadan, takmynan, 680 km uzaklykda ýerleşýän Çatem arhipelagynda (Rekohu) Winsent Dik atly balykçy we onuň ogly Niko tötänden haýran galdyryjy arheologiki açyş etdi. Adanyň demirgazyk kenarynda olar gumdan zomparyp çykyp duran "taýaga" duş geldiler.

Ilkibada tapynda kän bir ähmiýet berilmändir, ýöne tiz wagtdan onuň töweregindäki gum gatlagynyň aşagyndan gaýtadan işlenen yzlary bolan köne agaç bölekleri hem tapyldy. Winsent bilen Niko olary öýüne äkitdiler, arassaladylar we olaryň öňünde kanoeniň bir görnüşi bolan gadymy wakanyň (waka - kanoeniň bir görnüşi) bölekleriniň ýatandygyna düşündiler.
Ataly-ogul tapyndy barada ýerli hökümete habar berdiler, olar Çatama arheologlary çagyrdylar. Arheologlar tapyndylaryň özboluşlydygyny tassykladylar. Gadymy döwürlerde şuňa meňzeş wakalarda Täze Zelandiýanyň ýerli ýaşaýjylary bolan maori halky we Çatem adalaryna birnäçe asyr ozal gelen, maorä garyndaş halk bolan morioriler Ýuwaş ummany boýunça syýahat edipdirler.


Arheologlar gumdan 400-den gowrak fragmentleri, şol sanda gazma nagyş salnan agaç böleklerini, obsidianyň işlenen bölejiklerini we örülen ýüp böleklerini çykaryp aldylar, bular wakanyň eslije ýaşynyň bardygyny görkezýär. Gazuw-agtaryş işlerine ýolbaşçylyk edýän Sunrise Archaeology guramasyndan bolan Jastin Makswel begenjini gizlemeýär.

“Munuň ýaly wakany öň gören ýok. Ol bizi haýran galdyrýar, tapyndylaryň ähmiýeti garaşylyşyndan üýtgeşik. Bu, şübhesiz, Täze Zelandiýanyň taryhynda we Polineziýanyň ähli arheologiýasynda iň möhüm açyşdyr"- diýip, arheolog belledi.

Kanoeniň gelip çykyşy we takyk ýaşy indi kesgitlenmeli. Moriori rowaýatlarynda Polineziýa halklarynyň mifiki watany bolan Gawaikiden Çateme gelen Ragihoua wakasy barada ýatlanýar. Barlagçylar mümkin bolan baglanyşygy öwrenýärler. Emma, häzirlikçe gazuw-agtaryş işleri indiki möwsüme çenli togtadyldy.


düýn 17:34
7.9k+

Italiýada etrusklaryň saç üçin halkalary bolan 2600 ýyllyk el degrilmedik mazary tapyldy

Beýlor uniwersitetinden Dawid Zoriýanyň ýolbaşçylygyndaky arheologlar topary Italiýada etrusklaryň (b.e. öňki I müňýyllykda ýaşan gadymy medeniýet) 2600 ýyllyk el degrilmedik mazaryny tapdy. Rimden 70 km uzaklykda ýerleşýän bu tapyndy Gadymy Rimiň döremezinden öňki taryhy öwrenmek üçin iň möhüm maglumatlaryň biri hasaplanýar diýip, uniwersitetiň resmi saýty habar berýär...

24.07.2025 10:24
3.2k+

Orta asyrlardan galan “ýylgyryş”: Polşadaky adada ýylgyrýan agaç ýüzi tapdylar

Torundaky (Polşa) Nikolaý Kopernik uniwersitetiniň arheologlary Polşanyň Lednisa kölüniň düýbünden ýüzüne oýulyp adamyň ýüzi şekillendirilen pürsi tapdylar. Bu açyş 2024-nji ýylda edildi, ýöne bu hakda indi resmi taýdan habar berildi...

23.07.2025 07:17
7k+

Sisiliýanyň kenarynda bogaldagy saklanyp galan gadymy grek gämisi tapyldy

Arheologlar Sisiliýanyň günorta-gündogar kenar ýakasynda bogaldagy we urgany saklanyp galan gark bolan gadymy grek gämisini tapdylar. Gämi b.e. öňki VI–V asyrlarda gark bolupdyr diýip, LBV portaly habar berýär...

16.07.2025 06:12
4.7k+

Belizde maýalaryň gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary - Te Kaab Çaakanyň mazary tapyldy

Hýuston uniwersitetiniň arheologlary Karakolda (Beliz) maýalaryň bu gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary we onuň şa nesilşalygynyň esaslandyryjysy Te Kaab Çaagyň mazaryny tapdylar. Bu Merkezi Amerikanyň döwleti bolan Belizdäki iň uly maýa arheologik ýadygärliginde 40 ýyldan gowrak wagtlap geçirilen barlagda tapylan ilkinji şa mazarydyr...