Bagtyly obasyndan Sarygül Mätiýewa planetanyň iň uzak ýaşly enesi bolup biler

Da­şo­guz we­la­ýa­ty­nyň Ak­de­pe et­ra­by­nyň Ak al­tyn ge­ňeş­li­gi­niň Bag­ty­ly oba­syn­dan Sa­ry­gül ene Mä­ti­ýe­wa­ 2025-nji ýylyň ýanwar aýynda 117 ýaşyny belledi. "Türkmenistan" gazetinde çap edilen makala görä, Sa­ry­gül ene planetanyň iň uzak ýaşly enesi bolup biler.

Pas­por­tyn­daky maglumatlara görä, Sa­ry­gül Mä­ti­ýe­wa­ 1908-nji ýy­lyň 1-nji ýan­wa­ryn­da doglupdyr. Daýhan maşgalasynda önüp-ösüpdir. Mä­ti Bo­za­ga­now maşgala gurup, alty çagany - Gur­ban hem-de Güýç at­ly ogul­la­ry­ny, Aman­täç, Eje­gül, Gyz­so­ňy, Al­tyn at­ly gyz­la­ry­ny edep-ek­ram­ly, ho­ja­lyk­çy edip ter­bi­ýe­leäpdir­ler. Hä­zir­ki wagt­da ola­ryň äh­li­si-de hor­mat­ly dynç alyş­da. Sarygül enä­niň 43 ag­ty­gy, 97 çow­lu­gy, 9 ýuw­lu­gy bar.
Sa­ry­gül enemiz ýaşlykdan do­ga­nyn Begmyratdan at mün­mä­niň til­sim­le­ri­ni, ola­ra ideg et­me­giň usul­la­ry­ny hö­wes bi­len öw­re­nip­dir. Ze­nan­dy­gy­na gara­maz­dan, at mün­mek, uzak men­zil­le­ri kül­ter­le­mek hö­we­si on­da, aý­ra­tyn-da, 1935-nji ýyl­da­ky Aş­ga­bat — Mosk­wa il­kin­ji at­ly ýö­ri­şin­den soň­ra dö­räpdir. Ol hatda 1936-njy ýy­lyň iýu­nyn­da 83 adam­dan yba­rat at­ly­laryň Dar­ga­na­ta et­ra­byn­dan Aş­ga­ba­da ta­rap geçen ýö­ri­şine hem goşulypdyr.
Sarygül enäniň kör­pe ogly Güýç aga kä­be­si­niň uzak ýaşynyň syry barada şeýle aýdýar:

«...Ejem her gün ir­den ota­gy­nyň per­de­si­ni sy­ryp mel­le­gi­mi­ze se­red­ýär. Ol bü­tin öm­rü­ni zäh­me­te ba­gyş­lap, ýer­den be­re­ket tap­dy. Bu en­di­gi­niň özü­ni ra­hat­lan­dyr­ýan­dy­gy­ny, ba­şyn­dan ge­çi­ren gün­le­ri­ni ýa­dy­na sal­ýan­dy­gy­ny aý­dyp ber­ýär. Ýe­ne-de eje­miň “Köp ýat­ma­ly däl, he­mi­şe he­re­ket­de bol­ma­ly. Uky­ňam öz wag­ty bar, işi­ňem. Gam-gus­sa ber­lip otur­ma­ly däl, gaý­gy-gam, oý-pi­kir ada­my gar­rad­ýar. Pi­kir­den iş bit­mez, he­re­ket ge­rek, hem­me zat üçi­nem. Ýa­şa­mak üçin mak­sa­dyň bol­ma­ly, hö­wes ýit­se, ýa­şaý­şy­ňam ma­ny­sy bol­maz. Be­dew mü­nüň, be­dew mü­nen has­sa bol­maz di­ýer­di­ler...” diý­ýän sar­gyt­la­ry­nyň äh­li­si­ne-de özi dur­muş­da we­pa­ly bol­dy. Ada­myň uzak ýa­şa­ma­gy­nyň sy­ry, müm­kin, şu hä­si­ýet­le­re eýe­ril­me­gi bi­le­nem bag­ly bol­sa ge­rek...».

Geron­to­lo­gik bar­lag to­pa­ry­nyň mag­lu­mat­la­ry­na görä, 1908-nji ýy­lyň 8-nji iýu­nyn­da dog­lan bra­zi­li­ýa­ly mo­nah ze­nan Ina Ka­na­bar­ro Lu­ka­syň «Dün­ýä­niň iň uzak ýaş­ly ýa­şaý­jy­sy» hök­mün­de şu ýy­lyň ýan­wa­ryn­da res­mi taý­dan Gin­ne­siň bü­tin­dün­ýä re­kord­lar ki­ta­by­na girizildi. Mundan netije çykarsak, Gin­ne­siň ki­ta­by­na gi­ri­zi­len bra­zi­li­ýa­ly ene dog­lan­da Sa­ry­gül ene­miz bäş aý­lyk bä­bek eke­ni.
Belläp geçsek, Sarygül Mätiýewa Ýer ýüzüniň iň garry ýaşaýjysy adyna dalaşgär ilkinji türkmenistanly däl. Öň, Tmcars.info Mary welaýatynyň ýaşaýjysy Ajapsoltan Hajyýewa barada hem gürrüň beripdi. 1900-nji ýylda dünýä inen Ajapsoltan enemiz 122 ýaşynda (2022-nji ýylda) aradan çykdy.