Alymlar 1-nji derejeli süýjüli diabete garşy göreşde öňegidişlik gazandylar

  • 02.03.2025 12:01
  • 8.5k+

ABŞ-nyň Weill Cornell Medicine ylmy-barlag hassahanasynyň alymlary 1-nji derejeli süýjüli diabeti (süýji keseli) bejermek üçin täze usuly synagdan geçirdiler. Bu usul – insulin gormonyny öndürýän öýjükleriň göçürilip oturdylmagyny we damarlary emele getirýän emeli öýjükleriň ulanylmagyny öz içine alýar. Bu barada geçirilen barlaglaryň netijeleri «Science Advances» ylmy žurnalynda çap edildi.

Süýjüli diabet (süýji kesel) – aşgazanasty mäziň işläp çykarýan insulin gormonynyň ýetmezçiligi netijesinde döreýän dowamly keseldir. 1-nji derejeli süýjüli diabetde beden ýeterlik derejede insulin gormonyny bölüp çykaryp bilmeýär, netijede, gündelik insulin alynmaly bolýar. Bu keseliň häzirlikçe doly bejergisi ýok, şeýle-de bolsa alymlar muňa çözgüt tapmaga çalyşýarlar.
Öň hem alymlar insulin gormonyny öndürýän öýjükleri göçürip oturdypdylar, emma olar üçin zerur bolan gan damarlaryny döretmek başartmandy. Täze usulda alymlar bu öýjükleri, emeli damarlary döredýän öýjükler bilen bilelikde syçanlara ornaşdyrdylar. Netijede, süýjüli diabet yzyna tesdi we gandaky şekeriň mukdary kadalaşdy.
Adatça, bu öýjükler adamlaryň bagryna inçe iňňeler arkaly ýerleşdirilýär. Bu prosesden soň, täze damarlaryň emele gelmegi birnäçe hepdä çekýär we şol bir wagtyň özünde birnäçe öýjük ölýär. Munuň öňüni almak üçin, alymlar has amatly usuly – «öýjükleri deriniň astyna ýerleşdirmek» çözgüdini tapdylar.
Alymlar ýörite programmirlenen öýjükleri (R-VEC) döretdiler. Bu öýjükler gany geçirmegi başarýan ownuk damarlary emele getirýär. Insulin gormonyny öndürýän öýjükler R-VEC bilen birleşdirilende, olar täze dörän damarlaryň toruna üstünlikli ornaşýar we insulin bölüp çykarýar.
Syçanlar bilen geçirilen synaglarda, täze usul bilen oturdylan öýjükler gandaky şekeri 20 hepde kadaly saklamaga kömek etdi. Adaty usul bilen oturdylanda bolsa, bölünip çykan insuliniň derejesi pes boldy.
Häzirki wagtda alymlar täze usulyň adamlarda ýüze çykaryp biljek täsirlerini öwrenmek üçin synaglara dowam edýärler.


21.04.2025 12:01
2.6k+

Eşidişi dikeltmäge niýetlenen täze çeýe neýroimplantat makakalarda üstünlikli synag edildi

Ýewropanyň we Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň barlagçylary beýniniň sesleri kabul edýän bölegine birikdirilýän çeýe elektrodlar we elektronika toplumyny döretdiler. Enjam makaka-rezuslarda üstünlikli synag edildi diýip, Lozannanyň Federal politehniki mekdebiniň (EPFL) metbugat gullugyna salgylanýan TASS habar berýär...

20.04.2025 18:42
1.6k+

Alymlar ýokary patogenli guş dümewine garşy täsirli nano sanjymyny döretdiler

Amerikaly we kanadaly alymlar ýokary patogenli H5N1 guş dümewine garşy nano-waksinany işläp taýýarladylar. Ýagly nanobölejiklere we keseliň ýokary patogen ştamlarynyň beloklaryna esaslanýan derman syçanlarda üstünlikli synag edildi diýip, Buffalo uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berýär...

19.04.2025 08:56
1.7k+

Johnson & Johnson OTTAVA hirurgiki robotynyň kliniki synaglaryna başlady

Johnson & Johnson MedTech kompaniýasy özüniň täze OTTAVA hirurgiki ulgamynyň kliniki synaglaryna başlady. Robotyň ulanylmagynda ilkinji operasiýalar üstünlikli geçdi. OTTAVA ýumşak dokuma operasiýalary üçin döredildi...

16.04.2025 18:42
8.7k+

Hytaýda bir çaga magnit lewitasiýaly örän ýeňil ýürek oturdyldy

Uhandaky Tunszi lukmançylyk kollejiniň ýanyndaky Bileleşik hassahanasynyň lukmanlary özboluşly operasiýa geçirdi. Olar ýedi ýaşly çaga magnit lewitasiýaly emeli ýüregi oturtdy. Bu ýüregiň agramy bary-ýogy 45 gram bolup, diametri 2,9 sm ýetýär...