Indi "guşkelle" diýip bolmaz. Alymlar guşlaryň düşbüligini synag edip gördüler

  • 01.03.2025 07:48
  • 7.3k+

Alymlar köpden bäri "dünýäniň iň samsyk guşy" diýlip atlandyrylýan emu guşlarynyň aňlaýyş ukybyny barlamak üçin synag geçirdiler. Netijeler alymlary haýran galdyrdy we dinozawrlar barada gaýtadan pikir ýöretmäge mejbur etdi. Bu barlag Scientific Reports žurnalynda çap edildi.

Ozal ornitologlar ähli paleognatlara (emu, nandu we düýeguş ýaly guşlar) şübheli garaýardylar, olaryň diýseň güýçlidiklerine garamazdan, akyl taýdan gowşakdyklaryna ynanýardylar. Bu tassyklamany barlamak isläp, olar aýlanýan tigir bilen synag geçirdiler: iýmiti almak üçin guşlar ony dogry tarapa gönükdirip goýmalydylar. Tötänlikleri aradan aýyrmak üçin her guş on gezek synagdan geçdi.
Iýmitlenmek islegi guşlary "kellesini işletmäge" mejbur etdi. Emu deşigi iýmit kamerasyna dogrulamagy, ýagdaýlaryň 90%-inde tigir çarhyny netijeli ugra gönükdirmegi başardy. Nandu hem şuňa meňzeş usuly ulandy, üstesine öz usulyny hem döretdi - çarhyň ortasyndaky bolwankany tä ýykylýança aýladylar. Diňe düýeguşlar hiç hili ugurtapyjylyk görkezmedi.
Bu barlag tehniki meseleleri çözmek ukybynyň guşlarda has öňräk peýda bolandygyny görkezýär. Paleognatlaryň dinozawrlaryň iň ýakyn garyndaşlarydygy mälim. Şonuň üçin alymlar alnan netijeleriň millionlarça ýyl öň ýitip giden dinozawrlaryň özüni alyp barşyny öwrenmekde peýdaly bolup  biljekdigine ynanýarlar.
Alymlar guşlaryň dürli görnüşleriniň akyl ukyplaryny deňeşdirip, barlaglaryny  dowam etdirmegi meýilleşdirýärler.


20.11.2025 12:08
3.6k+

Hytaýda maýmynyň näbelli görnüşiniň galyndylary tapyldy

Londonyň Zoologiýa institutynyň alymlary we olaryň hytaýly kärdeşleri Sianda takmynan 2200–2300 ýyl ozal jaýlanan zenanyň mazarynda gibbonyň (maýmynyň görnüşi) ozal näbelli görnüşiniň galyndylaryny tapdylar. Skelet ilkibaşda 2004-nji ýylda tapylypdy, ýöne jikme-jik öwrenilmegi onuň Nomascus urugynyň ýok bolup giden görnüşine degişlidigini görkezdi diýip, Arkeonews neşiri ýazýar...

20.11.2025 11:22
7.6k+

Russiýada ýaşy 385 million ýyllyk agaç tapyldy

Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň (SPbGU) paleontologlary Leningrad oblastynyň Lužskiý raýonynda ýerleşýän Şalowo-Pereçiskiý çäge karýerinde dewon döwründen galan seýrek tapyndynyň — gadymy agaç sütüniň üstünden bardylar...

20.11.2025 11:14
3k+

Belgiýada kömelekden gaplamalar öndürilip başlandy

Brýusselde kömelek damarlaryndan (miseliýden) gaplama öndürýän Permafungi fabrigi işläp başlady. Bu "miko-material" doly dargap bilýär we polietileniň hem-de plastigiň beýleki görnüşleriniň ornuna ulanmak üçin işlenip taýýarlanýar...

19.11.2025 13:38
4.2k+

Alymlar “içki ses” bilen ýürek urşunyň arasynda geň baglanyşyk tapdylar

Daniýanyň Orhus uniwersitetiniň psihologlary adamyň içki sesiniň — ýagny öz-özüne içinden gürlemeginiň — bedeni hereketsiz galanda-da, ýürek ritmini üýtgetmäge ukyplydygyny görkezdiler. Işiň netijeleri Psychophysiology žurnalynda çap edildi...