Sagatbaglarda saglyk üçin howply toksinler tapyldy

  • 03.01.2025 19:17
  • 5.5k+

Notr-Dam uniwersitetiniň alymlary akylly sagatlaryň we fitnes-trekerleriň baglarynda bedende toplanyp, agyr keselleri döredip biljek howply maddalary tapdylar diýip, New Atlas habar berýär.

Barlagçylar Apple, Google, FitBit, Samsung we beýleki brendler tarapyndan öndürilen 22 dürli sagat baglaryny 20 dürli birleşmäniň bar-ýoklugyny anyklaýyş  synagdan geçirdiler. Harytlar dürli baha kategoriýalary taýdan öwrenildi. Önümlerde daşky gurşawda dargamaýan diýen ýaly ýokary derejeli PFAS “hemişelik himiki maddalar” bardygy ýüze çykdy.
Köp sagatbaglar rezini derlemäge, deri ýaglaryna we losýonlara çydamly etmek üçin ulanylýan sintetiki polimer bolan floroelastomeriň kömegi bilen ýasalypdyr. Dokuz önümde ýokary mukdarda perftorgeksan kislotasy (PFHxA) bar, bu milliardda 1000 bölekden geçýär, bu adatça sarp edilýän önümlerde duş gelinýänden has köp.
PFAS materiallary suwa we ýylylyga çydamly etmek üçin ulanylýar, ýöne olar üstki bölekden derä we howa geçip, bedene aralaşyp bilýär. Barlagçylar bu himiki maddalaryň uzak wagtlap täsir etmegi bagryň, galkan görnüşli mäziň kesellerine, önelgesizlige we rak keseline getirmek töwekgelçiligi bilen baglanyşyklydygyny  bellediler.
Bularyň hemmesi alada goýýar, sebäbi başga bir barlagyň netijesine görä, sarp edijiler günde ortaça 11 sagat bileklerine akylly enjamlary dakyp gezýärler. Barlagyň awtory Grem Pisli munuň ulanyjylara täsir ediş derejesini bahalandyrmak üçin has köp barlaglary geçirmegiň zerurdygyny aýtdy.


düýn 17:37
9.6k+

Awstraliýada ýurtda iň uly we iň agyr mör-möjek ýüze çykaryldy

Kwinslend tropiklerinde, Aterton belentliginde Awstraliýanyň çäginde belli bolan mör-möjekleriň iň uly we iň agyr görnüşi ýüze çykaryldy. The Guardian neşiriniň habar bermegine görä, taýajyk görnüşlileriň täze görnüşine Acrophylla alta ady berildi...

01.08.2025 15:02
4.9k+

Gadymy Müsür artefaktynda tötänleýin 4000 ýyllyk el yzy tapyldy

Kembrijdäki Fisuilýam muzeýinde saklanýan Gadymy Müsür artefaktynda hünärmenler 4000 ýyllyk el yzyny tapdylar. Tapyndy açylyşy 3-nji oktýabra meýilleşdirilen sergide görkeziler diýip, CNN ýazýar. El yzy “ruhlar öýüniň” – gurban etmek üçin aramgählerde we ruhlar üçin öý hökmünde ulanylan iki gatly binanyň şekilindäki palçyk predmetiň düýbünde tapyldy...

29.07.2025 12:15
15k+

Alymlar wagtyň azalandygyny subut edip, indi sekunty hasapdan aýyrmak isleýärler

Ýer öňküden çalt aýlanýar we bu taryhda ilkinji gezek global wagtdan sekunty aýyrmagyň zerurlygyna getirip biler. Bu barada Ýeriň aýlanyşy we hasaplaýyş ulgamlarynyň halkara gullugynyň (IERS) we ABŞ-nyň Harby-deňiz obserwatoriýasynyň maglumatlaryna salgylanyp, CNN habar berýär...

24.07.2025 10:24
3.7k+

Orta asyrlardan galan “ýylgyryş”: Polşadaky adada ýylgyrýan agaç ýüzi tapdylar

Torundaky (Polşa) Nikolaý Kopernik uniwersitetiniň arheologlary Polşanyň Lednisa kölüniň düýbünden ýüzüne oýulyp adamyň ýüzi şekillendirilen pürsi tapdylar. Bu açyş 2024-nji ýylda edildi, ýöne bu hakda indi resmi taýdan habar berildi...