Sagatbaglarda saglyk üçin howply toksinler tapyldy

  • 03.01.2025 19:17
  • 5.5k+

Notr-Dam uniwersitetiniň alymlary akylly sagatlaryň we fitnes-trekerleriň baglarynda bedende toplanyp, agyr keselleri döredip biljek howply maddalary tapdylar diýip, New Atlas habar berýär.

Barlagçylar Apple, Google, FitBit, Samsung we beýleki brendler tarapyndan öndürilen 22 dürli sagat baglaryny 20 dürli birleşmäniň bar-ýoklugyny anyklaýyş  synagdan geçirdiler. Harytlar dürli baha kategoriýalary taýdan öwrenildi. Önümlerde daşky gurşawda dargamaýan diýen ýaly ýokary derejeli PFAS “hemişelik himiki maddalar” bardygy ýüze çykdy.
Köp sagatbaglar rezini derlemäge, deri ýaglaryna we losýonlara çydamly etmek üçin ulanylýan sintetiki polimer bolan floroelastomeriň kömegi bilen ýasalypdyr. Dokuz önümde ýokary mukdarda perftorgeksan kislotasy (PFHxA) bar, bu milliardda 1000 bölekden geçýär, bu adatça sarp edilýän önümlerde duş gelinýänden has köp.
PFAS materiallary suwa we ýylylyga çydamly etmek üçin ulanylýar, ýöne olar üstki bölekden derä we howa geçip, bedene aralaşyp bilýär. Barlagçylar bu himiki maddalaryň uzak wagtlap täsir etmegi bagryň, galkan görnüşli mäziň kesellerine, önelgesizlige we rak keseline getirmek töwekgelçiligi bilen baglanyşyklydygyny  bellediler.
Bularyň hemmesi alada goýýar, sebäbi başga bir barlagyň netijesine görä, sarp edijiler günde ortaça 11 sagat bileklerine akylly enjamlary dakyp gezýärler. Barlagyň awtory Grem Pisli munuň ulanyjylara täsir ediş derejesini bahalandyrmak üçin has köp barlaglary geçirmegiň zerurdygyny aýtdy.


şu gün 00:48
556

Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersiteti Hazarýaka ýurtlarynyň uniwersitetleriniň assosiasiýasyna kabul edildi

Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersiteti Hazarýaka ýurtlarynyň uniwersitetleriniň we ylmy-barlag merkezleriniň assosiasiýasynyň resmi taýdan täze agzalygyna saýlandy. Bu barada "Türkmenistan: Altyn asyr" elektron neşiri habar berýär...

23.10.2025 09:57
6.7k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

22.10.2025 14:21
3.7k+

LEGO toplumy 1 milliondan gowrak çaga MRT-den gorkusyny ýeňmäge kömek etdi

Daniýanyň meşhur oýnawaç öndürijisi bolan LEGO kompaniýasy özüniň «LEGO MRI Scanner» atly okuw toplumy arkaly dünýä boýunça 1 milliondan gowrak çaga MRT barlagyndan öň dörän gorkularyny ýeňmäge kömek edendigini mälim etdi...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...