Dünýäde iň uly aýsberg ýyly suwlara tarap ýüzýär. Ol bir aýda bölünip başlar

  • 31.12.2024 13:22
  • 10k+

Ýer ýüzünde iň uly aýsberg “A23a” Antarktikanyň demirgazyk bölegine tarap hereket edýär we alymlaryň pikiriçe, bir aýyň içinde ol bölünip başlar diýip, Anadolu agentligi habar berýär.

Ägirt buz massasy baryp 1986-njy ýylda Antarktikadaky Filhner şelf buzlugyndan bölünip aýryldy we 30 ýyldan gowrak wagtlap Ueddell deňzinde saýa batdy. Ýöne 2020-nji ýylda ol doly aýrylyp, şu ýylyň başynda umman girdabyna düşdi. Dekabr aýynyň ortasynda buz bölegine “girdap duzagyndan” boşamak başartdy we indi ol Antarktikanyň demirgazygyna tarap hereket edýär. Britaniýanyň Antarktika gözlegleriniň institutynyň (BAS) alymlarynyň aýtmagyna görä, muňa güýçli akymlar we ýel täsir eden bolmaly.
Häzir “A23a” Antarktikanyň aýlaw polýar akymynyň zolagynda ýerleşýär we Günorta Georgiýa adasyna tarap ýüzýär.
Günorta ýarym şarda tomsuň ýakynlaşmagy bilen umman suwlarynyň temperaturasy ýokarlanýar, bu hem aýsbergleriň eremegini çaltlaşdyrýar.
BAS-yň Polýar ummanlary bölüminiň müdiriniň orunbasary Endrýu Meýers “A23a-nyň” sebitiň ekoulgamyna öz goşandyny goşup biljekdigini belledi.

“Aýsbergiň örän çuň bolandygy üçin, ol demir, sink we mikroelementler bilen baý bolan suwy ummanyň düýbünden ýüzüne çykarýar. Bu fitoplanktonyň köpelmegine ýardam eder, bu bolsa kril we ýyrtyjylar üçin peýdaly bolar” – diýip, okeanolog düşündirýär.

Beýleki bir tarapdan, eger aýsberg Günorta Georgiýanyň golaýynda bölünse, bu sebitiň ekoulgamyna ýaramaz täsir edip, pingwinleriň we düwlenleriň üýşmeginiň durmuşyny kynlaşdyrar.

“Eger ol iýmiň bolan ýerlerini petiklese, bu haýwanlar iýmit tapmak üçin has uzaga ýüzmeli bolar, bu hem olary stresse getirer” – diýip, Meýers aýtdy we bu sebite ýeten öňki aýsbergleriň köp sanly deňiz görnüşleriniň, esasanam, ýaş görnüşleriň ölmegine sebäp bolandygyny sözüniň üstüne goşdy.

Şeýle-de, Meýersiň aýtmagyna görä, “A23a” dargandan soň aýsbergleriň sanynyň artmagy hereket zolagyny çäklendirip, sebitde täjirçilik balykçylyk işini kynlaşdyrar.


24.10.2025 16:48
7.3k+

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar peýda boldy

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar ýüze çykaryldy. Häzire çenli ýurt dünýäde olardan azat bolan iki ýeriň biri hasaplanýardy – indi ýeke-täk şeýle ýer Antarktida bolup galdy. Ilkinji çybynlar Reýkýawikden günorta-günbatarda Kýos buzluk jülgesinde göründi...

16.10.2025 10:42
6.8k+

Hytaýda maýlama sebäpli XXI asyryň ahyrynda tutuş ýurtda çaý ösdürip ýetişdirip bolar

2090-njy ýyla çenli Hytaýda çaý ösdürip ýetişdirmek üçin amatly 137 müň inedördül kilometre golaý täze ýer peýda bolup biler diýip, Günorta-Günbatar uniwersitetiniň alymlary N+1 neşirine beren maglumatynda aýdýarlar...

19.09.2025 14:55
5.3k+

Awstraliýada 1,5 mln adam umman derejesiniň ýokarlanmagy sebäpli howp astynda

Awstraliýanyň klimat gullugy global ýylamanyň netijeleri barada çaklamasyny hödürledi. Maglumatlara görä, 2050-nji ýyla çenli umman derejesiniň ýokarlanmagy ýurduň 1,5 million ýaşaýjysynyň janyny howp astyna goýup biler diýip, The Guardian habar berýär...

13.09.2025 15:05
7.3k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...