Dünýäde iň uly aýsberg ýyly suwlara tarap ýüzýär. Ol bir aýda bölünip başlar

  • 31.12.2024 13:22
  • 10k+

Ýer ýüzünde iň uly aýsberg “A23a” Antarktikanyň demirgazyk bölegine tarap hereket edýär we alymlaryň pikiriçe, bir aýyň içinde ol bölünip başlar diýip, Anadolu agentligi habar berýär.

Ägirt buz massasy baryp 1986-njy ýylda Antarktikadaky Filhner şelf buzlugyndan bölünip aýryldy we 30 ýyldan gowrak wagtlap Ueddell deňzinde saýa batdy. Ýöne 2020-nji ýylda ol doly aýrylyp, şu ýylyň başynda umman girdabyna düşdi. Dekabr aýynyň ortasynda buz bölegine “girdap duzagyndan” boşamak başartdy we indi ol Antarktikanyň demirgazygyna tarap hereket edýär. Britaniýanyň Antarktika gözlegleriniň institutynyň (BAS) alymlarynyň aýtmagyna görä, muňa güýçli akymlar we ýel täsir eden bolmaly.
Häzir “A23a” Antarktikanyň aýlaw polýar akymynyň zolagynda ýerleşýär we Günorta Georgiýa adasyna tarap ýüzýär.
Günorta ýarym şarda tomsuň ýakynlaşmagy bilen umman suwlarynyň temperaturasy ýokarlanýar, bu hem aýsbergleriň eremegini çaltlaşdyrýar.
BAS-yň Polýar ummanlary bölüminiň müdiriniň orunbasary Endrýu Meýers “A23a-nyň” sebitiň ekoulgamyna öz goşandyny goşup biljekdigini belledi.

“Aýsbergiň örän çuň bolandygy üçin, ol demir, sink we mikroelementler bilen baý bolan suwy ummanyň düýbünden ýüzüne çykarýar. Bu fitoplanktonyň köpelmegine ýardam eder, bu bolsa kril we ýyrtyjylar üçin peýdaly bolar” – diýip, okeanolog düşündirýär.

Beýleki bir tarapdan, eger aýsberg Günorta Georgiýanyň golaýynda bölünse, bu sebitiň ekoulgamyna ýaramaz täsir edip, pingwinleriň we düwlenleriň üýşmeginiň durmuşyny kynlaşdyrar.

“Eger ol iýmiň bolan ýerlerini petiklese, bu haýwanlar iýmit tapmak üçin has uzaga ýüzmeli bolar, bu hem olary stresse getirer” – diýip, Meýers aýtdy we bu sebite ýeten öňki aýsbergleriň köp sanly deňiz görnüşleriniň, esasanam, ýaş görnüşleriň ölmegine sebäp bolandygyny sözüniň üstüne goşdy.

Şeýle-de, Meýersiň aýtmagyna görä, “A23a” dargandan soň aýsbergleriň sanynyň artmagy hereket zolagyny çäklendirip, sebitde täjirçilik balykçylyk işini kynlaşdyrar.


22.08.2025 18:54
2.9k+

Kaliforniýadaky gurakçylyk 2025-nji ýylda badam hasylynyň azalmagyna getirer

2025-nji ýylda badam hasyly Kaliforniýadaky gurakçylyk sebäpli ep-esli azalar, çünki bu ýerde badamyň global möçberiniň, takmynan, 80%-i ösdürilip ýetişdirilýär diýip, The Telegraph ýazýar. Ýagdaý köp ýurtlarda çörekçileri we süýjülik öndürijileri adaty reseptlere gaýtadan seretmäge mejbur eder...

02.08.2025 17:26
10k+

2025-nji ýylyň iýul aýy Aşgabatda howa gözegçilikleriniň taryhynda dördünji iň yssy aý boldy

2025-nji ýylyň iýul aýy Aşgabatda howanyň gyzgynlyk derejesiniň ýokary galmagy boýunça dördünji aý hökmünde hasaba alyndy — bu bolsa 1891-nji ýyldan bäri alnyp barylýan meteorologik gözegçilikleriň taryhynda rekord görkeziji boldy...

02.08.2025 07:41
12k+

“Tomus, güýz, gyş, zibil...” Alymlar täze möwsümleriň dörändigini öňe sürýär

Londonyň ykdysadyýet mekdebiniň we Beýik Britaniýadaky Ýork uniwersitetiniň alymlary adamzat işiniň Ýeriň tebigy sazlaşygyny düýpgöter üýtgedendigini aýdýar. Bu hem täze möwsümleriň – “tüsse” we “zibil” möwsüminiň peýda bolmagyna getirdi diýip, ylmy gözlege salgylanyp, Live Science habar berýär...

10.07.2025 11:35
5.8k+

ESA kosmosdan Ortaýer deňziniň näderejede gyzýandygyny görkezdi

Ýewropadaky aşa yssy howa hatda kosmosdan hem aýdyň görünýär. Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Ortaýer deňzi sebitindäki gury ýerleriň we suwuň üstki temperaturasynyň ýokarlanýandygyny görkezýän emeli hemra suratyny çap etdi...