Dünýäde iň uly aýsberg ýyly suwlara tarap ýüzýär. Ol bir aýda bölünip başlar

  • 31.12.2024 13:22
  • 10k+

Ýer ýüzünde iň uly aýsberg “A23a” Antarktikanyň demirgazyk bölegine tarap hereket edýär we alymlaryň pikiriçe, bir aýyň içinde ol bölünip başlar diýip, Anadolu agentligi habar berýär.

Ägirt buz massasy baryp 1986-njy ýylda Antarktikadaky Filhner şelf buzlugyndan bölünip aýryldy we 30 ýyldan gowrak wagtlap Ueddell deňzinde saýa batdy. Ýöne 2020-nji ýylda ol doly aýrylyp, şu ýylyň başynda umman girdabyna düşdi. Dekabr aýynyň ortasynda buz bölegine “girdap duzagyndan” boşamak başartdy we indi ol Antarktikanyň demirgazygyna tarap hereket edýär. Britaniýanyň Antarktika gözlegleriniň institutynyň (BAS) alymlarynyň aýtmagyna görä, muňa güýçli akymlar we ýel täsir eden bolmaly.
Häzir “A23a” Antarktikanyň aýlaw polýar akymynyň zolagynda ýerleşýär we Günorta Georgiýa adasyna tarap ýüzýär.
Günorta ýarym şarda tomsuň ýakynlaşmagy bilen umman suwlarynyň temperaturasy ýokarlanýar, bu hem aýsbergleriň eremegini çaltlaşdyrýar.
BAS-yň Polýar ummanlary bölüminiň müdiriniň orunbasary Endrýu Meýers “A23a-nyň” sebitiň ekoulgamyna öz goşandyny goşup biljekdigini belledi.

“Aýsbergiň örän çuň bolandygy üçin, ol demir, sink we mikroelementler bilen baý bolan suwy ummanyň düýbünden ýüzüne çykarýar. Bu fitoplanktonyň köpelmegine ýardam eder, bu bolsa kril we ýyrtyjylar üçin peýdaly bolar” – diýip, okeanolog düşündirýär.

Beýleki bir tarapdan, eger aýsberg Günorta Georgiýanyň golaýynda bölünse, bu sebitiň ekoulgamyna ýaramaz täsir edip, pingwinleriň we düwlenleriň üýşmeginiň durmuşyny kynlaşdyrar.

“Eger ol iýmiň bolan ýerlerini petiklese, bu haýwanlar iýmit tapmak üçin has uzaga ýüzmeli bolar, bu hem olary stresse getirer” – diýip, Meýers aýtdy we bu sebite ýeten öňki aýsbergleriň köp sanly deňiz görnüşleriniň, esasanam, ýaş görnüşleriň ölmegine sebäp bolandygyny sözüniň üstüne goşdy.

Şeýle-de, Meýersiň aýtmagyna görä, “A23a” dargandan soň aýsbergleriň sanynyň artmagy hereket zolagyny çäklendirip, sebitde täjirçilik balykçylyk işini kynlaşdyrar.


30.01.2025 22:32
3.9k+

Dünýä ummanlarynyň gyzmagy 40 ýylda dört esse tizleşdi

Dünýä ummanlarynyň ýüzüniň temperaturasy her onýyllykda 0,27°C ýokarlanýar, bu bolsa 1980-nji ýyllaryň ahyry bilen deňeşdirilende dört esse çalt diýmekdir. Bu ýagdaý howanyň adaty bolmadyk üýtgemelerine getirýär...

16.01.2025 15:49
6.2k+

Süýji suwda ýaşaýan jandarlaryň dörtden bir bölegine ýitip gitmek howpy abanýar

Tebigaty goramagyň halkara bileleşiginiň (IUCN) ýolbaşçylygyndaky alymlar derýalarda, köllerde we beýleki süýji suw howdanlarynda ýaşaýan janly-jandarlaryň ýagdaýyny ilkinji gezek giňişleýin öwrendiler. Netijeler...

12.01.2025 23:56
7.4k+

Zambezi gurap gutardy diýen ýaly: Derýada suwuň derejesi örän pese düşdi

Namibiýanyň çägindäki Zambezi derýasynda suwuň derejesi howsalaly görkezijä ýetdi. Derýanyň guramagy ýerli infrastruktura we ykdysadyýet üçin uly howp döredýär diýip, The Namibian habar berýär. Afrikanyň iň uly...

11.01.2025 15:30
7.3k+

2024-nji ýyl howa gözegçilikleriniň taryhynda hasaba alnan iň yssy ýyl boldy

1850-nji ýyllardan bäri hasaba alynýan maglumatlara görä, 2024-nji ýyl iň yssy ýyl boldy. Ýewropanyň «Kopernik» howa gullugynyň maglumatlaryna görä, ýyllyk ortaça temperatura senagatlaşmadan öňki döwür (1850-1900...