Alymlar adam bedeninde ýaşaýşyň täze görnüşlerini tapdylar. Olara "obelisk" diýilýär

  • 25.12.2024 11:43
  • 12k+

Alymlar adam bedeninde öň belli bolmadyk, wirusa meňzeş, “obeliskler” diýip atlandyrylan organizmleriň bardygyny ýüze çykardylar. Olar dünýäniň ilatynyň ýarysynyň agyz boşlugynda we içegelerinde ýaşaýarlar, ýöne olaryň bedende nähili  wezipäni ýerine ýetirýändigi näbelliligine galýar.

Bu ownuk tegelek RNK molekulalary bakteriýalary kolonizasiýa edýär we adam bedeninde bir ýyl töweregi ýaşaýar.
Alymlar “obeliskleriň”, wiruslaryň öz hojaýynlaryna ýokuşyşy ýaly, öz bakteriýa öýjüklerini ulanyp köpelýändigini anykladylar. Mysal üçin, “obeliskleriň” belli bir görnüşi dişiň sarysynda duş gelýän Streptococcus sanguinis bakteriýasy bilen baglanyşyklydyr.
"Obeliskleriň" funksiýalary näbelli bolmagynda galsa-da, barlagçylar olaryň parazit bolubam, bitarap ýa-da peýdaly organizm bolubam biljekdigini çaklaýarlar.
Olaryň genomynda hünärmenler üçin aýratyn gyzyklanma döredýän, gurluşy boýunça özboluşly obulin belogy bar.
“Obeliskleriň” tapylmagy alymlaryň öňünde bu organizmleriň biodürlülikdäki orny we adamyň saglygyna edýän täsiri baradaky täze sowallary goýýar. Olaryň tebigatyna we ýaýramagyna düşünmek üçin goşmaça barlaglaryň geçirilmegi  zerurdyr.
Alymlar bu açyşy Cell žurnalynda beýan etdiler.


22.06.2025 11:49
6.8k+

Hytaýda seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda hazynadan doly gadymy aramgähler tapyldy

Žiçžao şäher okrugynda (Şandun welaýaty, Hytaý) seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda arheologlar üç gadymy aramgähiň üstünden bardy. Bu barada Hytaýyň jemgyýetçilik ylymlary akademiýasynyň Arheologiýa institutyna salgylanyp, Independent habar berýär...

17.06.2025 13:01
9.5k+

Ortaýer deňzinde 2570 m çuňlukdan XVI asyra degişli adaty bolmadyk ýükli gämi tapyldy

Fransuz arheologlary Ortaýer deňzinde 2570 metr çuňlukdan XVI asyrda gark bolan söwda gämisini tapdylar. Medeniýet ministrliginiň Suwasty arheologiýa bölüminiň müdiri Arno Şomas bu Fransiýanyň territorial suwlarynda gämi heläkçiligi hasaba alnan iň çuň ýerdir diýip, habar berdi...

16.06.2025 13:25
2.2k+

Burunda işdäniň gözegçiligine täsir edýän reseptorlar tapyldy

Ýewropaly neýrofiziologlar burnuň ys alyş epiteliýsinde iýmitiň ysyny alanda doýmak duýgusyny güýçlendirýän reseptorlaryň aýratyn kategoriýasyny tapdylar. Garramagyň biologiýasy instituty (Germaniýa) bu neýronlarda bökdençligiň ýüze çykmagy artykmaç iýmeklige we semremeklige getirip biljekdigini ýüze çykardy...

11.06.2025 13:31
4k+

Nematod gurçuklarynyň syýahat etmek üçin “janly diň” guruşlary ilkinji gezek wideo alyndy

Maks Plank Jemgyýetiniň Haýwanlaryň özüni alyp barşy institutynyň we Konstans uniwersitetiniň alymlary ýabany tebigatda ilkinji gezek nematodlaryň adaty bolmadyk hereketini hasaba aldylar. Bu gurçuklar wertikal “janly diňler” görnüşinde düzülip, golaýyndan geçýän mör-möjekleriň bedeninde “ýapyşyp” ondan-oňa geçýärler...