"Leonidler" ýyldyz süýnmesi: astronomlar asmanda sagatda 15 ýyldyz süýnmäniň peýda bolmagyna garaşýarlar

  • 17.11.2024 23:24
  • 5k+

6-njy noýabrdan 30-njy noýabr aralygynda hereketde bolýan “Leonidler” meteor akymy iň ýokary işjeňligine 18-nji noýabrda, ýagny duşenbe gijesinde ýeter. Bu barada Moskwa Planetariumynyň metbugat gullugy habar berýär. 

Şol mahal sagatda 15 meteora syn etmek mümkin bolar. Meteor - gadymy grek sözi bolup, “howada ýüzýän” manyny berýär. Ol meteoroid jisimleriniň (mysal üçin, kometalaryň, asteroidleriň ýa-da galyndylaryň) Ýeriň atmosferasynda ýananda ýüze çykýan hadysadyr. Türkmenler adaty gepleşikde oňa ýyldyz süýnme hadysasy diýýär.

“17-18-nji noýabr aralygynda "Leonidler" meteor akymy iň ýokary derejesine ýeter. Zenitden (belli bir ýeriň üstünden göni “ýokary” görkezýän ugurdan) sagatda takmynan 15 meteora garaşylýar. <…> "Leonidleriň" ýyldyrymy gündogar gözýetimiň ýokarsynda irden (ýary gijeden soň we gün dogmazdan ozal) Leo ýyldyzlar topary ýokary göterilende has gowy görünýär" diýip, planetariumyň wekilleri belleýärler.

Şol gije 98% şugla saçjak Aý meteor görmegi kynlaşdyrar diýlip garaşylýar.
"Leonidler" her 33 ýylda Güne ýakyn geçýän 55P/Tempel-Tuttle kometasynyň galyndylary tarapyndan öndürilen ak alawlardyr. Akymyň intensiwligi üýtgeýär: her 33 ýylda bir gezek seýrek hadysa ýüze çykýar. Muňa başgaça “ýyldyz ýagşy” hem diýilýär. Ondan öň şeýle wakalar 1833, 1866, 1966, 1999 we 2001-nji ýyllarda hasaba alnypdy. 1966-njy ýylda meteorlaryň sany sagatda 10 müňe ýetipdir diýip, TASS ýazýar.

“Şeýle tupan diňe 2099-njy ýylda bolup biler. Astronomlaryň pikiriçe, şu wagta çenli Ýer kometa tozanlarynyň dykyz bulutlaryna duş gelmez. 2030-njy ýyla çenli işjeňligiň iň ýokary derejesi sagatda 15-20 meteor derejesinde boljakdygy çak edilýär" diýip, Moskwa Planetariumy belleýär.


20.10.2025 14:54
4.9k+

2025-nji ýylyň iň ýagty kometasy 21-nji oktýabrda Ýere golaý geler

21-nji oktýabrda täze dogan Aý ýagty kometa bolan C/2025 A6 Lemmon-a syn etmek üçin örän gowy şertleri döreder – bu gün asman jisimi Ýere iň ýakyn aralykdan – takmynan, 89 million kilometrden geçer diýip, TASS habar berýär...

25.09.2025 20:00
7.3k+

Günden soň iň ýagty ýyldyz ýakyn wagtda Ýerden hatda gündiz hem görner

Astronomlar uzak wagt bäri sorag döredýän adaty bolmadyk ýyldyz ulgamynyň syryny açdylar. Gürrüň Betelgeýze — Günüň yzysüre asmandaky iň ýagty ýyldyz — we onuň ýaş egindeş ýyldyzy barada barýar. Alymlaryň pikirine görä, birnäçe ýyldan Betelgeýze supernowa hökmünde partlap biler we onuň ýalynyny Ýerden hatda gündiz hem görmek mümkin bolar...

17.09.2025 23:21
9.1k+

Ýere şu ýylda iň uly asteroidleriň biri golaýlaşýar

2025-nji ýylyň 18-nji sentýabrynda Ýeriň golaýyndan 2025 FA22 asteroidi uçup geçer. Ol Aý orbitasynyň diametrinden biraz uly aralykdan geçer diýip, RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasy habar berdi...

13.09.2025 13:03
5.2k+

Alymlar 13-14-nji sentýabrda magnit hadysalarynyň bolmagyny çaklaýarlar

13-14-nji sentýabrda Ýer ýüzünde G2–G3 derejesindäki (bäş derejeli şkalada ikinji we üçünji dereje) magnit tupanlarynyň bolmagyna garaşylýar. Bu barada Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Kosmos barlaglary institutynyň Gün astronomiýasy laboratoriýasy hem-de Gün–Ýer fizikasynyň Sibir bölüminiň institutynda habar berildi...