"Towuk ilki döräpmi ýa-da ýumurtga?”: Alymlar bu syrly sowalyň jogabyny tapdylar 

  • 08.11.2024 23:52
  • 26k+

Ženewa uniwersitetiniň şweýsariýaly alymlary bir öýjükli ýaşaýyşdan köp öýjükli organizmlere geçişiň ilkinji gezek Ýerde ýüze çykandygyny anykladylar. Bu ewolýusiýanyň nukdaýnazary ilki "towuk döräpmi ýa-da ýumurtga?" diýen belli sowala jogap bermäge mümkinçilik berýär. Bu gözleg “Nature” ylmy žurnalynda çap edildi.

Toparyň alymlary 2017-nji ýylda Gawaý adalarynyň kenaryndaky deňiz çökündilerinde ýüze çykarylan bir öýjükli organizm bolan "Hromosphaera perkinsii" öwrendiler. Bu jandarlaryň Ýer ýüzünde barlygynyň ilkinji alamatlary milliard ýyl mundan ozal, haýwanlaryň döremeginden has öň ýüze çykypdyr.
Gözlegçiler “Hromosphaera perkinsii”-iň köp öýjükli gurluşlary döretmäge ukyplydygyny anykladylar diýip, rambler.ru ýazýar.
Öň görlüp-eşidilmedik bu koloniýalar ömrüniň, takmynan, üçden bir bölegini dowam etdirýär we azyndan iki dürli öýjük görnüşini öz içine alýar, bu organizm üçin geň galdyryjy hadysadyr.
Has geň galdyryjy zat, bu öýjükleriň bölünişiniň we kabul eden üç ölçegli gurluşynyň haýwanlaryň düwünçejik ösüşiniň irki döwürlerine meňzeşligidir.
Gözegçilikler düwünçejik ösüş üçin jogapkär genetiki programmalaryň haýwanat dünýäsi ýüze çykmazdan ozal bardygyny ýa-da C. perkinsiiniň şuňa meňzeş amallary ösdürmek üçin özbaşdak ösendigini görkezýär.
Şonuň üçin tebigat “towugy ýüze çykarmazdan” öň, “ýumurtga döretmek” üçin genetiki gurallara eýe bolupdyr diýip, alymlar belleýär.


20.11.2025 12:08
3.5k+

Hytaýda maýmynyň näbelli görnüşiniň galyndylary tapyldy

Londonyň Zoologiýa institutynyň alymlary we olaryň hytaýly kärdeşleri Sianda takmynan 2200–2300 ýyl ozal jaýlanan zenanyň mazarynda gibbonyň (maýmynyň görnüşi) ozal näbelli görnüşiniň galyndylaryny tapdylar. Skelet ilkibaşda 2004-nji ýylda tapylypdy, ýöne jikme-jik öwrenilmegi onuň Nomascus urugynyň ýok bolup giden görnüşine degişlidigini görkezdi diýip, Arkeonews neşiri ýazýar...

20.11.2025 11:22
7.2k+

Russiýada ýaşy 385 million ýyllyk agaç tapyldy

Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň (SPbGU) paleontologlary Leningrad oblastynyň Lužskiý raýonynda ýerleşýän Şalowo-Pereçiskiý çäge karýerinde dewon döwründen galan seýrek tapyndynyň — gadymy agaç sütüniň üstünden bardylar...

20.11.2025 11:14
2.9k+

Belgiýada kömelekden gaplamalar öndürilip başlandy

Brýusselde kömelek damarlaryndan (miseliýden) gaplama öndürýän Permafungi fabrigi işläp başlady. Bu "miko-material" doly dargap bilýär we polietileniň hem-de plastigiň beýleki görnüşleriniň ornuna ulanmak üçin işlenip taýýarlanýar...

19.11.2025 13:38
4.1k+

Alymlar “içki ses” bilen ýürek urşunyň arasynda geň baglanyşyk tapdylar

Daniýanyň Orhus uniwersitetiniň psihologlary adamyň içki sesiniň — ýagny öz-özüne içinden gürlemeginiň — bedeni hereketsiz galanda-da, ýürek ritmini üýtgetmäge ukyplydygyny görkezdiler. Işiň netijeleri Psychophysiology žurnalynda çap edildi...