"Towuk ilki döräpmi ýa-da ýumurtga?”: Alymlar bu syrly sowalyň jogabyny tapdylar 

  • 08.11.2024 23:52
  • 26k+

Ženewa uniwersitetiniň şweýsariýaly alymlary bir öýjükli ýaşaýyşdan köp öýjükli organizmlere geçişiň ilkinji gezek Ýerde ýüze çykandygyny anykladylar. Bu ewolýusiýanyň nukdaýnazary ilki "towuk döräpmi ýa-da ýumurtga?" diýen belli sowala jogap bermäge mümkinçilik berýär. Bu gözleg “Nature” ylmy žurnalynda çap edildi.

Toparyň alymlary 2017-nji ýylda Gawaý adalarynyň kenaryndaky deňiz çökündilerinde ýüze çykarylan bir öýjükli organizm bolan "Hromosphaera perkinsii" öwrendiler. Bu jandarlaryň Ýer ýüzünde barlygynyň ilkinji alamatlary milliard ýyl mundan ozal, haýwanlaryň döremeginden has öň ýüze çykypdyr.
Gözlegçiler “Hromosphaera perkinsii”-iň köp öýjükli gurluşlary döretmäge ukyplydygyny anykladylar diýip, rambler.ru ýazýar.
Öň görlüp-eşidilmedik bu koloniýalar ömrüniň, takmynan, üçden bir bölegini dowam etdirýär we azyndan iki dürli öýjük görnüşini öz içine alýar, bu organizm üçin geň galdyryjy hadysadyr.
Has geň galdyryjy zat, bu öýjükleriň bölünişiniň we kabul eden üç ölçegli gurluşynyň haýwanlaryň düwünçejik ösüşiniň irki döwürlerine meňzeşligidir.
Gözegçilikler düwünçejik ösüş üçin jogapkär genetiki programmalaryň haýwanat dünýäsi ýüze çykmazdan ozal bardygyny ýa-da C. perkinsiiniň şuňa meňzeş amallary ösdürmek üçin özbaşdak ösendigini görkezýär.
Şonuň üçin tebigat “towugy ýüze çykarmazdan” öň, “ýumurtga döretmek” üçin genetiki gurallara eýe bolupdyr diýip, alymlar belleýär.


28.10.2025 11:14
1.5k+

Barlag: EA sebäpli ýetginjekler çalt, ýöne ýüzleý pikirlenip başladylar

Oksfordyň uniwersitetiniň neşirýatynyň geçiren täze barlagyna görä, emeli aň (AI) ýaşlaryň pikirlemegine işjeň täsir edýär: ol has çalt pikirlemäge kömek edýär, ýöne käte seljerme çuňlugyny ýitirýär diýip Business Insider ýazýar...

23.10.2025 09:57
6.9k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

30.09.2025 18:01
2.6k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...