"Towuk ilki döräpmi ýa-da ýumurtga?”: Alymlar bu syrly sowalyň jogabyny tapdylar 

  • 08.11.2024 23:52
  • 26k+

Ženewa uniwersitetiniň şweýsariýaly alymlary bir öýjükli ýaşaýyşdan köp öýjükli organizmlere geçişiň ilkinji gezek Ýerde ýüze çykandygyny anykladylar. Bu ewolýusiýanyň nukdaýnazary ilki "towuk döräpmi ýa-da ýumurtga?" diýen belli sowala jogap bermäge mümkinçilik berýär. Bu gözleg “Nature” ylmy žurnalynda çap edildi.

Toparyň alymlary 2017-nji ýylda Gawaý adalarynyň kenaryndaky deňiz çökündilerinde ýüze çykarylan bir öýjükli organizm bolan "Hromosphaera perkinsii" öwrendiler. Bu jandarlaryň Ýer ýüzünde barlygynyň ilkinji alamatlary milliard ýyl mundan ozal, haýwanlaryň döremeginden has öň ýüze çykypdyr.
Gözlegçiler “Hromosphaera perkinsii”-iň köp öýjükli gurluşlary döretmäge ukyplydygyny anykladylar diýip, rambler.ru ýazýar.
Öň görlüp-eşidilmedik bu koloniýalar ömrüniň, takmynan, üçden bir bölegini dowam etdirýär we azyndan iki dürli öýjük görnüşini öz içine alýar, bu organizm üçin geň galdyryjy hadysadyr.
Has geň galdyryjy zat, bu öýjükleriň bölünişiniň we kabul eden üç ölçegli gurluşynyň haýwanlaryň düwünçejik ösüşiniň irki döwürlerine meňzeşligidir.
Gözegçilikler düwünçejik ösüş üçin jogapkär genetiki programmalaryň haýwanat dünýäsi ýüze çykmazdan ozal bardygyny ýa-da C. perkinsiiniň şuňa meňzeş amallary ösdürmek üçin özbaşdak ösendigini görkezýär.
Şonuň üçin tebigat “towugy ýüze çykarmazdan” öň, “ýumurtga döretmek” üçin genetiki gurallara eýe bolupdyr diýip, alymlar belleýär.


02.09.2025 19:21
3.3k+

Beýik Britaniýada şokoladyň tagamyny güýçlendirýän saz döredildi

Beýik Britaniýada diňläniňde şokoladyň süýji tagamyny has güýçlendirýän saz döredildi diýip, New York Post habar berýär. Bristol uniwersitetinden kompozitor we ses boýunça hünärmen Natali Hiasint soňky 60 ýylda sazyň tagam duýgularyna ýetirýän täsiri baradaky ylmy gözlegleri öwrendi...

28.08.2025 07:12
6.2k+

Özbegistanda ýaşy 9,2 müň ýyla barabar bolan ekerançylyk gurallary we däneleri tapyldy

Özbegistanyň günortasynda, Surhandarýa derýasynyň jülgesinde, Toda gowagynda Özbegistandan, Hytaýdan we Ýewropadan arheologlaryň topary gadymy adamlaryň gonalgasyny tapdy. Onuň ýaşy, takmynan, 9,2 müň ýyla barabar...

25.08.2025 13:01
5.3k+

Angliýada rim esgerine degişli bolan ýaşy 2000 ýyllyk başgap dikeldildi

Angliýadaky Bolton muzeýinde ýaşy 2000 ýyl töweregi bolan ýüpekden ýasalan başgaby dikeltmek işleri tamamlandy. Ony rimli esger geýipdir. Dünýäde şeýle görnüşli diňe üç nusga saklanyp galypdyr: biri Mançesterde, beýlekisi Florensiýada, üçünjisi bolsa Boltonda ýerleşýär diýip, muzeý habar berdi...

17.08.2025 23:41
9.8k+

Alymlar ertirki kofe üçin iň gowy wagty aýdyp, ony ýekelikde içmegi maslahat berdi

Kofe üçin iň gowy wagt oýananyňdan soň 2,5 sagatdan soň bolup, ony iň gowusy ýekelikde içmeli. Şeýle teklibi ýewropaly alymlar öňe sürýär. Olar kofe içmegiň wagtynyň we şertleriniň içgiden alynýan lezzete nähili täsir edýändigini öwrendi...