2030-njy ýyla çenli generatiw emeli aň pudagy millionlarça tonna elektron galyndylaryny öndürip biler

  • 04.11.2024 12:36
  • 3.3k+

Nature Computational Science žurnalynda neşir edilen täze ylmy gözleg generatiw emeli aň pudagynyň ösmeginiň çynlakaý ekologiýa netijeleri barada duýdurýar diýip, Techxplore ýazýar.

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Şäher gurşawy institutynyň we Ysraýyldaky Raýhman uniwersitetiniň alymlary generatiw emeli aň programmalaryna bolan islegiň ýokarlanmagy sebäpli ýakyn ýyllarda öndürilip bilinjek elektron galyndylarynyň möçberini hasapladylar.
Ylmy gözlegiň awtorlarynyň belleýşi ýaly, ChatGPT ýaly programmalar uly hasaplaýyş çeşmelerini talap edýär we munuň üçin maglumat merkezlerinde ýerleşýän ýöriteleşdirilen grafiki prosessorlar ulanylýar. Bu çeşmeler ýyl geçdigisaýyn könelip, gaýtadan işlemek kyn bolan çap platalary we batareýalar ýaly galyndylary döredýär.

“Eger häzirki tendensiýalar dowam etse, emeli aň pudagy 2030-njy ýyla çenli 1,2-den 5,0 mln tonna çenli elektron galyndyny öndürip biler” – diýlip, ylmy gözlegde aýdylýar.

Hünärmenler generatiw emeli aňyň işlemegi üçin zerur enjamlaryň sanyny, onuň düzüm bölekleriniň ortaça işleýiş möhletini we maglumatlar merkezleriniň sanyny hasapladylar. Bu maglumatlara esaslanan kompýuter modeli generatiw emeli aňdan elektron galyndylarynyň ýyllyk önümçiliginiň 2023-nji ýylda 2,6 müň tonnadan onýyllygyň ahyryna çenli 2,5 mln tonna çenli ýokarlanyp biljekdigini görkezdi.

“Biziň netijelerimiz emeli aň pudagynda ýapyk aýlanyşykly ykdysadyýete geçmegiň zerurlygyny nygtaýar. Enjamlaryň gaýtadan işlenmegi diňe bir galyndylaryň möçberini azaltman, eýsem täze enjamlary öndürmek üçin çeşmelere bolan zerurlygy azaldar” diýip, ylmy gözlegiň awtorlarynyň biri, doktor Li Wan belleýär.

Şeýle-de, hünärmenler tehnologiýalaryň ýaşaýyş sikliniň ekologiýa taraplaryny, şol sanda olaryň önümçiligini we gaýtadan işlenmegini göz öňünde tutmagyň zerurdygyny belleýär.

“Diňe şeýle çemeleşmede daşky gurşawa ýetýän ýaramaz täsiri azaldyp bolar” – diýip, doktor Wan sözüniň üstüni ýetirýär.


23.06.2025 13:26
7.3k+

Hytaýda kung-fu hakyndaky nusgawy filmleri emeli aň tehnologiýalarynyň kömegi bilen dikeltmek isleýärler

Hytaýyň kino gaznasy we onuň hyzmatdaşlary emeli aň tehnologiýasy arkaly söweş sungaty baradaky 100 nusgawy filmi dikeltmek boýunça giň gerimli işe başladylar. Bu barada 27-nji Şanhaý halkara film festiwalynda yglan edildi diýip, Variety ýazýar...

22.06.2025 11:53
10k+

Ueddell düwlenleriniň populýasiýasy deňiz buzunyň eremegi sebäpli iki esseden gowrak azaldy

Antarktikadaky Ueddell düwlenleriniň populýasiýasy 1977-nji ýyldan bäri 54% azaldy. Bu barada Global Change Biology žurnalyndaky gözlege salgylanyp, The Guardian habar berýär. Gözegçilik 1970-nji ýyllardan bäri subantarktika sebitinde, aýratynam, Signýu adasynda deňiz süýdemdirijileriniň sanyny öwrenýän Britaniýanyň antarktika gullugynyň (BAS) hünärmenleri tarapyndan geçirildi...

19.06.2025 13:55
3.6k+

Instagram ulanyjylary akkauntlaryň sebäpsiz petiklenmeginden zeýrenýär

Instagram ulanyjylary eýýäm birnäçe hepde bäri akkauntlaryň açyk sebäp bolmazdan köpçülikleýin petiklenmeginden zeýrenýär. Köpler muny emeli aňa esaslanýan ulgamyň işinde bolup biljek bökdençlikler bilen baglanyşdyrýar...

19.06.2025 11:07
1.1k+

Adobe kompaniýasy Firefly-yň ähli emeli aň gurallary bilen ykjam goşundysyny çykardy

Generatiw emeli aň hyzmatlarynyň platformasy bolan Adobe Firefly indi Android we iOS smartfonlarynda elýeterli boldy. Täze ykjam goşundy tekst beýany boýunça surat we wideo döretmäge, şeýle-de suraty redaktirlemek üçin EA gurallaryny ulanmaga mümkinçilik berýär diýip, The Verge ýazýar...