Alymlar tasman möjeginiň genomyny kesgitlediler we indi ony janlandyrmak isleýärler

  • 24.10.2024 11:08
  • 11k+

 

Colossal Biosciences biotehnologiýa kompaniýasynyň alymlary tasman möjeginiň has doly genomyny kesgitlemegi başardylar, olar şeýle hem tilasin (Tylacinus cynocephalus) diýlip hem tanalýar. Indi hünärmenler ýok bolup giden bu görnüşi “dikeltmek” isleýärler. Bu barada Melburn uniwersitetiniň (Awstraliýa) genetika we ösüş biologiýasy boýunça professory Endrýu Pask Live Science neşirine gürrüň berdi.

Genetikler tilasiniň 110 ýyllyk dokumasynyň (haýwanyň etanolda saklanan kellesinden alnan) nusgasyny ulanyp, esasy DNK we RNK yzygiderliligini çykardylar, bu haýwanyň dürli organlarynyň işleýşini öwrenmäge mümkinçilik berdi.
1930-njy ýyllarda ýitip giden tasman möjegi Awstraliýada we Tasmaniýada ýaşap geçen ýyrtyjy süýdemdirijidir. Bu haýwanlaryň iň soňkusy 1936-njy ýylda haýwanat bagynda aradan çykdy.

Alymlar DNK-dan we RNK-dan alnan nusganyň gaty gowy saklanyp galandygyny bellediler. Bu dürli dokumalarda işjeň genleri öwrenmäge we haýwanyň biologiýasyna has çuňňur düşünmäge mümkinçilik berdi.
Tilasinleri dikeltmek taslamasy üçin alymlar tasman möjeginiň iň ýakyn diri garyndaşy bolan torbaly syçanlary ulanmagy meýilleşdirýärler. Colossal Biosciences-da bu syçanlarda owulýasiýa stimul döretmegiň usullaryny eýýäm işläp düzdi we ýakyn wagtda hünärmenler tilasiniň genini olaryň ýumurtgalyklaryna girizmekçi. Geljekde bu syçanlar genetiki taýdan dikeldilen tilasinleriň düwünçekleri üçin emeli ene bolup bilerler.
Şol bir wagtda taslamanyň çäklerinde düwünçejikleri ösdürip ýetişdirmek üçin emeli ýatgy döretmegiň üstünde işlenilýär. Alymlar bu tagallalaryň netijesinde diri tilasin çagalarynyň dogulmagyna we tilasinleriň ýabany tebigata gaýdyp gelmegine umyt baglaýarlar.


29.06.2025 13:27
5.5k+

Ýantar daşynda ýaşy 40 million ýyla golaý bolan gadymy tarakan tapyldy

Kaliningraddaky “Ýantar kombinatynda” (RF-niň “Rosteh” döwlet korporasiýasyna degişli) 35–40 million ýyl mundan ozalky döwre degişli gadymy ýabany tarakan saklanýan täsin ýantar daşy tapyldy. Bu seýrek duş gelýän inklýuziýa 2-nji awgustda Moskwada geçiriljek AmberForum’25 halkara forumynyň çäklerinde guraljak täsin ýantarlar auksionynda esasy lotlaryň biri bolar...

29.06.2025 13:10
5k+

Gaýtadan işlenen plastik gormonal ulgam üçin zyýanly bolup çykdy

Plastik çökgünligine çözgüt gözläp, köp ýurtlar soňky onlarça ýylyň dowamynda plastikleri gaýtadan işlemäge aýratyn üns berdiler. Emma täze barlaglar bu usulyň hem howpsuz däldigini görkezýär. Nemes alymlarynyň geçiren ylmy işi Journal of Hazardous Materials žurnalynda neşir edilip, gaýtadan işlenen plastigiň janly organizmlere ýaramaz täsir ýetirip bilýändigini görkezdi...

26.06.2025 14:32
6.8k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.7k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...