Alymlar tasman möjeginiň genomyny kesgitlediler we indi ony janlandyrmak isleýärler

  • 24.10.2024 11:08
  • 11k+

 

Colossal Biosciences biotehnologiýa kompaniýasynyň alymlary tasman möjeginiň has doly genomyny kesgitlemegi başardylar, olar şeýle hem tilasin (Tylacinus cynocephalus) diýlip hem tanalýar. Indi hünärmenler ýok bolup giden bu görnüşi “dikeltmek” isleýärler. Bu barada Melburn uniwersitetiniň (Awstraliýa) genetika we ösüş biologiýasy boýunça professory Endrýu Pask Live Science neşirine gürrüň berdi.

Genetikler tilasiniň 110 ýyllyk dokumasynyň (haýwanyň etanolda saklanan kellesinden alnan) nusgasyny ulanyp, esasy DNK we RNK yzygiderliligini çykardylar, bu haýwanyň dürli organlarynyň işleýşini öwrenmäge mümkinçilik berdi.
1930-njy ýyllarda ýitip giden tasman möjegi Awstraliýada we Tasmaniýada ýaşap geçen ýyrtyjy süýdemdirijidir. Bu haýwanlaryň iň soňkusy 1936-njy ýylda haýwanat bagynda aradan çykdy.

Alymlar DNK-dan we RNK-dan alnan nusganyň gaty gowy saklanyp galandygyny bellediler. Bu dürli dokumalarda işjeň genleri öwrenmäge we haýwanyň biologiýasyna has çuňňur düşünmäge mümkinçilik berdi.
Tilasinleri dikeltmek taslamasy üçin alymlar tasman möjeginiň iň ýakyn diri garyndaşy bolan torbaly syçanlary ulanmagy meýilleşdirýärler. Colossal Biosciences-da bu syçanlarda owulýasiýa stimul döretmegiň usullaryny eýýäm işläp düzdi we ýakyn wagtda hünärmenler tilasiniň genini olaryň ýumurtgalyklaryna girizmekçi. Geljekde bu syçanlar genetiki taýdan dikeldilen tilasinleriň düwünçekleri üçin emeli ene bolup bilerler.
Şol bir wagtda taslamanyň çäklerinde düwünçejikleri ösdürip ýetişdirmek üçin emeli ýatgy döretmegiň üstünde işlenilýär. Alymlar bu tagallalaryň netijesinde diri tilasin çagalarynyň dogulmagyna we tilasinleriň ýabany tebigata gaýdyp gelmegine umyt baglaýarlar.


düýn 12:40
2k+

Şweýsariýaly inženerler jansyz langustinleriň gabyklaryndan robot ýasadylar

Lozanna Federal Politehniki mekdebiniň (EPFL) ýanyndaky CREATE laboratoriýasynyň inženerleri öli langustinleriň ekzoskeletlerini esas hökmünde ulanyp, biogibrid robotlaryny işläp düzdüler. Berk hitinden ybarat bolan bu organiki gurluşlar biologik berkligi we bogun membranalarynyň çeýeligini özünde jemleýän täsin gurluşlary döretmäge mümkinçilik berdi...

düýn 11:56
2.4k+

Britaniýaly alymlar elektromagnit päsgelçilikleriniň 99,97%-ini bökdeýän dury plýonkany oýlap tapdylar

Glazgo uniwersitetiniň alymlary elektromagnit şöhlelenmesiniň 99,97%-den gowragyny yzyna serpikdirip bilýän örän inçe, çeýe we dury nanoplýonkany oýlap tapdylar. Bu material Wi-Fi we 5G signallarynyň täsir edýän şertlerinde geýilýän sensorlaryň, lukmançylyk enjamlarynyň we çeýe displeýleriň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek üçin niýetlenendir...

düýn 11:06
2k+

Alymlar ýaldyrawuk tomzaklaryň aragatnaşyk ýörelgesinden peýdalanyp, ýerden daşardaky aňy gözlemegi teklip etdiler

Arizona ştatynyň uniwersitetiniň alymlary ýerden daşary aňy gözlemek üçin täze strategiýany hödürlediler. Ol biologik aragatnaşyk ýörelgelerine we pulsarlary (neýtron ýyldyzlaryny) fon hökmünde ulanmaga esaslanýar...

düýn 11:00
1.6k+

Alymlar beýnä ünsüni jemlemäge kömek edýän gen tapdylar

Rokfeller institutynyň alymlary Nature Neuroscience žurnalynda ünsüň tebigatyna bagyşlanan ylmy işlerini çap etdiler. Gözlegler ünsi jemlemek ukybynyň diňe bir beýnidäki peýdaly signallaryň güýçlenmegine däl, eýsem "fon" işjeňliginiň (beýnidäki artykmaç sesleriň) peselmegine-de baglydygyny görkezýär...