Alymlar tasman möjeginiň genomyny kesgitlediler we indi ony janlandyrmak isleýärler

  • 24.10.2024 11:08
  • 11k+

 

Colossal Biosciences biotehnologiýa kompaniýasynyň alymlary tasman möjeginiň has doly genomyny kesgitlemegi başardylar, olar şeýle hem tilasin (Tylacinus cynocephalus) diýlip hem tanalýar. Indi hünärmenler ýok bolup giden bu görnüşi “dikeltmek” isleýärler. Bu barada Melburn uniwersitetiniň (Awstraliýa) genetika we ösüş biologiýasy boýunça professory Endrýu Pask Live Science neşirine gürrüň berdi.

Genetikler tilasiniň 110 ýyllyk dokumasynyň (haýwanyň etanolda saklanan kellesinden alnan) nusgasyny ulanyp, esasy DNK we RNK yzygiderliligini çykardylar, bu haýwanyň dürli organlarynyň işleýşini öwrenmäge mümkinçilik berdi.
1930-njy ýyllarda ýitip giden tasman möjegi Awstraliýada we Tasmaniýada ýaşap geçen ýyrtyjy süýdemdirijidir. Bu haýwanlaryň iň soňkusy 1936-njy ýylda haýwanat bagynda aradan çykdy.

Alymlar DNK-dan we RNK-dan alnan nusganyň gaty gowy saklanyp galandygyny bellediler. Bu dürli dokumalarda işjeň genleri öwrenmäge we haýwanyň biologiýasyna has çuňňur düşünmäge mümkinçilik berdi.
Tilasinleri dikeltmek taslamasy üçin alymlar tasman möjeginiň iň ýakyn diri garyndaşy bolan torbaly syçanlary ulanmagy meýilleşdirýärler. Colossal Biosciences-da bu syçanlarda owulýasiýa stimul döretmegiň usullaryny eýýäm işläp düzdi we ýakyn wagtda hünärmenler tilasiniň genini olaryň ýumurtgalyklaryna girizmekçi. Geljekde bu syçanlar genetiki taýdan dikeldilen tilasinleriň düwünçekleri üçin emeli ene bolup bilerler.
Şol bir wagtda taslamanyň çäklerinde düwünçejikleri ösdürip ýetişdirmek üçin emeli ýatgy döretmegiň üstünde işlenilýär. Alymlar bu tagallalaryň netijesinde diri tilasin çagalarynyň dogulmagyna we tilasinleriň ýabany tebigata gaýdyp gelmegine umyt baglaýarlar.


23.12.2025 18:00
4.1k+

Gadymy ösümlikler güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, mör-möjekleri özüne çekmek üçin gozalaryny gyzdyrypdyrlar

Biologlaryň halkara topary ösümlikleriň, güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, ýylylyk ýaýratma — "görünmeýän ýagtylyk" — arkaly mör-möjekleri özüne çekendigini anyklady. Bu açyş mezozoý eýýamynda agdyklyk eden, infragyzyl yşaratlara esaslanýan aragatnaşyk kanalynyň bolandygyny subut edýär...

21.12.2025 13:20
3.3k+

Fizikler eliňde ody saklamaga mümkinçilik berýän dury materialy oýlap tapdylar

Boulderdäki Kolorado uniwersitetiniň fizikleri binalary ýylatmagyň usullaryna düýpli täsir edip biljek MOCHI diýlip atlandyrylýan dury ýylylyk izolýasiýa materialyny döretdiler. Bu özboluşly oýlap tapyş barada Science žurnalynda habar berildi...

17.12.2025 11:16
2.5k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

17.12.2025 11:12
4.2k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...