Alymlar Aýdaky iň uly krateriň takyk ýaşyny anykladylar

  • 18.10.2024 12:36
  • 5.5k+

Mançester uniwersitetiniň britaniýaly alymlary Hytaýdan we Şwesiýadan kärdeşleriň gatnaşmagynda Aýdaky iň uly we iň gadymy Günorta polýus – Eýtken basseýniniň takyk ýaşyny anykladylar. Ylmy gözleg Nature Astronomy ylmy žurnalynda neşir edildi.

Günorta polýus – Eýtken basseýni Aýyň arka tarapynda ýerleşýän ägirt uly kraterdir. Onuň diametri, takmynan, 2,4 müň km bolup, çuňlugy 8 km ýetýär. Ol kometalaryň we asteroidleriň gaçmagy sebäpli emele gelipdir, ýöne onuň peýda bolan wagty diňe çen bilen bellidi we Aý döränden soň ilkinji 500 mln ýyl diýlip çaklanylýardy.
Täze ylmy gözlegde topar 2005-nji ýylda Alžirde tapylan Northwest Africa 2995 Aý meteoritini seljerdi. Ol birwagtlar güýçli urgynyň netijesinde kosmosa zyňylan dürli görnüşli Aý jynslaryndan ybarat. Meteoritiň içindäki uranyň we gurşunyň mukdaryny öwrenip, ylmy gözlegçiler elementleriň ýaşynyň 4,32 – 4,33 mlrd ýyldygyny kesgitlediler.
Alymlar Günorta polýus – Eýtken basseýniniň ýaşy baradaky soňky maglumatlaryň öňki çaklamalardan 120 mln ýyl öňdügini aýdýar.
Mançester uniwersitetiniň professory Ketrin Joý Günorta polýus – Eýken basseýniniň çak edilýän 4,32 mlrd ýyl bolan gadymy ýaşyny indi krateriň içindäki belli ýerlerden Aý jynslaryny ýygnaýan missiýalaryň kömegi bilen barlamalydygyny belledi.


düýn 18:34
1.5k+

Astronom tutuş Älemiň “aýlanmagynyň” alamatlaryny tapdy

Amerikaly astronom, ABŞ-nyň Harby-deňiz obserwatoriýasynyň ylmy işgäri Waleriý Makarow tutuş Älemiň aýlanýandygyna mümkin bolan subutnamalary tapandygyny aýdýar. Üstesine-de, aýlanma ugry ençeme gezek üýtgän bolmaly diýip, Nature Astronomy žurnalyndaky ylmy gözlege salgylanyp, TASS habar berýär...

düýn 14:13
5k+

Müsürde ýitirilen gadymy Imet şäheri tapyldy: ol ýerde birwagtlar köp gatly jaýlar bolupdyr

Arheologlar Müsüriň gadymy Tanis şäherinden 10 km uzaklykda, Nil deltasynyň golaýynda ýitirilen Imet şäheriniň üstüni açdy. Gazuw-agtaryş işleri Mançester uniwersitetinden Müsüri öwrenýän alym Niki Nilseniň ýolbaşçylygynda geçirildi diýip, Daily Mail habar berýär...

düýn 14:09
1.7k+

ABŞ ýene-de hususy kosmos gämilerini uçurmak boýunça rekordy täzeledi

ABŞ bir aýda amala aşyrylan täjirçilik kosmos uçuşlarynyň sany boýunça täze rekord goýdy. Federal raýat awiasiýa edarasynyň (FAA) maglumatlaryna görä, iýun aýynda amerikan kompaniýalary jemi 21 uçuşy amala aşyrdy diýip, Space...

04.07.2025 18:32
4.7k+

Uelsiň paýtagtynda şäher seýilgähiniň aşagyndan bürünç asyrynyň mazary tapyldy

Britaniýanyň Kardiff şäherindäki Trelaý seýilgähiniň aşagyndan meýletinçi  arheologlar bürünç eýýamynyň mazaryny tapdylar. Tapyndylar takmynan b.e. öňki 1500-nji ýylda gurlan tegelek jaýyň gapdalyndan tapyldy. Bu bina bu ýerden iki ýyl ozal gazylyp tapylypdy...