Alymlar ozal ylma mälim bolmadyk 70 müňden gowrak wirus görnüşini tapdylar

  • 15.10.2024 11:47
  • 5.5k+

Sidneý uniwersitetiniň alymlary we olaryň kärdeşleri tarapyndan geçirilen giň gerimli barlagyň netijesinde ozal ylma näbelli bolan wiruslaryň 70 müňden gowragy tapyldy. Cell žurnalynda çap edilen bu açyş emeli aň tehnologiýasyny ulanmak arkaly mümkin boldy.

Barlagçylar köp mukdarda genetiki maglumatlary seljermäge ukyply LucaProt çuňňur öwreniş algoritmini oýlap tapdylar. Neýroulgam RNK wiruslarynyň köpeltmek üçin ulanýan beloklarynyň yzygiderliligine we ikinji derejeli gurluşlaryna esaslanýan wiruslary kesgitledi. LucaProt usulynyň adaty gurallardan has täsirli bolup çykandygy anyklandy.
Barlagyň dowamynda 160 000-den gowrak wirus ýüze çykaryldy, olaryň 70 000-i alymlar üçin düýbünden nätanyş. Wiruslaryň köpüsi yzygiderli, ýagny DNK hem-de RNK yzygiderliligi kesgitlenildi we hatda açyk maglumat bazalaryna girizildi. Barlagçylaryň bellemegine görä, wiruslar “üýtgeşik bolup, olaryň nämedigini hiç kim bilmedi”. Bu wiruslaryň köpüsi gyzgyn çeşmeler we duzly köller ýaly ekstremal gurşawda saklanyp galypdyr.
Hünärmenler: "Bu ajaýyp netije, ýöne bize garaşýan zatlara diňe ýüzleý garaýyşdyr" diýip, nygtaýarlar. Olaryň pikirine görä, Ýer ýüzünde açylmadyk millionlarça wirus bolup biler we LucaProt usuly diňe bir wiruslary däl, eýsem bakteriýalary we parazitleri hem kesgitlemek üçin ulanylyp bilner.
Şeýle gerimli açyşyň planetamyzyň biologiki dürlüligine düşünmek üçin ägirt uly ähmiýeti bar. Wiruslary öwrenmek täze dermanlaryň işlenip taýýarlanmagyna, şeýle hem janly organizmleriň ewolýusiýasyny we uýgunlaşmasyny öwrenmäge kömek edip biler.


düýn 11:53
3.7k+

Alymlar Atlantika ummanynda mega ýertitremeler zolagyny açdylar

Atlantika ummanynda güýçli ýertitremelerine we sunamilere sebäp bolup biljek tektoniki jaýryklar emele gelýär diýip, Nature Geoscience  žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar. Alymlar Portugaliýanyň litosfera plitalaryndaky belli jaýryklardan uzakda ýerleşýändigini, ýöne bu ýurtda ýertitremeleriniň ençeme gezek hasaba alnandygyny ýatlatdylar...

31.08.2025 08:48
8.8k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...

26.08.2025 13:37
9.7k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
5.2k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...