Alymlar ozal ylma mälim bolmadyk 70 müňden gowrak wirus görnüşini tapdylar

  • 15.10.2024 11:47
  • 5.5k+

Sidneý uniwersitetiniň alymlary we olaryň kärdeşleri tarapyndan geçirilen giň gerimli barlagyň netijesinde ozal ylma näbelli bolan wiruslaryň 70 müňden gowragy tapyldy. Cell žurnalynda çap edilen bu açyş emeli aň tehnologiýasyny ulanmak arkaly mümkin boldy.

Barlagçylar köp mukdarda genetiki maglumatlary seljermäge ukyply LucaProt çuňňur öwreniş algoritmini oýlap tapdylar. Neýroulgam RNK wiruslarynyň köpeltmek üçin ulanýan beloklarynyň yzygiderliligine we ikinji derejeli gurluşlaryna esaslanýan wiruslary kesgitledi. LucaProt usulynyň adaty gurallardan has täsirli bolup çykandygy anyklandy.
Barlagyň dowamynda 160 000-den gowrak wirus ýüze çykaryldy, olaryň 70 000-i alymlar üçin düýbünden nätanyş. Wiruslaryň köpüsi yzygiderli, ýagny DNK hem-de RNK yzygiderliligi kesgitlenildi we hatda açyk maglumat bazalaryna girizildi. Barlagçylaryň bellemegine görä, wiruslar “üýtgeşik bolup, olaryň nämedigini hiç kim bilmedi”. Bu wiruslaryň köpüsi gyzgyn çeşmeler we duzly köller ýaly ekstremal gurşawda saklanyp galypdyr.
Hünärmenler: "Bu ajaýyp netije, ýöne bize garaşýan zatlara diňe ýüzleý garaýyşdyr" diýip, nygtaýarlar. Olaryň pikirine görä, Ýer ýüzünde açylmadyk millionlarça wirus bolup biler we LucaProt usuly diňe bir wiruslary däl, eýsem bakteriýalary we parazitleri hem kesgitlemek üçin ulanylyp bilner.
Şeýle gerimli açyşyň planetamyzyň biologiki dürlüligine düşünmek üçin ägirt uly ähmiýeti bar. Wiruslary öwrenmek täze dermanlaryň işlenip taýýarlanmagyna, şeýle hem janly organizmleriň ewolýusiýasyny we uýgunlaşmasyny öwrenmäge kömek edip biler.


14.02.2025 05:48
3k+

«Rosteh» özbaşdak ýangyn söndürýän roboty hödürledi

Russiýanyň «Rosteh» döwlet korporasiýasy iň täze işläp düzen enjamyny – «ANT 1000PM» atly robotyny tanyşdyrdy. Bu täsin robot ýangyn söndürijileriň janyna howp salýan aşa kyn şertlerde ýangyna garşy göreşmek üçin...

13.02.2025 13:31
2k+

Alymlar merjen gaýalaryny halas etmek üçin suwasty «çyrany» döretdiler

Alymlar «Underwater Zooplankton Enhancement Light Array» (UZELA) atly enjamy – ýagny deňizleriň astyndaky merjen gaýalarynyň iýmitlenmegine ýardam berýän awtonom suwasty yşyklandyryş ulgamyny döretdiler. Bu enjam...

13.02.2025 13:29
2.2k+

Hytaýda elektrik energiýasyny öndürmäge ukyply emeli ýaprak döredildi

Hytaýly alymlaryň topary hakyky ösümligiň wezipelerini ýerine ýetirip bilýän emeli ýapragy döretdi. Ol Gün şöhlesini elektrik toguna öwürýär diýip, Interesting Engineering habar berýär. Ýapraklar tebigy elektrik...

12.02.2025 23:53
4.1k+

Alymlar ultrases arkaly elektrik energiýasyny howa boýunça gönükdirmegi öwrendiler

Ispaniýaly, finlýandiýaly we kanadaly alymlar topary ilkinji gezek ultrases tolkunlaryny ulanyp, elektrik uçgunlaryny nädip gönükdirmelidigini görkezdiler. Açyş atmosfera ylmyndan başlap, biolukmançylyga çenli...