Alymlar ozal ylma mälim bolmadyk 70 müňden gowrak wirus görnüşini tapdylar

  • 15.10.2024 11:47
  • 5.6k+

Sidneý uniwersitetiniň alymlary we olaryň kärdeşleri tarapyndan geçirilen giň gerimli barlagyň netijesinde ozal ylma näbelli bolan wiruslaryň 70 müňden gowragy tapyldy. Cell žurnalynda çap edilen bu açyş emeli aň tehnologiýasyny ulanmak arkaly mümkin boldy.

Barlagçylar köp mukdarda genetiki maglumatlary seljermäge ukyply LucaProt çuňňur öwreniş algoritmini oýlap tapdylar. Neýroulgam RNK wiruslarynyň köpeltmek üçin ulanýan beloklarynyň yzygiderliligine we ikinji derejeli gurluşlaryna esaslanýan wiruslary kesgitledi. LucaProt usulynyň adaty gurallardan has täsirli bolup çykandygy anyklandy.
Barlagyň dowamynda 160 000-den gowrak wirus ýüze çykaryldy, olaryň 70 000-i alymlar üçin düýbünden nätanyş. Wiruslaryň köpüsi yzygiderli, ýagny DNK hem-de RNK yzygiderliligi kesgitlenildi we hatda açyk maglumat bazalaryna girizildi. Barlagçylaryň bellemegine görä, wiruslar “üýtgeşik bolup, olaryň nämedigini hiç kim bilmedi”. Bu wiruslaryň köpüsi gyzgyn çeşmeler we duzly köller ýaly ekstremal gurşawda saklanyp galypdyr.
Hünärmenler: "Bu ajaýyp netije, ýöne bize garaşýan zatlara diňe ýüzleý garaýyşdyr" diýip, nygtaýarlar. Olaryň pikirine görä, Ýer ýüzünde açylmadyk millionlarça wirus bolup biler we LucaProt usuly diňe bir wiruslary däl, eýsem bakteriýalary we parazitleri hem kesgitlemek üçin ulanylyp bilner.
Şeýle gerimli açyşyň planetamyzyň biologiki dürlüligine düşünmek üçin ägirt uly ähmiýeti bar. Wiruslary öwrenmek täze dermanlaryň işlenip taýýarlanmagyna, şeýle hem janly organizmleriň ewolýusiýasyny we uýgunlaşmasyny öwrenmäge kömek edip biler.


düýn 11:16
1.7k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

düýn 11:12
2.8k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.1k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.9k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...