Alymlar ozal ylma mälim bolmadyk 70 müňden gowrak wirus görnüşini tapdylar

  • 15.10.2024 11:47
  • 5.6k+

Sidneý uniwersitetiniň alymlary we olaryň kärdeşleri tarapyndan geçirilen giň gerimli barlagyň netijesinde ozal ylma näbelli bolan wiruslaryň 70 müňden gowragy tapyldy. Cell žurnalynda çap edilen bu açyş emeli aň tehnologiýasyny ulanmak arkaly mümkin boldy.

Barlagçylar köp mukdarda genetiki maglumatlary seljermäge ukyply LucaProt çuňňur öwreniş algoritmini oýlap tapdylar. Neýroulgam RNK wiruslarynyň köpeltmek üçin ulanýan beloklarynyň yzygiderliligine we ikinji derejeli gurluşlaryna esaslanýan wiruslary kesgitledi. LucaProt usulynyň adaty gurallardan has täsirli bolup çykandygy anyklandy.
Barlagyň dowamynda 160 000-den gowrak wirus ýüze çykaryldy, olaryň 70 000-i alymlar üçin düýbünden nätanyş. Wiruslaryň köpüsi yzygiderli, ýagny DNK hem-de RNK yzygiderliligi kesgitlenildi we hatda açyk maglumat bazalaryna girizildi. Barlagçylaryň bellemegine görä, wiruslar “üýtgeşik bolup, olaryň nämedigini hiç kim bilmedi”. Bu wiruslaryň köpüsi gyzgyn çeşmeler we duzly köller ýaly ekstremal gurşawda saklanyp galypdyr.
Hünärmenler: "Bu ajaýyp netije, ýöne bize garaşýan zatlara diňe ýüzleý garaýyşdyr" diýip, nygtaýarlar. Olaryň pikirine görä, Ýer ýüzünde açylmadyk millionlarça wirus bolup biler we LucaProt usuly diňe bir wiruslary däl, eýsem bakteriýalary we parazitleri hem kesgitlemek üçin ulanylyp bilner.
Şeýle gerimli açyşyň planetamyzyň biologiki dürlüligine düşünmek üçin ägirt uly ähmiýeti bar. Wiruslary öwrenmek täze dermanlaryň işlenip taýýarlanmagyna, şeýle hem janly organizmleriň ewolýusiýasyny we uýgunlaşmasyny öwrenmäge kömek edip biler.


düýn 23:19
4.5k+

Awstraliýada 55 mln ýyl ozal ýaşan krokodilleriň ýumurtgalarynyň bölekleri tapyldy

Awstraliýanyň gündogaryndaky Murgon şäherinde krokodilleriň ýitip giden toparynyň ýumurtgalarynyň ýurtda iň gadymy bölekleri tapyldy. Tapyndy alymlara bu haýwanlara we olaryň ýaşaýyş gurşawyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berer diýip, Täze Günorta Uels uniwersiteti habar berýär...

20.11.2025 11:50
3.5k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.4k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
3.1k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...