Alymlar Hytaý mumiýasyndan peýnir tapdylar: ol 3600 ýyl ozal gatykdan ýasalypdyr

  • 01.10.2024 12:41
  • 6.1k+

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň alymlary, takmynan, ýigrimi ýyl ozal Tarim çöketliginde (Hytaýyň Sinszýan-Uýgur awtonom sebitinde) tapylan mumiýalary öwrenip, täsin açyş etdiler.

Miladydan öňki 3300-3600-nji ýyllara degişli merhumlaryň jesetlerinde syrly ak madda tapyldy. Birnäçe ýyllap dowam eden derňewlerden soň, alymlar onuň gatyk bakteriýalaryndan öndürilen peýnirdigini kesgitlediler.
Bu barada Cell žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar.
Dünýädäki iň gadymy peýniriň sygyr we geçi süýdünden edilendigi bellenip geçilýär. Alymlar hatda gatygyň uýalmagy üçin ulanylýan gönezligiň DNK-syny hem izolirlemegi başardylar.
Bu açyş, gatygy Demirgazyk Kawkaz halklarynyň oýlap tapandygy baradaky däp bolan pikiri şübhe astyna alýar we bürünç eýýamynda gatyk uýatmak medeniýetiniň Sinszýanda  ulanylandygyny we sebitde müňlerçe ýyl bäri saklanyp galandygyny tassyklaýar.
Mundan başga-da, gözlegçiler gatyk bakteriýalarynyň içegelerde immun reaksiýasyny döretmezlik üçin genetiki üýtgeşmeleri başdan geçirip, 3600 ýyldan gowrak wagtyň dowamynda adam bedenine uýgunlaşandygyny anykladylar.


düýn 17:13
10k+

Hytaýda dünýäniň iň beýik asma köprüsini 96 sany ýük ulagy bilen synagdan geçirdiler

Hytaýda Guýçžou welaýatynyň Huaszýan Uly kanýonynyň üstünden geçýän täze asma köpriniň soňky synaglary tamamlandy. Gurluş 625 metr belentlikde ýerleşýär we uzynlygy 2980 metrdir. Bu köpri Lýuçži we Anlun etraplaryny birleşdirýär we  kanýonyň üstünden geçmegiň wagtyny 1 sagat bolanlygyndan 1 minut 30 sekunda çenli gysgaldýar...

düýn 16:58
3.3k+

Hytaý dünýäde iň güýçli deňiz ýel turbinasyny işe girizdi

Hytaýyň Dongfang Electric kompaniýasy 26 megawatt kuwwaty bolan dünýäde iň güýçli deňiz ýel turbinasyny oturtdy. Bu barada Interesting Engineering neşiri habar berýär. Mundan ozal Daniýanyň kenarynda oturdylan kuwwaty 21,5 megawat bolan Siemens Gamesa turbinasy öňdeligi eýeleýärdi, emma Hytaýyň täze taslamasy bu görkezijiden ýokary boldy...

düýn 11:53
3.7k+

Alymlar Atlantika ummanynda mega ýertitremeler zolagyny açdylar

Atlantika ummanynda güýçli ýertitremelerine we sunamilere sebäp bolup biljek tektoniki jaýryklar emele gelýär diýip, Nature Geoscience  žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar. Alymlar Portugaliýanyň litosfera plitalaryndaky belli jaýryklardan uzakda ýerleşýändigini, ýöne bu ýurtda ýertitremeleriniň ençeme gezek hasaba alnandygyny ýatlatdylar...

01.09.2025 16:53
3.3k+

Hytaýda 50 GB faýly sanalgyja sekuntda ýükleýän 6G çibi döredildi

Hytaý dürli ýygylyk diapazonynda ýokary tizlikli interneti üpjün edýän dünýäde ilkinji “uniwersal” 6G çibini hödürledi. South China Morning Post-yň maglumatlaryna görä, bu çip bilen maglumatlary geçiriş tizligi “ABŞ-nyň oba ýerlerindäki” häzirki internetden 5 müň esse ýokary bolup biler...