Atom sagatlaryndan milliardlarça ýyllyk takyk bolup biljek ilkinji ýadro sagady tanyşdyryldy

  • 09.09.2024 12:45
  • 5.3k+

JILA-nyň (Joint Institute for Laboratory Astrophysics) hem-de Milli standartlar we tehnologiýalar institutynyň (NIST) barlagçylar topary wagty ölçemek üçin täze çemeleşmäni - ýadro sagatlaryny hödürledi. Bu sagatlar wagty hasaplap aýyrmak  üçin atomyň ýadrosyndaky energiýa tolkunlaryny ulanýarlar, bu bolsa dünýäde iň takyk sagadyň döremegine sebäp bolup biler diýip, Gizmodo habar berýär.

Lazer ýagtylygynyň täsiri astynda ýüze çykýan elektron geçişlere bil baglaýan atom sagadyndan tapawutlylykda, ýadro sagady toriniň atomynyň ýadrosynda energiýa tolkunlaryny işjeňleşdirmek üçin ultramelewşe şöhläni ulanýar. Şeýle çemeleşme wagt ölçeginde ýalňyşlyklary döredip biljek daşarky faktorlaryň, mysal üçin, oýnap durýan elektromagnit meýdanlarynyň täsirini azaldýar.
Häzirki wagtda ýadro sagadynyň takyklygy iň gowy atom sagatlaryndan pesdir, ýöne barlagçylar ýakyn wagtda onuň yzyndan ýetjekdiklirine ynanýarlar. “Bu edil ilkinji awtoulaglarda bolşy ýaly: olar atly arabalardan dessine ozup geçäýmediler. Esasy zat - täze düşünjäni girizmek " - diýip, Wenanyň Tehniki Uniwersitetiniň fizigi Torsten Şumm düşündirýär.
Ýadro sagadynyň ulanylmaly çygry gaty giňdir. Ilki bilen, kosmos gämileriniň ýagdaýyny barlamak üçin wagtyň takyklygy möhüm bolup durýan kosmos barlaglarynda esasy gural bolup biler. Şeýle hem, bu sagat ýokary ölçeg takyklygyny talap edilýän nawigasiýa we telearagatnaşyk ulgamlarynda ulanylyp bilner.

 “Göz öňüne getiriň, milliardlarça ýyllap işletseňizem sagadyň ýekeje sekunty hem  ýitmez. Ýöne entek muňa doly ýetmesekde, bu barlag bizi takyklyk derejesine ýakynlaşdyrýar " – diýip,  NIST-nyň we JILA-nyň fizigi Szýun Ýe belledi.


08.09.2025 13:16
3.3k+

Fizikler buzy epip, elektrik energiýasyny aldylar

Alymlar suw buzy epilende elektrik togunyň çykýandygyny ýüze çykardylar. Fleksoelektrik täsiri diýlip atlandyrylýan bu hadysa dürli temperaturalarda syn edildi. Bu açyş çabga bulutlarynda ýyldyrymyň nähili emele gelýändigine has gowy düşünmäge kömek edýär...

05.09.2025 17:25
3.4k+

Nanotehnologiýa pudagyndaky patentleriniň sany boýunça Hytaý dünýäde birinji ýerde durýar

2000-nji ýyldan 2025-nji ýyla çenli dünýäde nanotehnologiýa pudagynda 1,07 milliondan gowrak patent hasaba alyndy. Şolaryň 464 müň sanysy Hytaýda hasaba alyndy. Şeýle maglumatlar Pekindäki Nanotehnologiýa forumynda neşir edilen “Hytaýyň nanotehnologiýa senagaty 2025” atly Ak kitapda getirilýär...

15.08.2025 17:26
12k+

Hytaýda robot antilopany hakyky sürä goşup, Tibetdäki örä iberdiler

Hytaýly alymlar hakyky "kowumdaşlaryny" synlamak üçin robot antilopany ýabany tebigata iberdiler. Barlagçylar adam görse diýseň ürkýän haýwanlary doly tebigy şertlerde synlamak kararyna geldiler diýip, “Sinhua” habarlar gullugy  habar berýär...

31.07.2025 21:00
6.1k+

Hytaýyň Robotera başlangyjy dünýäde iň çalt robot-adamy döretdi

Hytaýyň Robotera başlangyjy Robotera L7 atly täze gumanoid roboty hödürledi. Täze önümi dünýäniň iň çalt gumanoid roboty diýip atlandyrýarlar, ol tizligini sagatda 14,4 kilometre çenli ýetirip bilýär diýip, Interesting Engineering ýazýar...