Atom sagatlaryndan milliardlarça ýyllyk takyk bolup biljek ilkinji ýadro sagady tanyşdyryldy

  • 09.09.2024 12:45
  • 5.3k+

JILA-nyň (Joint Institute for Laboratory Astrophysics) hem-de Milli standartlar we tehnologiýalar institutynyň (NIST) barlagçylar topary wagty ölçemek üçin täze çemeleşmäni - ýadro sagatlaryny hödürledi. Bu sagatlar wagty hasaplap aýyrmak  üçin atomyň ýadrosyndaky energiýa tolkunlaryny ulanýarlar, bu bolsa dünýäde iň takyk sagadyň döremegine sebäp bolup biler diýip, Gizmodo habar berýär.

Lazer ýagtylygynyň täsiri astynda ýüze çykýan elektron geçişlere bil baglaýan atom sagadyndan tapawutlylykda, ýadro sagady toriniň atomynyň ýadrosynda energiýa tolkunlaryny işjeňleşdirmek üçin ultramelewşe şöhläni ulanýar. Şeýle çemeleşme wagt ölçeginde ýalňyşlyklary döredip biljek daşarky faktorlaryň, mysal üçin, oýnap durýan elektromagnit meýdanlarynyň täsirini azaldýar.
Häzirki wagtda ýadro sagadynyň takyklygy iň gowy atom sagatlaryndan pesdir, ýöne barlagçylar ýakyn wagtda onuň yzyndan ýetjekdiklirine ynanýarlar. “Bu edil ilkinji awtoulaglarda bolşy ýaly: olar atly arabalardan dessine ozup geçäýmediler. Esasy zat - täze düşünjäni girizmek " - diýip, Wenanyň Tehniki Uniwersitetiniň fizigi Torsten Şumm düşündirýär.
Ýadro sagadynyň ulanylmaly çygry gaty giňdir. Ilki bilen, kosmos gämileriniň ýagdaýyny barlamak üçin wagtyň takyklygy möhüm bolup durýan kosmos barlaglarynda esasy gural bolup biler. Şeýle hem, bu sagat ýokary ölçeg takyklygyny talap edilýän nawigasiýa we telearagatnaşyk ulgamlarynda ulanylyp bilner.

 “Göz öňüne getiriň, milliardlarça ýyllap işletseňizem sagadyň ýekeje sekunty hem  ýitmez. Ýöne entek muňa doly ýetmesekde, bu barlag bizi takyklyk derejesine ýakynlaşdyrýar " – diýip,  NIST-nyň we JILA-nyň fizigi Szýun Ýe belledi.


15.12.2025 08:34
1.5k+

ABŞ-da gatanda CO₂-ni siňdirýän beton işlenip düzüldi

Massaçusetsdäki Wuster Politehniki Institutynyň (WPI) alymlary Fermentatiw Gurluşlyk Materialy (ESM) diýlip atlandyrylýan innowasion gurluşyk materialyny işläp düzdüler. Onuň esasy aýratynlygy uglerod-negatiw bolmagydyr: gatama prosesinde ol kömürturşy gazyny çykarman, tersine, atmosferadan kömürturşy gazyny işjeň özüne siňdirýär...

24.11.2025 12:03
4.2k+

Hytaý roboty durmazdan 100 km-den gowrak ýol geçip, Ginnesiň rekordyny goýdy

Hytaýyň AgiBot (Zhiyuan Robotics) kompaniýasynyň adam şekilli roboty Suçžou bilen Şanhaýyň arasynda durmazdan 106 km ýol geçdi. Bu üstünlik “gumanoid robotynyň iň uzak pyýada syýahaty” hökmünde Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi...

16.11.2025 18:09
2.8k+

«Sanly çözgüt – 2025» bäsleşiginiň ýeňijileri yglan edildi

Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda «Sanly çözgüt – 2025» bäsleşiginiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy boldy. Bu çäre ýurduň telekommunikasiýa we IT ulgamynda esasy waka bolan «Türkmentel–2025» XVIII Halkara sergisiniň we ylmy maslahatynyň dabaraly ýapylyşynyň çäklerinde geçirildi...

15.11.2025 00:14
8.7k+

Russiýanyň ilkinji gumanoid roboty tanyşdyryldy: birnäçe ädimden soň ol ýykyldy

Moskwada Russiýanyň emeli aňly (EA) ilkinji adam şekilli (gumanoid) robotynyň tanyşdyrylyşy boldy. Bu barada TASS agentligi Milli Tehnologiýa Koalisiýasyna salgylanyp habar berdi. "Moskwa" agentliginiň maglumatyna görä, "Aýdol" (Aidol) atly robot deňagramlylygyny saklap bilmän, eýýäm tanyşdyrylyşyň başynda ýykyldy...