Atom sagatlaryndan milliardlarça ýyllyk takyk bolup biljek ilkinji ýadro sagady tanyşdyryldy

  • 09.09.2024 12:45
  • 5.3k+

JILA-nyň (Joint Institute for Laboratory Astrophysics) hem-de Milli standartlar we tehnologiýalar institutynyň (NIST) barlagçylar topary wagty ölçemek üçin täze çemeleşmäni - ýadro sagatlaryny hödürledi. Bu sagatlar wagty hasaplap aýyrmak  üçin atomyň ýadrosyndaky energiýa tolkunlaryny ulanýarlar, bu bolsa dünýäde iň takyk sagadyň döremegine sebäp bolup biler diýip, Gizmodo habar berýär.

Lazer ýagtylygynyň täsiri astynda ýüze çykýan elektron geçişlere bil baglaýan atom sagadyndan tapawutlylykda, ýadro sagady toriniň atomynyň ýadrosynda energiýa tolkunlaryny işjeňleşdirmek üçin ultramelewşe şöhläni ulanýar. Şeýle çemeleşme wagt ölçeginde ýalňyşlyklary döredip biljek daşarky faktorlaryň, mysal üçin, oýnap durýan elektromagnit meýdanlarynyň täsirini azaldýar.
Häzirki wagtda ýadro sagadynyň takyklygy iň gowy atom sagatlaryndan pesdir, ýöne barlagçylar ýakyn wagtda onuň yzyndan ýetjekdiklirine ynanýarlar. “Bu edil ilkinji awtoulaglarda bolşy ýaly: olar atly arabalardan dessine ozup geçäýmediler. Esasy zat - täze düşünjäni girizmek " - diýip, Wenanyň Tehniki Uniwersitetiniň fizigi Torsten Şumm düşündirýär.
Ýadro sagadynyň ulanylmaly çygry gaty giňdir. Ilki bilen, kosmos gämileriniň ýagdaýyny barlamak üçin wagtyň takyklygy möhüm bolup durýan kosmos barlaglarynda esasy gural bolup biler. Şeýle hem, bu sagat ýokary ölçeg takyklygyny talap edilýän nawigasiýa we telearagatnaşyk ulgamlarynda ulanylyp bilner.

 “Göz öňüne getiriň, milliardlarça ýyllap işletseňizem sagadyň ýekeje sekunty hem  ýitmez. Ýöne entek muňa doly ýetmesekde, bu barlag bizi takyklyk derejesine ýakynlaşdyrýar " – diýip,  NIST-nyň we JILA-nyň fizigi Szýun Ýe belledi.


24.10.2025 12:18
3.9k+

Time 2025-nji ýylyň iň beýik 300 oýlap tapyşynyň reýtingini hödürledi

Time žurnaly Time’s Best Inventions 2025 reýtingini – soňky 365 günde döredilen iň möhüm oýlap tapyşlaryň sanawyny hödürledi. Şu ýyl redaksiýa 300 innowasiýany saýlady – bu öňkülerden has köpdür. Oýlap tapyşlar kategoriýalar boýunça bölündi: robototehnika, gözellik, dynç alyş, saglyk, dizaýn, oba hojalygy, iýmit, emeli aň we beýlekiler...

23.10.2025 09:51
5k+

“Dünýäniň iň berk çadyry”: nemes kompaniýasy sagatda 180 km tizlikli şemala çydamly çadyr döretdi

Germaniýanyň Heimplanet kompaniýasy “dünýäde iň berk ekspedisiýa çadyry” hökmünde tanadylan Mavericks Blue Ice modelini görkezdi diýip, New Atlas ýazýar. On adama niýetlenen bu çadyr sagatda 180 kilometre çenli ýele çydamly...

15.10.2025 15:13
3.5k+

Hytaýyň Deep Robotics kompaniýasy suw geçirmeýän DR02 gumanoid robotyny görkezdi

Hytaýyň Deep Robotics kompaniýasy DR02 atly gumanoid robotyny tanyşdyrdy. Bu robot çylşyrymly senagat we köçe şertlerinde işlemäge ukyply. Onuň korpusy IP66 standartyna laýyklykda suwdan we tozandan goragly, bu robotyň ýagyşly, tozanly we ýokary çyglylyk şertlerinde işläp bilmegine mümkinçilik berýär...

06.10.2025 10:42
4.5k+

Alymlar ilkinji gezek deri öýjüklerinden adamyň ýumurtga öýjüklerini ösdürip ýetişdirdiler

Oregonyň Saglyk we ylym uniwersitetiniň alymlary ilkinji gezek deri öýjüklerinden adamyň ýumurtga öýjüklerini döretdiler. Bu tehnologiýa önelgesizligi bejermekde öwrülişik döredip, ýaş, kesel ýa-da himiýa bejergisiniň täsiri sebäpli ýumurtga öndürmek ukybyny ýitiren aýallar üçin täze mümkinçilik döredip biler diýip, "The Guardian" gazeti habar berdi...