Marsda ses nähili ýaňlanýar? Alymlar Gyzyl planetada sesiň üýtgeşik häsiýetleri barada gürrüň berdiler

  • 22.06.2024 18:58
  • 8k+

Perseverance Mars roweri tarapyndan toplanan maglumatlary öwrenmek bilen, alymlar Gyzyl planetada sesiň häsiýetleri barada birnäçe geň galdyryjy açyşlary etdiler. Görlüp oturylsa, Marsdaky ses Ýerdäkiden düýpgöter tapawutlanýan eken. Bu planetanyň täsin atmosferasy bilen baglanyşyklydyr diýip, IXBT ýazýar.

Barlagçylar atmosferanyň temperaturasy, basyşy we himiki düzümi baradaky maglumatlary ulanyp, Marsyň atmosferasynyň ilkinji 20 metrinde sesiň ýaýraýyş we peseliş tizligini öwrendiler. Olaryň döreden modeli ýylyň islendik paslynda we günüň islendik wagtynda Marsyň dürli nokatlarynda sesiň nähili ýaýraýandygyny çaklamaga mümkinçilik berýär.
240 gersden pes sesleriň (takmynan, fortepianonyň orta notasy) Marsda sekuntda has ýokary seslere garanda 10 metr haýal ýaýraýandygy bellendi. Sebäbi Marsyň  atmosferasynyň 95% -ini emele getirýän kömürturşy gazy pes ýygylykdaky sesleriň energiýasynyň bir bölegini özüne siňdirýär.
Ýagny, sesiň tizligi günüň dowamynda üýtgäp durýar: temperatura näçe ýokary bolsa, şonça-da ses çaltlaşýar. Mundan başga-da, sesiň ýaýraýyş we peseliş tizligi planetanyň käbir landşaftlarynda atmosferadaky CO2-iň konsentrasiýasyna baglydyr.
Bu açyşlar geljekde Marsa, esasanam ekipažyň gatnaşmagyndaky missiýalar üçin möhüm ähmiýete eýe bolup biler. Olar Marsda sesiň aýratynlyklaryny göz öňünde tutýan täze aragatnaşyk ulgamlaryny ösdürmegiň zerurdygyny nygtaýarlar.


düýn 18:38
1.1k+

Curiosity mars roweri Geýl kraterinden karbonatyň iri ýataklaryny tapdy

Curiosity mars roweri Geýl kraterinden karbonat-sideritleriň ägirt uly ýataklaryny tapdy. 12 ýyldan gowrak mundan ozal NASA-nyň dördünji roweri şu ýere gonupdy. Täze açyş Marsyň asyl atmosferasynyň ep-esli böleginiň bu minerallaryň ýataklaryna öwrülendigini görkezýär diýip, Kanadanyň Kalgari uniwersitetiniň metbugat gullugyna salgylanýan TASS habar berýär...

19.04.2025 18:17
8k+

Alymlar Ýerden daşarda ýaşaýşyň «iň güýçli» subutnamasyny tapdylar

Kembrij uniwersitetiniň alymlary Eset ýyldyzlar toplumynda ýerleşýän K2-18b ekzoplanetasynyň atmosferasynda iki sany organiki birleşmäniň – dimetilsulfidiň we dimetildisulfidiň bardygyny ýüze çykardylar. Bu başga planetalarda hem ýaşaýşyň mümkindigini görkezýän iň güýçli subutnama hasap edilýär...

19.04.2025 17:54
1.5k+

NASA-nyň barlaglary Aýda suwuň Gün ýeli netijesinde dörändigini görkezdi

NASA-nyň alymlary Aýda suwuň Gün ýeliniň täsiri netijesinde emele gelýändigini anykladylar. Aý tozany bilen geçirilen synag Ýeriň tebigy hemrasynda suwuň gelip çykyşyny düşündirýän teoriýany tassyklady. Aý atmosferasyz gurak kosmiki jisim, ýöne onuň üstündäki suw yzlary alymlary köpden bäri alada goýýar...

19.04.2025 17:42
1.8k+

ESA Hera zondunyň Marsa ýakynlaşýan wideosyny çap etdi

Ýewropa kosmos agentligi (ESA) 2025-nji ýylyň 12-nji martynda Marsyň golaýynda grawitasiýa manýowryny eden wagtynda Hera zondunyň düşüren suratlaryndan döredilen wideony ýaýratdy. Wideoda apparatyň Gyzyl Planeta ýakynlaşýandygy  görkezilýär...