Hünärmenler: Bedende D witamininiň çenden köp bolmagy hem edil onuň ýetmezçiligi ýaly zyýanlydyr

  • 19.05.2024 12:23
  • 8.3k+

D witamini adam saglygy üçin möhümdir. Ol kalsiniň özleşdirilmegine gatnaşýar, süňkleri güýçlendirýär, immuniteti ýokarlandyrýar we hatda käbir keselleriň döremek howpuny peseldýär. D witaminini tebigy daşarky çeşmelerden almak aňsat däl: onuň ýeterlik mukdary örän az sanly iýmitiň düzüminde bar (ýagly balykda we ýumurtganyň sarysynda).

Şeýle-de bolsa, saglyga çapýan adamlar, köplenç, dürli goşundylary iýip-içmeklige aşa imrinýärler, ahyrky netijesine welin, mydama düşünip baranoklar diýip, TASS öz materialynda belleýär. Islendik derman ýaly, D witami hem çenden çykýan  möçberde kabul edilse, howply bolup biler.
D witamini kalsiniň siňmeginde möhüm rol oýnaýar: ol ýetmezçilik edende  iýmitden gelýän kalsiniň diňe 10-15%-i bedende galýar. Bu ulularda süňk massasynyň (osteomalýasiýa) peselmegi we çagalarda rahit bilen kesellemeklige getirýär.
Eger D witamininiň derejesi kadaly bolsa, kalsiniň siňiş derejesi 30-40%-e çenli ýokarlanýar. Şeýle ýagdaýlarda bu görkezijini aşa ýokary galdyrmazlyk möhümdir. Sebäbi D witaminiň köp bolmagy bedende mineralyň çenden köp saklanmagyna getirýär. Bu ýagdaýa giperkalsiýemiýe diýilýär we ol hassanyň ýüreginiň  bulanmagyna, gusmagyna, gowşaklygyna, ýygy-ýygydan kiçi aýakýoluna  çykmagyna we süňkleriniň agyrmagyna getirýär.
Kalsiniň aşa köp bolmagy böwrek ýetmezçiligi we ýürek problemalary bilen bagly  ömre howp salýan keselleriň ýüze çykmagyna sebäp bolup biler.
Ýakynda Beýik Britaniýada bu maddany aşa köp kabul etmegiň howpludygyny ýatladýan gynandyryjy bir waka bolup geçdi. 89 ýaşly Dewid Mitçener dokuz aýlap D witamini goşundylaryny kabul edipdir. Bu giperkalsemiýanyň ýüze çykmagyna – ganda kalsiniň köpelmegine getiripdir. Mitçener keselhana ýerleşdirildi, ýöne gynansagam, lukmanlar onuň janyny halas edip bilmediler. Ol keselhana ýerleşdirilenden 10 gün soň aradan çykdy.

Artykmaç dozadan nädip saklanmaly?
Hünärmenler D witaminini kabul etmezden ozal onuň bedendäki derejesini kesgitlemek üçin barlanmagy maslahat berýärler. Howpdan gaça durmak üçin ýaşaýan sebitiňizi, ýaşyňyzy, deriňiziň reňkini (derisi gara reňkli adamlar D witamini ýetmezçiliginden has köp ejir çekýär), agramyňyzy we iýmitlenişiňizi göz öňünde tutup, witaminiň ulanylyşyna seresap çemeleşmeli.
Şeýle hem D witamininiň bedende Günüň täsiri astynda öndürilýändigini ýatdan çykarmaly däldiris. Şonuň üçin onuň ýetmezçiligine Günüň işjeňligi az bolan sebitlerde ýaşaýan adamlar aýratyn üns bermelidir.


düýn 17:33
2.2k+

Jons Hopkins uniwersitetiniň emeli aňy ýüregiň birden durmak howpuny 93%-e çenli takyklyk bilen anyklaýar

Jons Hopkins uniwersitetiniň alymlary ýüregiň birden durmak howpuna degişli alamatlary ýokary takyklyk bilen ýüze çykarýan emeli aň algoritmini işläp düzdüler. Model hassalaryň doly lukmançylyk maglumatlaryny, şol sanda öňki ýürek MRT (magnit-rezonans tomografiýa) barlaglaryny hem seljerýär we ölüm howpuny ýokarlandyrýan dokumanyň, ýagny fibrozanyň bardygyny-ýokdugyny kesgitleýär...

düýn 10:34
2.2k+

Astrahanda hroniki ýaralary, başlary we ýanyklary bitirmek üçin täze gel döredildi

Astrahan döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň ylmy barlagçylary hroniki ýaralaryň bitmegini tizleşdirýän geli döretdi. Täze serişde zeper ýeten ýerlerde ganyň aýlanmagyny gowulandyrmak arkaly täsir edýär. Bu bolsa bitmeýän ýaralary, ýanyklary we ýatmakdan hamyň ölen ýerlerini bejermekde möhüm ähmiýete eýedir...

06.07.2025 20:51
13k+

Gurbanguly Berdimuhamedow dikuçarda Arkadag şäherine we Aşgabadyň lukmançylyk edaralaryna iş saparyny amala aşyrdy

5-nji iýulda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow dikuçarda Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyrdy. Uçuşyň dowamynda türkmen halkynyň Milli Lideri Aşgabadyň çäklerinde bar bolan we täze gurulýan saglyk merkezleriniň ýagdaýy, olaryň gurluşyklarynda alnyp barylýan işleriň derejesi bilen tanyşdy...

06.07.2025 20:34
8.4k+

Gurbanguly Berdimuhamedow Aşgabatda lukmançylyk edaralarynyň gurluşyklary boýunça maslahatlaryny berdi

5-nji iýulda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Aşgabat şäheri boýunça iş saparyny amala aşyrdy. Saparyň çäginde gurluşyk toplumyna we Aşgabat şäherine gözegçilik edýän wise-premýer B...