Alymlar Bethoweniň ölüminiň syryny açdylar

  • 11.05.2024 16:35
  • 19k+

Uzak wagtlap beýik nemes kompozitory Lýudwig wan Bethowen gurşun bilen zäherlendirilip öldürilendir diýip hasaplanýardy. Emma Clinical Chemistry žurnalynda çap edilen täze barlag munuň ölümiň ýeke-täk sebäbi bolup bilmejekdigini subut etdi diýip, Science Alert habar berýär.

Alymlar Bethowene degişli hasaplanýan iki çogdam saçyň seljermesini geçirdiler we onuň düzüminde gurşunyň ýokary mukdaryny tapdylar. Şeýle-de bolsa, bu mukdar maestronyň ölümine sebäp bolar derejede ýokary däldi. Alymlar Bethoweniň ölüminiň has ähtimal sebäbiniň çakyrdan zäherlenme we  genetiki çökgünlik bilen güýjän gepatit B ýokançlygy sebäpli ýüze çykan faktorlaryň utgaşmasydygyna ynanýarlar.
Gurşunyň Bethoweniň saglygyna täsir ýetirmegi şol döwürde adamlaryň suwuklyklary gurşun gaplardan içip, gurşun esasly dermanlary kabul edendigi bilen baglanyşyklydyr. Megerem, şol ýagdaý onuň saglygyny, şol sanda aşgazan-içege näsazlyklaryny, eşidiş ukybyny, hatda deri inçekeselini hasam erbetleşdirendir.
2023-nji ýylda geçirilen ozalky derňewde kompozitoryň deri inçekeseli bilen baglanyşykly birnäçe genetiki markerleriniň bardygy, seýrek keseliň käwagt eşidişiň ýitmegine sebäp bolup biljekdigi ýüze çykaryldy. Bethoweniň 27 ýaşynda eşidişiniň peslip başlandygy we 48 ýaşynda düýbünden ker bolandygy mälimdir. Şeýle-de bolsa, bu oňa ajaýyp sazlary ýazmaga päsgel bermändir.


20.11.2025 12:08
3.6k+

Hytaýda maýmynyň näbelli görnüşiniň galyndylary tapyldy

Londonyň Zoologiýa institutynyň alymlary we olaryň hytaýly kärdeşleri Sianda takmynan 2200–2300 ýyl ozal jaýlanan zenanyň mazarynda gibbonyň (maýmynyň görnüşi) ozal näbelli görnüşiniň galyndylaryny tapdylar. Skelet ilkibaşda 2004-nji ýylda tapylypdy, ýöne jikme-jik öwrenilmegi onuň Nomascus urugynyň ýok bolup giden görnüşine degişlidigini görkezdi diýip, Arkeonews neşiri ýazýar...

20.11.2025 11:22
7.6k+

Russiýada ýaşy 385 million ýyllyk agaç tapyldy

Sankt-Peterburg döwlet uniwersitetiniň (SPbGU) paleontologlary Leningrad oblastynyň Lužskiý raýonynda ýerleşýän Şalowo-Pereçiskiý çäge karýerinde dewon döwründen galan seýrek tapyndynyň — gadymy agaç sütüniň üstünden bardylar...

20.11.2025 11:14
3k+

Belgiýada kömelekden gaplamalar öndürilip başlandy

Brýusselde kömelek damarlaryndan (miseliýden) gaplama öndürýän Permafungi fabrigi işläp başlady. Bu "miko-material" doly dargap bilýär we polietileniň hem-de plastigiň beýleki görnüşleriniň ornuna ulanmak üçin işlenip taýýarlanýar...

19.11.2025 13:38
4.2k+

Alymlar “içki ses” bilen ýürek urşunyň arasynda geň baglanyşyk tapdylar

Daniýanyň Orhus uniwersitetiniň psihologlary adamyň içki sesiniň — ýagny öz-özüne içinden gürlemeginiň — bedeni hereketsiz galanda-da, ýürek ritmini üýtgetmäge ukyplydygyny görkezdiler. Işiň netijeleri Psychophysiology žurnalynda çap edildi...