Alymlar Bethoweniň ölüminiň syryny açdylar

  • 11.05.2024 16:35
  • 19k+

Uzak wagtlap beýik nemes kompozitory Lýudwig wan Bethowen gurşun bilen zäherlendirilip öldürilendir diýip hasaplanýardy. Emma Clinical Chemistry žurnalynda çap edilen täze barlag munuň ölümiň ýeke-täk sebäbi bolup bilmejekdigini subut etdi diýip, Science Alert habar berýär.

Alymlar Bethowene degişli hasaplanýan iki çogdam saçyň seljermesini geçirdiler we onuň düzüminde gurşunyň ýokary mukdaryny tapdylar. Şeýle-de bolsa, bu mukdar maestronyň ölümine sebäp bolar derejede ýokary däldi. Alymlar Bethoweniň ölüminiň has ähtimal sebäbiniň çakyrdan zäherlenme we  genetiki çökgünlik bilen güýjän gepatit B ýokançlygy sebäpli ýüze çykan faktorlaryň utgaşmasydygyna ynanýarlar.
Gurşunyň Bethoweniň saglygyna täsir ýetirmegi şol döwürde adamlaryň suwuklyklary gurşun gaplardan içip, gurşun esasly dermanlary kabul edendigi bilen baglanyşyklydyr. Megerem, şol ýagdaý onuň saglygyny, şol sanda aşgazan-içege näsazlyklaryny, eşidiş ukybyny, hatda deri inçekeselini hasam erbetleşdirendir.
2023-nji ýylda geçirilen ozalky derňewde kompozitoryň deri inçekeseli bilen baglanyşykly birnäçe genetiki markerleriniň bardygy, seýrek keseliň käwagt eşidişiň ýitmegine sebäp bolup biljekdigi ýüze çykaryldy. Bethoweniň 27 ýaşynda eşidişiniň peslip başlandygy we 48 ýaşynda düýbünden ker bolandygy mälimdir. Şeýle-de bolsa, bu oňa ajaýyp sazlary ýazmaga päsgel bermändir.


28.10.2025 11:14
1.4k+

Barlag: EA sebäpli ýetginjekler çalt, ýöne ýüzleý pikirlenip başladylar

Oksfordyň uniwersitetiniň neşirýatynyň geçiren täze barlagyna görä, emeli aň (AI) ýaşlaryň pikirlemegine işjeň täsir edýär: ol has çalt pikirlemäge kömek edýär, ýöne käte seljerme çuňlugyny ýitirýär diýip Business Insider ýazýar...

23.10.2025 09:57
6.9k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

30.09.2025 18:01
2.6k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...