Her ýyl atmosferadan 5,1 milliard tonna CO2 aýrylsa, global maýlamagyň öňüni almak başardar

  • 07.05.2024 15:37
  • 10k+

Alymlar tarapyndan geçirilen täze hasaplamalar howanyň üýtgemegi boýunça Pariž şertnamasyny durmuşa geçirmek we XXI asyryň ortalaryna global maýlamany 1,5 derejä çenli çäklendirmek üçin her ýyl atmosferadan 5,1 milliard tonna CO2-ny çykarmalydygyny görkezýär diýip, TASS ýazýar.

Bu ozal pikir edilişinden ep-esli köpdür we başda meýilleşdirilişi ýaly, zyňyndylaryň kem-kemden nola çenli azaldylmagynyň ýeterlik däldigini aňladýar.
Beýik Britaniýanyň Gündogar Angliýa uniwersitetiniň (UEA) klimatolog alymlarynyň pikirine görä, dünýäniň ýurtlary CO2-ni sorup almagyň we saklamagyň tehnologiýalaryny ösdürmek we ornaşdyrmak üçin tagallalary işjeňleşdirmeli.
Şol bir wagtyň özünde parnik gazlarynyň zyňyndylaryny mümkin boldugyça çalt azaltmaga çalyşmalydyr.
Gözlegçiler dürli hili çemeleşmeleri seljerip, zyňyndylary azaltmak boýunça ähli borçnamalar ýerine ýetirilendäki iň optimistik çaklamada-da her ýyl atmosferadan 3,2 milliard tonna CO2 çykarylmaly bolar diýen netijä geldiler.
Bu maksatlara ýetmek täze tehnologiýalary ösdürmekde we ornaşdyrmakda ep-esli maýa goýumlaryny, şeýle hem giň gerimli halkara hyzmatdaşlygyny talap eder.
2015-nji ýylda gol çekilen Pariž klimat şertnamasynyň howanyň üýtgemegine garşy göreşmäge gönükdirilen halkara şertnamadygyny ýatladýarys. Ylalaşygyň maksady global temperaturanyň ýokarlanmagyny senagatdan öňki derejeler bilen deňeşdirilende 1,5-2 gradusa çenli çäklendirmek.
Ylalaşyga gatnaşýan ýurtlar parnik gazlarynyň zyňyndylaryny azaltmaga we gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini ösdürmäge maýa goýmaga borçlandylar.


21.11.2025 23:19
6.6k+

Awstraliýada 55 mln ýyl ozal ýaşan krokodilleriň ýumurtgalarynyň bölekleri tapyldy

Awstraliýanyň gündogaryndaky Murgon şäherinde krokodilleriň ýitip giden toparynyň ýumurtgalarynyň ýurtda iň gadymy bölekleri tapyldy. Tapyndy alymlara bu haýwanlara we olaryň ýaşaýyş gurşawyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berer diýip, Täze Günorta Uels uniwersiteti habar berýär...

20.11.2025 11:50
3.8k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.5k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
3.2k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...