Alymlar zyýanly pestisidleriň ornuna  gurçukly gel döretdiler

  • 21.04.2024 16:05
  • 7.9k+

Newşatel uniwersitetinden şweýsariýaly alymlar pestisidlere täze alternatiwany - genetiki taýdan üýtgedilen nematodlary öz içine alýan gel döretdiler. Adatça toprakda duşýan bu mikroskopik gurçuklar zyýankeş mör-möjekleri netijeli ýok edip biler diýip, New Atlas habar berýär.

Nematodlar toprakdan çykarylanda Günüň täsirine ölýärler, şonuň üçinem olary ösümlik ýapraklary, ýagny zyýankeşleriň köpüsiniň iýýän bölegi üçin ulanmaly däldir. Şonuň üçinem alymlar gurçuklary zäherli däl, biodegrirlenip bilinýän karboksimetilsellýuloza geline salmak kararyna geldiler.
Gözlegiň dowamynda Ruandadaky mekgejöwende gel synagdan geçirildi. Netijeler, onuň gel bilen bejerilmedik gözegçilik meýdanlary bilen deňeşdirilende, gurçuklaryň sanyny azaltmakda 50% has täsirli bolandygyny görkezdi. Şol bir wagtyň özünde gel bilen bejerilen meýdanlaryň her gektaryndan bir tonna köp hasyl alyndy.
Gelde zyýanly himiki maddalar ýok hem-de daşky gurşawa we adamlara zyýansyz we mör-möjekler oňa öwrendekli bolmaýar.
Ýene bir artykmaçlygy – ol tygşytly. Alymlar gidrogeliň täjirçilik görnüşiniň adaty pestisidlerden arzan boljakdygyny aýdýarlar.


26.11.2025 11:15
1.9k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.8k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.5k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...