Alymlar adamy çepbekeý edýän geni tapdylar

  • 08.04.2024 10:24
  • 15k+
Alymlar adamy çepbekeý edýän geni tapdylar

Niderlandlardaky Maks Plankyň psiholingwistika institutynyň alymlary näme üçin adamlaryň ep-esli böleginiň çepbekeýdiginiň sebäbini kesgitlediler.

Nature žurnalynda neşir edilen bu gözleg beýik britaniýaly  350 müň adamyň, şolardan 38 müňüsi çepbekeý bolan  ynsanlaryň maglumatlarynyň derňewine esaslanýar.
Bütin dünýäde adamlaryň, takmynan, 10% -niň çepbekeý bolup dogulýandygy mälimdir. Adamlaryň aglabasynyň kelle beýnisiniň çep ýarym şary has ösen bolýar, hut şol hem işjeň sag eli dolandyrýar. Şeýle-de bolsa, her onunjy adamda bu ýagdaý  tersinedir - sag ýarym şaryň işjeň bolmagy olary çepbekeý edýär. Ýaňy-ýakyna çenli beýniniň şeýle asimmetrik ösmeginiň sebäbi düşnüksizdi.
Täze gözlegler bu syryň TUBB4B geninde gizlenýändigini görkezdi.
Alymlaryň sözlerine görä, bu gen içerki öýjük gurluşyny kesgitleýän mikroturbajyklara birleşýän belok üçin jogapkärdir. TUBB4B-de mutasiýa saglakaýlarda däl-de, çepbekeýleriň arasynda has ýygy duş gelýär.
Gözlegçiler çepbekeýler bilen psihiki gyşarmalaryň arasynda baglanyşygyň bardygyny bellediler. Şeýlelik bilen, saglakaýlar bilen deňeşdirilende, çepbekeýleriň arasynda şizofreniýadan ejir çekýänler iki esse we autizmli adamlar üç esse köp.


23.11.2024 20:18
7.2k+

Hytaý Aýa adamyň gonuşynyň nähili boljakdygyny wideo arkaly görkezdi

Hytaýyň milli kosmos dolandyryş gullugy (CNSA) ýurduň kosmos giňişliginde bolup geçen soňky wakalaryny görkezýän wideorolik paýlaşdy diýip, "Sinhua" habar berýär. Animasiýa wideosy 21-22-nji noýabrda Şençžen şäherinde...

23.11.2024 11:05
10k+

Hytaýda dünýäde iň güýçli sentrifuga guruldy: ol wagty haýalladyp biler

Hytaýda dünýäde iň güýçli sentrifuganyň gurluşygynyň birinji tapgyry tamamlandy. Bu gurnama gipergrawitasiýa bilen baglanyşykly inženerçilik we ylmy gözleglerde ulanylar diýip, “South China Morning Post” ýazýar...

22.11.2024 00:10
3.6k+

Alymlar aşa dykyz, superýerli, köp planetaly ulgamy tapdylar

Halkara alymlar topary täze köp planetaly ulgamy ýüze çykardylar we oňa K2-360 diýip at berdiler. Ol Ýerden takmynan 750 ýagtylyk ýylynda ýerleşýär. Ulgamda Güne meňzeş ýyldyzy aýlaýan iki sany planeta bar. Gözlegiň...

20.11.2024 11:46
2k+

Alymlar Plutony we Harony öwrenmeklige 50 ýyl sarp etmäge taýyn. “Persefona” missiýasy

Barlagçylar topary Plutonyň ulgamyny öwrenmek üçin “Persefona” missiýasyny teklip etdiler. Onuň dowamlylygy 50 ýyla çenli bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Şeýle missiýa 2015-nji ýylda karlik planetasy...