Alymlar gary eredip biljek öz-özüni gyzdyrýan beton ýasadylar

  • 22.03.2024 13:48
  • 20k+

Pensilwaniýa ştatynyň Dreksel uniwersitetiniň alymlary betonyň gary özbaşdak eredip bilýän täze görnüşini döretdiler. Ösüşiň syry - betona doňanda ýylylygy bölüp çykarýan parafiniň goşulmagydyr diýip, New Atlas ýazýar.

Synaglar täze betonyň 76x76 sm-lik plitasynyň howanyň temperaturasy noldan aşak düşenden soň, 10 sagatlap 5,6-12,8 ° C-a çenli gyzgynlygyny saklaýandygyny  görkezdi. Bu wagt plitanyň üstüne düşen ähli garlary eretmek üçin ýeterlik boldy. Garyň ereýiş tizligi sagatda 1 santimetrdi.
Şeýle betonyň ulanylmagy awtoulag ýollaryna garaýşymyzy üýtgeder, sebäbi olar aşakdaky ýaly birnäçe artykmaçlygy hödürleýärler:
Hyzmat ediş möhletiniň uzalmagy: şeýle ýollarda çyglylygyň azalýandygy sebäpli az çukur emele gelýär.
Howpsuzlyk: awtoulgayň yzky böleginiň typyp burulmagyna we heläkçilikleriň ýüze çykmagyna getirýän duzy, reagentleri ýa-da çägäni ulanmagyň zerurlygy ýok.
Tygşytlamak: şäherler ýollary bejermeklige sarp edýän millionlarça dollaryny tygşytlap bilerler.
Ýöne ösüşiň bir bolmaýan tarapy bar - ekologiýa taýdan arassa hasaplanylmaýan  parafin mumy ulanylýar. Alymlar eýýäm has netijeli we ekologiýa taýdan arassa boljak öz-özüni ýyladýan betonyň ikinji neslini döretmek ugrunda iş alyp barýarlar.


23.12.2025 18:00
4.8k+

Gadymy ösümlikler güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, mör-möjekleri özüne çekmek üçin gozalaryny gyzdyrypdyrlar

Biologlaryň halkara topary ösümlikleriň, güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, ýylylyk ýaýratma — "görünmeýän ýagtylyk" — arkaly mör-möjekleri özüne çekendigini anyklady. Bu açyş mezozoý eýýamynda agdyklyk eden, infragyzyl yşaratlara esaslanýan aragatnaşyk kanalynyň bolandygyny subut edýär...

21.12.2025 13:20
3.5k+

Fizikler eliňde ody saklamaga mümkinçilik berýän dury materialy oýlap tapdylar

Boulderdäki Kolorado uniwersitetiniň fizikleri binalary ýylatmagyň usullaryna düýpli täsir edip biljek MOCHI diýlip atlandyrylýan dury ýylylyk izolýasiýa materialyny döretdiler. Bu özboluşly oýlap tapyş barada Science žurnalynda habar berildi...

17.12.2025 11:16
2.6k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

17.12.2025 11:12
4.3k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...