Mars Ýeriň howasyna we çuň deňiz akymlaryna täsir edýär

  • 14.03.2024 22:37
  • 9.9k+

Sidneý uniwersitetiniň we Sorbonna uniwersitetiniň alymlary dünýä ummanyndaky çuň deňiz akymlarynyň Marsyň orbitasy bilen sinhronlaşýandygyny anykladylar. Bu barada Nature ylmy žurnalynda çap edilen gözlegde aýdylýar.

Çuň deňiz çökündileriniň seljermesi akymlaryň güýjüniň her 2,4 million ýyldan bir gezek üýtgeýändigini, Gyzyl planetanyň agyrlyk güýjüniň täsiri astynda güýçlenýändigini we gowşaýandygyny görkezdi.
Gözlegçileriň bellemegine görä, ygalyň ýoklugy ýa-da aram-aram kesilmegi Marsyň agyrlyk güýjüniň, planetamyzyň orbital durnuklylygyna täsir etmek bilen, Ýere iň ýokary derejede täsir ýetirýän döwürlerine gabat gelýär. Bu Gün radiasiýasynyň Ýere ýetýän mukdarynyň üýtgemegine getirýär. Netijede, planetanyň howasy kä maýyl, käte sowuk bolmak bilen, üýtgäp durýar.
Ýyly suwly ummanlaryň çuňlugynda has işjeň aýlanyşygynyň bardygy bellendi. Bu çuňlukdaky girdaplaryň geçmişde deňizleriň suwunyň ýylamagynda möhüm rol oýnap, häzirki ählumumy maýlamaklyga täsir edip biljekdigini görkezýär.
Gözlegiň awtorlarynyň biri Adrian Dutkewiçiň pikiriçe, ýyly ummanlardaky has güýçli aýlanyşyk, Atlantik meridional aýlanyşyk (AMOC) haýallan ýa-da togtan ýagdaýynda hem, ummanyň ýatalaşmagynyň öňüni alyp biler.
Şeýle-de bolsa, gözlegiň netijeleri bilen hemme alymlar ylalaşyp duranok diýip, New Scientist ýazýar. Sidneýdäki Täze Günorta Uels uniwersitetinden Metýu Inglend Marsyň Ýere edýän täsiriniň adamyň howany üýtgetmegi bilen baglanyşyklydygyny aýtdy.

“Ýeriň Mars bilen baglanyşygyna şübheli garaýaryn, sebäbi onuň agyrlyk güýjüniň Ýere täsiri gaty gowşak - Günüň täsiriniň diňe milliondan bir bölegi ýaly. Hatda Ýupiteriň hem Ýere agyrlyk täsiri onuňkydan güýçli "- diýip, ol belleýär.


düýn 14:10
1.5k+

Netflix NASA-nyň raketalarynyň uçuşyny we beýleki kosmos missiýalaryny ýaýlyma berer

Netflix akym hyzmaty NASA bilen hyzmatdaşlykda raketalaryň uçuşyny, astronawtlaryň açyk kosmosa çykyşyny we beýleki kosmos bilen bagly wakalary göni ýaýlymda görkezip başlar. Bu barada platformanyň sosial ulgamlarynda habar berilýär...

düýn 12:14
2.6k+

Türkmenistanda «Sanly çözgüt – 2025» innowasion taslamalar bäsleşigine arzalar kabul edilip başlandy

“Türkmenaragatnaşyk” agentligi Türkmenistanda sanly tehnologiýalary ösdürmäge gönükdirilen “Sanly çözgüt-2025” innowasion taslamalar bäsleşigini açyk diýip yglan etdi. Bäsleşige gatnaşmak üçin hasaba alnyşyk 1-nji iýulda “Türkmentelekom” EAK-nyň telecom...

düýn 11:20
6.7k+

Alymlar ilkinji gezek haýal ýertitremesini ýazgy etdiler

Alymlar ilkinji gezek Ýaponiýanyň kenaryndaky suwasty çat açan zolagynda haýal ýertitremesini hasaba aldylar. Ostindäki Tehas uniwersitetiniň barlagçylary tarapyndan geçirilen barlaglar ýertitremeleriniň sunamini emele getirýänligi bilen belli umman çat açmasynyň uzaboýuna nädip ýaýraýandygyny görkezdi...

01.07.2025 20:25
6.4k+

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen “Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular...