Braziliýadaky alymlar laboratoriýa şertlerinde ýetişdirilen GMO çybynlary arkaly denge ysytmasyna garşy göreşýärler

  • 08.03.2024 15:57
  • 12k+

Braziliýa denge ysytmasynyň rekord derejede ýaýramagy bilen göreşýär. 2024-nji ýylyň ilkinji iki aýynda milliondan gowrak ýokuşmanyň hasaba alnandygy habar berildi, bu 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 226% köpelendigini aňladýar. Käbir şäherlerde adatdan daşary ýagdaý yglan edildi.

“Hi-Tech” portalynyň habaryna görä, bu ýagdaýa garşy saglyk edaralary keseliň ýaýramagyna gözegçilik etmegiň düýpgöter üýtgeşik usulyna ýüzlendi - Oxitec biotehnologiýa kompaniýasy tarapyndan işlenip düzülen, genetiki taýdan üýtgedilen Aedes aegypti çybynlaryny goýberdi.
Erkinlige goýberilen GMO-erkek çybynlar ýabany urkaçy çybynlar bilen çaknyşdyryldy. Üýtgedilen çybynlardaky gen ähli urkaçy nesilleriň kämillik ýaşyna ýetmenkä ölmegine sebäp bolýar we şeýlelik bilen, potensial ýokanç ýaýradyjylaryň  köpelmeginiň öňi alynýar.
Denge ysytmasynyň diňe A. aegypti urkaçy çybynlarynyň çakmagy arkaly ýokuşýandygy mälimdir.
Oxitec taslamasy Braziliýanyň birnäçe şäherlerinde, şol sanda San-Paulu ştatynyň Suzano şäherinde durmuşa geçirilýär, bu şäherde 2024-nji ýylyň fewral aýynda denge ysytmasy sebäpli adatdan daşary ýagdaý yglan edilipdi.
2021-nji ýylda ABŞ-da şuňa meňzeş taslama üstünlikli amala aşyryldy, genetiki taýdan üýtgedilen A. aegypti çybynlary ýabany, kesel ýaýradyjy çybynlaryň sanyny azaltmak üçin Florida-Kise goýberilipdi diýip, Nature ylmy portaly ýazýar.


düýn 20:22
1.9k+

Alymlar reňkli we has takyk rentgen suratlaryny almagy başardylar

Amerikanyň Sandia National Laboratories ylmy-barlaghanasynyň barlagçylary has ýokary takyklygy bolan reňkli rentgen suratlaryny almaga mümkinçilik berýän täze tehnologiýa oýlap tapdylar. Taslamanyň ýolbaşçysy Edward Himenes bu usulyň köp metallardan peýdalanylýan reňkli giperspektral rentgen wizualizasiýasy diýlip atlandyrylýandygyny aýtdy...

düýn 15:48
2.3k+

Aýyň topragynda çaý ösdürip ýetişdirdiler - alymlaryň täze barlagynyň netijeleri

Kentiň uniwersitetiniň alymlary Britaniýanyň Dartmoor Tea çaý plantasiýasy, Lightcurve Films kompaniýasy we Europlanet bilen hyzmatdaşlykda çaýyň Aýyň topragynda ösdürilip ýetişdirilip bilinjekdigini anykladylar...

24.09.2025 11:42
5.7k+

Atlantik ummanynyň düýbünden süýji suwuň ummasyz ätiýaçlygy tapyldy

Alymlar ABŞ-nyň demirgazyk-gündogar kenarýakasynda Atlantik ummanynyň aşagyndan süýji suwuň ägirt uly howdanyny tapdylar. Bu barada üç aýlyk ekspedisiýany tamamlan halkara barlagçylar toparyna salgylanýan  CNN habar berdi...

24.09.2025 11:14
4.5k+

Arheologlar: Gadymy adamlar Afrikadan Ýewropa häzirki Türkiýäniň üsti bilen baran bolup biler

Arheologlaryň çaklamalaryna görä, gadymy adamlar Afrikadan Ýewropa häzirki Türkiýäniň çäginden geçip baran bolup bilerler. Bu barada Aýwalygyň (Türkiýede kenarýaka şäher) kenarynda tapylan 138 sany daş gurallary maglumat berýär...