Ýer «kämillik ýaşyna» ýetdi: Galaktikamyzda möhüm waka bolup geçdi

  • 16.01.2024 08:56
  • 19k+

Biziň galaktikamyz – Akmaýanyň ýoly. Gün onuň spiral gollarynyň birinde – Orion-Guw golunda ýerleşýär. Gün olar bilen bilelikde  galaktikanyň merkeziniň daşyndan aýlanýar. Ol, takmynan, 250 million ýylda bir öwrüm edýär. Doly öwrüm galaktiki ýyl hasaplanýar.

Şeýlelik bilen: köne galaktika ýyly tamamlanýar. Täzesi başlaýar. Sebäbi Gün Ýer we beýleki planetalar bilen bilelikde, soňky «ýylyň» başynda – 250 million ýyl ozal bolan nokadyna geldi. Ýagny, Gün ulgamy biziň galaktikamyzyň merkeziniň daşyndan doly öwrüm etdi.
Eger Ýeriň taryhyny galaktiki ýyllarda ölçesek, onda eýýäm 18 galaktiki ýyl geçdi – onuň emele geleli bäri şonça wagt geçdi.
Möhüm wakanyň şanyna NASA-nyň gözlegçisi Jessi Kristiansen animasion wideo ýasady. Onda planetamyzyň ýyldyzlaryň arasynda ýoly, onuň taryhy döwürleri görkezilýär. Dinozawr boldular, dürli görnüşleri Earther ýüzünde dürli döwürde ýaşadylar.
Dinozawrlar geçen galaktiki ýylyň başynda peýda boldy. Olaryň gülläp ösen döwri «maý – iýun – iýul» aýlaryna – Günüň we Ýeriň Akmaýanyň ýolunyň beýleki tarapynda bolan döwründe bolup geçdi. «Oktýabr aýynda» Ýere ägirt uly asteroid düşdi. Ol 66 million ýyl ozal Meksika aýlagyna düşdi, dinozawrlary ýok etdi, ýöne süýdemdirijiler üçin ýol açdy. «Dekabr aýynyň ahyrynda» adamlar köpeldi. Biz Ýer ýüzünde «iki hepde» bäri ýaşaýarys. Hatda ondanam az wagt bäri.


08.03.2025 06:14
3.3k+

XXI asyrda Ýeriň ýüzünde agaç oturtmaklyk garaşylyşyndan has depginli bolar

CO2 zyňyndylary we ählumumy maýlama sebäpli planetanyň ýaşyl ýaprakly meýdany soňky 50 ýylda artdy. Bu ösüş 2100-nji ýyla çenli çaltlaşar, bu bolsa dünýäniň gidrologiki deňagramlylygyna täsirini ýetirer. Sowet...

27.02.2025 00:02
6.4k+

Kosmosda emeli Gün tutulmasyny döretmek üçin ugradylan zonddan ilkinji surat alyndy

Ýewropa kosmos agentligi (ESA) tarapyndan geçen ýylyň dekabr aýynda uçurylan Proba-3 kosmos missiýasy soňky synaglardan geçirilýär. Missiýa iki sany zonddan ybarat. «Occulter» atly enjam 1,4 metrlik garaňkylaşdyryjy...

03.02.2025 17:58
6k+

Kosmos gämisi Ýeriň gury ýerden iň uzak nokadyny surata düşürdi

Ýapon kompaniýasy ispace-iň wekilleri Aý gonuş moduly bolan Resilience tarapyndan düşürilen Ýeriň suratyny neşir etdiler. Bu barada Space.com habar berýär. Resilience biziň planetamyzdan, takmynan, 10 müň kilometr...

02.02.2025 11:30
8.2k+

Fewral aýynda geomagnit işjeňliginiň güýçlenmegine garaşylýar

Fewral aýynda Ýerde geomagnit işjeňliginiň ýokarlanmagyna garaşylýar. Bu Günüň magnit meýdanynda Günüň ýel akymynyň geçmegine mümkinçilik berýän koronal deşigiň emel gelmegi bilen baglydyr. Bu barada Nowosibirsk...