Ýer «kämillik ýaşyna» ýetdi: Galaktikamyzda möhüm waka bolup geçdi

  • 16.01.2024 08:56
  • 19k+
Ýer «kämillik ýaşyna» ýetdi: Galaktikamyzda möhüm waka bolup geçdi

Biziň galaktikamyz – Akmaýanyň ýoly. Gün onuň spiral gollarynyň birinde – Orion-Guw golunda ýerleşýär. Gün olar bilen bilelikde  galaktikanyň merkeziniň daşyndan aýlanýar. Ol, takmynan, 250 million ýylda bir öwrüm edýär. Doly öwrüm galaktiki ýyl hasaplanýar.

Şeýlelik bilen: köne galaktika ýyly tamamlanýar. Täzesi başlaýar. Sebäbi Gün Ýer we beýleki planetalar bilen bilelikde, soňky «ýylyň» başynda – 250 million ýyl ozal bolan nokadyna geldi. Ýagny, Gün ulgamy biziň galaktikamyzyň merkeziniň daşyndan doly öwrüm etdi.
Eger Ýeriň taryhyny galaktiki ýyllarda ölçesek, onda eýýäm 18 galaktiki ýyl geçdi – onuň emele geleli bäri şonça wagt geçdi.
Möhüm wakanyň şanyna NASA-nyň gözlegçisi Jessi Kristiansen animasion wideo ýasady. Onda planetamyzyň ýyldyzlaryň arasynda ýoly, onuň taryhy döwürleri görkezilýär. Dinozawr boldular, dürli görnüşleri Earther ýüzünde dürli döwürde ýaşadylar.
Dinozawrlar geçen galaktiki ýylyň başynda peýda boldy. Olaryň gülläp ösen döwri «maý – iýun – iýul» aýlaryna – Günüň we Ýeriň Akmaýanyň ýolunyň beýleki tarapynda bolan döwründe bolup geçdi. «Oktýabr aýynda» Ýere ägirt uly asteroid düşdi. Ol 66 million ýyl ozal Meksika aýlagyna düşdi, dinozawrlary ýok etdi, ýöne süýdemdirijiler üçin ýol açdy. «Dekabr aýynyň ahyrynda» adamlar köpeldi. Biz Ýer ýüzünde «iki hepde» bäri ýaşaýarys. Hatda ondanam az wagt bäri.


05.10.2024 17:27
11k+

Çilide halkalaýyn Gün tutulmasynyň özboluşly kadrlary surata düşürildi

Öň, 2-nji oktýabrda özboluşly kosmos hadysasynyň – halka şekilli Gün tutulmasynyň bolup geçendigini habar beripdik. Bu ýagdaýda Aý Günüň görünýän ýüzüniň, takmynan, 90%-ini ýapýar. Beýik Britaniýadan astrofotograf...

30.08.2024 19:16
19k+

Sentýabr aýynda bolmagy çaklanylýan magnit tupanlarynyň deslapky seneleri aýdyldy

2024-nji ýylyň sentýabr aýynda howa şertlerine garaşly adamlaryň hal-ýagdaýyna ýaramaz täsir edip biljek birnäçe magnit tupanynyň bolmagyna garaşylýar. Geomagnit tupanlary barada takyk çaklamalaryň olar başlamazyndan...

21.08.2024 01:08
12k+

Aýyň daşlaşýandygy sebäpli Ýerde günüň dowamlylygy ýyldan 25 sagada çenli artar

Barlaglar ýene 200 million ýyldan Ýer ýüzünde bir günüň 25 sagada çenli artyp biljekdigini görkezdi. Munuň sebäbi Aýyň planetamyzdan kem-kemden daşlaşýanlygydyr diýip, Daily Mail habar berýär. Alymlar Aýyň Ýerden...

25.07.2024 12:51
24k+

Yzly-yzyna rekord: 22-nji iýulda Ýerde täze temperatura rekordy goýuldy

22-nji iýulda Ýerde gözegçiligiň tutuş taryhynda iň ýokary ortaça temperatura hasaba alyndy. Howanyň üýtgemegi boýunça Ýewropa gullugynyň maglumatlaryna görä, howa +17,15 gradusa çenli gyzdy. Öňki rekord bir gün...