Ýaponiýada COVID-19-dan goranmak üçin bäş sekunt düzgüni oýlanyp tapyldy

  • 20.10.2023 10:33
  • 12k+

Sukuba uniwersitetinden we Halkara Ýuwaş umman uniwersitetinden ýaponiýaly hünärmenleriň topary gözleg geçirip, howa-damja ýoly arkaly geçýän dürli keseller bilen kesellemegiň iň ýokary derejesiniň keseliň çeşmesi bolan adama duşanyňdan soň ilkinji bäş sekuntda ýüze çykýandygyny anykladylar. Olaryň işiniň netijesi Scientific Reports žurnalynda çap edildi diýip, TASS habar berýär.

Alymlar ýokary tizlikli kameranyň kömegi bilen lazer listi diýlip atlandyrylýan usul arkaly dem alyş we gepleýiş prosesi wagtynda adamyň agzyndan çykýan kiçijik bölejikleriň tizligini ölçediler. Hünärmenler dürli durmuş ýagdaýlaryny, adamlaryň dürli hereket tizligini imitirlediler, şeýle-de otagda ýelejiretmäniň näderejede gowy üpjün edilendigini göz öňünde tutdular.
Netijede, olar koronawirus, dümew ýa-da şuňa meňzeş başga bir kesellere ýolukmagyň iň ýokary derejesiniň kesel çeşmesi bilen aragatnaşygyň ilkinji bäş sekuntyna düşýändigini hasapladylar. Şondan soň keselleme howpy peselýär – bu, esasan, gowy ýelejiredilýän otagda çalt bolup geçýär.
Ýaponiýaly hünärmenleriň pikiriçe, aragatnaşygyň ilkinji bäş sekuntynda seresaplylyk çäreleriniň görülmegi howa-damja ýoly arkaly geçýän wirus bilen keselleme howpuny nola getirer. Öňüni alyş hereketleriniň mysaly hökmünde alymlar dem alşy saklamagy we azyndan 1 metr fiziki aralygy saklamagy teklip edýärler.


20.10.2025 11:21
12k+

Adamyň garramagy jyns taýdan ýetişenden soň başlanýar — nemes alymlarynyň täze açyşy

Nemes alymlary adam bedeniniň garrymagynyň ribosom DNK (rDNT) bilen baglydygyny ýüze çykardylar. Bu DNK bölegi öýjükleriň ýaşamagy üçin zerur bolup, olaryň işjeňligini üpjün edýär. Barlagyň netijeleri Aging-US žurnalynyň sahypasynda çap edildi...

20.10.2025 11:16
2.6k+

Täze doglan çagalarda diabetiň täze görnüşi anyklandy

Alymlar täze doglan çagalarda diabetiň öň mälim bolmadyk görnüşini ýüze çykardylar. Ol TMEM167A atly geniň mutasiýasy bilen baglydyr. Journal of Clinical Investigation (JCI) žurnalynyň habaryna görä, bu mutasiýa insulin öndürýän aşgazanasty mäziniň β- öýjükleriniň işini bozýar we olaryň heläk bolmagyna getirýär...

25.09.2025 20:32
2.8k+

Waksina derä sürtülende sanjymdan has täsirli bolýar: syçanlarda synag edildi

Barlagçylar deri çekilende ýerli ýagdaýda waksinanyň ulanmagyň adaty inýeksiýalardan has täsirli işländigini anykladylar. Synaglar syçanlarda geçirildi. Bu barada Londonyň King’s College uniwersitetiniň hem-de Fransiýanyň INSERM — Milli saglyk we lukmançylyk gözleg institutynyň hünärmenleri Cell Reports žurnalynyň sahypalarynda paýlaşdylar...

20.09.2025 06:33
2.5k+

Mounjaro derman serişdesi 2-nji görnüşli süýji keseli bolan çagalary bejermekde netijeliligini görkezdi

Eli Lilly kompaniýasynyň Mounjaro derman serişdesi (tirzepatid) 2-nji görnüşli süýji keseli bolan çagalarda we ýetginjeklerde netijeliligini görkezdi. Ol synaga gatnaşanlara ganyň düzümindäki şekeriň gözegçiligini gowulaşdyrmaga we beden agramynyň indeksini (BAI) azaltmaga kömek etdi diýip, Reuters habar berýär...