Antarktidanyň üstündäki ozon deşigi Braziliýanyň meýdanyndan üç esse uly boldy

  • 07.10.2023 20:32
  • 26k+

Hemra maglumatlary Antarktidanyň üstündäki ozon deşiginiň gözegçiligiň taryhynda iň ulularyň biri bolandygyny görkezdi. Onuň göwrümi Braziliýanyň meýdanyndan üç esse uludyr diýip, MIR 24 habar berýär.

16-njy sentýabra çenli ýagdaýa görä, deşik 26 mln inedördül kilometre ýetdi. Hünärmenler onuň ulalmagy dowam etmeginden howatyrlanýarlar – ozonyň tükenmeginiň ýokary derejesi, adatça, oktýabr aýynyň ortalaryna düşýär.
Ozon deşiginiň ululygy möwsüme görä üýtgeýär. Ol awgust aýynda, Günorta ýarym şarda ýaz düşen wagty ulalyp başlaýar we oktýabr aýynda ýokary derejesine ýetýär. Tomsuna (Antarktidada ol dekabr-fewral aýyna düşýär) deşik ýapylýar, sebäbi stratosferadaky temperatura ýokarlanýar we ozon gatlagynyň dargamagyna getirýän mehanizmler gowşap başlaýar.
Antarktidanyň üstündäki ozon gatlagynyň dargaýşy ilkinji gezek 1985-nji ýylda belli boldy. XX asyrda adamzat senagatda ozon gatlagyny dargadyjy maddalary işjeň ulandy we bu hem ýaramaz netijelere getirdi. Bu maddalar Monreal teswirnamasy tarapyndan gadagan edilenden soň, ýagdaý kem-kemden gowulaşyp başlady. Ýöne ozona adamlaryň henizem gözegçilik edip bilmeýän beýleki prosesleri hem täsir edýär.
Soňky üç ýylda ozon deşigi adatdakysyndan giç ýapyldy. Alymlar muny atmosfera ozony dargadyjy tüsseleri goýberen Awstraliýadaky tokaý ýangynlarynyň täsiri bilen baglanyşdyrdylar.


27.05.2025 13:34
13k+

Gorkunç rekord: deňiz guşunyň jüýjesiniň da:şlygyndan 778 bölek plastik tapyldy

Awstraliýaly barlagçylar ölen inçeçüňk deňiz guşunyň (Ardenna tenuirostris) jüýjesiniň daşlygyndan rekord mukdarda - 778 bölek plastik galyndylaryny tapdylar. Howsala döredýän açyş barada Awstraliýanyň gündogar kenaryndaky Lord-Hau adasynda deňiz guşlaryna gözegçilik edýän alymlar habar berdi...

13.05.2025 14:23
15k+

Saud Arabystanynyň The Line «ýatan gökdiräni» sebitiň howasyny üýtgedip biler

Saud Arabystanynda alnyp barylýan birnäçe megataslama sebitiň howa şertlerine oňaýsyz täsir edip biler. Şol taslamalaryň biri hem geljekde Neom tehnologik toplumynyň paýtagty boljak «The Line» şäher-binasydyr diýip, klimat meseleleri boýunça bilermen Donald Wublza salgylanyp, «Financial Times» habar berýär...

28.04.2025 12:04
6.1k+

Dünýäniň iň iri kompaniýalary klimata $28 trillionlyk zyýan ýetirdi — barlagyň netijesi

Täze geçirilen barlagyň netijelerine görä, dünýäniň iň uly kompaniýalary klimatyň üýtgemegine 28 trillion dollarlyk zyýan ýetiripdir. Bu mukdar ABŞ-nyň 2024-nji ýyldaky jemi içerki önümine deň bolup, ählumumy maýlama sebäp bolýan parnik gazlarynyň zyňyndylarynyň netijesini görkezýär...

17.04.2025 18:18
9.2k+

Bagama adalary şowsuz wakadan soň SpaceX raketalarynyň öz suwlaryna gonmagyny gadagan etdi

Bagama adalarynyň hökümeti daşky gurşaw boýunça derňewler doly tamamlanýança, SpaceX kompaniýasynyň Falcon 9 raketalarynyň ýurduň çägindäki suwlara gonmagynyň togtadylýandygyny habar berdi. “Daşky gurşawa ýetýän täsire doly baha berilýänçä, mundan beýläk hiç hili ygtyýarnama berilmez” – diýip, Bagama adalarynyň aragatnaşyk direktory Latrae Raming aýtdy...