Bulutlarda ilkinji gezek mikroplastik ýüze çykaryldy

  • 05.10.2023 09:26
  • 17k+

Plastigiň mikroskopik bölejikleri, ýaponiýaly alymlaryň gözleglerine görä, bulutlarda hem bar. Hapalanmanyň bolmagy klimata täsir edip biler.

MIR 24 teleýaýlymynyň belleýşi ýaly, alymlar Fudzi we Oýama daglarynyň depelerini örtýän dumandan çyglylygyň nusgalaryny ýygnamak üçin bu daglara çykdylar. Soňra olar nusgalaryň fiziki we himiki aýratynlyklaryny seljerdiler.
Netijeler bulanyk suwuň her bir litrinde 6 – 13 plastik bölejiginiň bardygyny görkezdi. Olaryň ölçegi 7,1 mikrometrden 94,6 mikrometre çenli aralykda üýtgeýär. Alymlar toparyna polimerleriň dokuz dürli görnüşini we kauçugyň bir görnüşini kesgitlemek başartdy.
Gidrofil ýa-da çyglylygy söýüji polimerler köp boldy. Alymlar bu bölejikleriň bulutlaryň çalt emele gelmegine täsir edýändigini çaklaýarlar. Olar mikroplastigiň atmosferanyň ýokarky gatlagyna düşen ýagdaýynda ultrabenewşe şöhleleriniň täsirine sezewar bolup, dargap başlaýandygyny bellediler. Bu proses bug gazlarynyň bölünip çykmagyna getirýär.
Mikroplastik (ölçegi 5 mm-den kiçi bolan plastik bölejikleri) çüýşelerden, gaplamalardan, dokma önümlerinden, awtomobil şinalaryndan, şahsy gigiýena serişdelerinden we beýleki giňden ýaýran harytlardan emele gelýär. Ownujak bölejikler öň planetanyň ummanyň çuň ýerleri we Pireneý daglarynyň depeleri ýaly barmasy kyn bolan ýerlerinde tapylypdy. Ýöne olaryň geçiş mehanizmi näbelliligine galýar. Ýaponiýaly alymlaryň gözlegleri ilkinji gezek bulut suwunda howa boýunça mikroplastigiň “migrasiýasy” baradaky fakty ýüze çykardy diýip, Environmental Chemistry Letters belleýär.

düýn 19:18
2k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

15.12.2025 15:06
3.9k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

15.12.2025 08:34
1.3k+

ABŞ-da gatanda CO₂-ni siňdirýän beton işlenip düzüldi

Massaçusetsdäki Wuster Politehniki Institutynyň (WPI) alymlary Fermentatiw Gurluşlyk Materialy (ESM) diýlip atlandyrylýan innowasion gurluşyk materialyny işläp düzdüler. Onuň esasy aýratynlygy uglerod-negatiw bolmagydyr: gatama prosesinde ol kömürturşy gazyny çykarman, tersine, atmosferadan kömürturşy gazyny işjeň özüne siňdirýär...