ABŞ-da dünýädäki ilkinji plastik sabyny öndürdiler

  • 15.08.2023 16:47
  • 16k+

Wirjiniýanyň Tehnologiýa Institutynyň (ABŞ) gözlegçiler topary plastmassany gaýtadan işlemegiň täze usulyny oýlap tapdylar. Sabyn, ýuwujy serişdeler we beýleki önümler ýasamak üçin ulanylýan plastmassany surfaktantlara öwürmegiň usulyny tapdylar.

Birbada seretseň, plastmassa bilen sabynyň umumylygy az ýaly. Olaryň dürli dokumalary, daşky görnüşi we ulanylyş usuly bar. Emma molekulalar derejesinde olaryň arasynda baglanyşyk bar. Öňki gözlegler polietileniň himiki gurluşynyň sabynyň deslapky himiki görnüşi hökmünde ulanylýan ýag kislotasyna meňzeýändigini görkezdi. Iki material hem uzyn uglerod zynjyrlaryndan durýar, ýöne ýag kislotalarynyň zynjyryň ahyrynda goşmaça atom topary bar.
Synag wagtynda alymlar uly bolmadyk reaktor ulanyp, polietileni gyzdyrdylar. Aşaky böleginde polimer zynjyrlaryny döwmek üçin temperatura ýokarydy, ýokarky böleginde bolsa ondan soňky zaýalanmagynyň öňüni almak üçin gyzdyryş peseldilýärdi.
Gyzdyrylandan soň alymlar reaktordan maddanyň galyndylaryny ýygnadylar. Ol gysga zynjyrly polietilenden ýa-da has takygy mumlardan ybaratdy. Awtorlaryň pikiriçe, bu plastmassany sabyn görnüşinde gaýtadan işlemegiň usulyny döretmekde ilkinji ädim boldy. Ýene birnäçe tapgyrdan soň, dünýäde ilkinji plastik sabyny ýasadylar.
Alymlar öz tehnikasynyň çylşyrymly katalizatorlary we gymmat proseduralary talap etmeýändigini bellediler. Gaýtadan işlemekligi polipropilen ýaly beýleki plastmassa görnüşleri babatynda hem ulanyp bolar diýip, Science habar berýär.


düýn 14:30
6.1k+

ABŞ-da sesden tiz uçýan sessiz X-59 uçarynyň ilkinji uçurylyşy geçirildi

ABŞ-da Lockheed Martin we NASA tarapyndan bilelikde işlenip düzülen synag görnüşli ýokary derejeli X-59 uçarynyň ilkinji uçuşy üstünlikli amala aşyryldy. Synaglar Kaliforniýada geçirildi: uçar ABŞ-nyň Harby-howa güýçleriniň Skunk Works zawodyndan uçup, Eduard howa güýçleri bazasyna gondy...

29.10.2025 11:02
3.8k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

29.10.2025 10:52
1.5k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
6.1k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...