Dünýäniň abraýly uniwersitetleriniň dördüsi Ýerden daşary ýaşaýşy gözlemek başlangyjyny öňe sürdüler

  • 09.03.2023 11:43
  • 25k+

Dünýäniň abraýly dört uniwersitetinden alymlar Ýerdäki ýaşaýşyň gelip çykyşyny öwrenmek we Älemiň beýleki ýerlerinde bolup geçýän şuňa meňzeş biologiki prosesleri gözlemek boýunça täze başlangyjy işe girizdiler. Bu barada Financial Times ýazýar diýip, forbes.kz habar berýär.

Bu işe Beýik Britaniýadaky Kembrij uniwersitetiniň, ABŞ-daky Garward we Çikago uniwersitetleriniň hem-de Şweýsariýadaky Sýurihiň ýokary tehniki mekdebiniň hünärmenleri gatnaşýar. Başlangyja 1995-nji ýylda Güne meňzeş ýyldyzyň daşyndan aýlanýan ilkinji belli ekzoplanetany ilkinji bolup açanlaryň biri bolan şweýsariýaly astronom Didýe Kelo ýolbaşçylyk edýär. “FT” şol wagtdan bäri alymlaryň 5000-den gowrak ekzoplanetany açandygyny, şeýle-de diňe Akmaýanyň ýoly galaktikasynda ýene-de milliardlarça ekzoplaneta bar diýlip hasaplanýandygyny belleýär.
Ýerden daşary ýaşaýşy gözlemek boýunça başlangyja gatnaşyjylar astronomiýanyň iň täze mümkinçiliklerinden, şol sanda “Jeýms Uebb” orbital obserwatoriýasyndan we Marsa hem-de Ýupiteriň hemralaryna täze planetara missiýalardan peýdalanarlar. Gözlegçiler beýleki planetalarda iň ýönekeý mikroblardan başlap ösen siwilizasiýalara çenli dürli görnüşdäki ýaşaýşy tapmagy maksat edinýärler.
Beýleki planetalarda ýaşaýşyň gözlegi ýaşaýşyň özüniň gelip çykyşynyň we onuň Ýerdäki ewolýusiýasynyň ýönekeý bir şowly tötänlikdigine ýa-da Älemiň düýp tebigatynyň bir bölegidigine düşünmäge mümkinçilik berer diýip, Kembrij uniwersitetiniň ewolýusiýa biology Emili Mitçell belledi.


düýn 11:20
7.2k+

Alymlar ilkinji gezek haýal ýertitremesini ýazgy etdiler

Alymlar ilkinji gezek Ýaponiýanyň kenaryndaky suwasty çat açan zolagynda haýal ýertitremesini hasaba aldylar. Ostindäki Tehas uniwersitetiniň barlagçylary tarapyndan geçirilen barlaglar ýertitremeleriniň sunamini emele getirýänligi bilen belli umman çat açmasynyň uzaboýuna nädip ýaýraýandygyny görkezdi...

01.07.2025 20:25
6.6k+

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen “Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular...

01.07.2025 19:25
6.1k+

Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy...

01.07.2025 18:13
3.5k+

Neýrofiziologlar beýniniň nädip sözlerden sözlem düzýändigini düşündirdiler

Nýu-Ýork uniwersitetiniň (ABŞ) alymlary adam beýnisiniň nädip aýry-aýry sözleri sözlemlere öwürýändigini anyklamaga kömek edýän barlagy geçirdiler. Neýrolingwistika şu çaka çenli, esasan, aýry sözleriň emele getirilişini öwrenipdi, ýöne olaryň many berýän zynjyrlara birleşiş prosesini öwrenmändi...