Alymlar dünýädäki has kislotaly ummany aýtdylar

  • 04.11.2022 12:28
  • 13k+
Alymlar dünýädäki has kislotaly ummany aýtdylar

Szimeý uniwersitetiniň Polýar we deňiz gözlegleri institutynyň halkara alymlar topary Demirgazyk buzly ummanyň kislotalanmagynyň beýleki ummanlara garanyňda üç-dört esse çalt bolup geçýändigini kesgitlediler. Alymlaryň aýtmagyna görä, bu Demirgazyk buzly ummany has kislotaly ummana öwürýär. Gözleg toparynyň işleri “Science” žurnalynda neşir edildi diýip, gazeta.ru habar berýär.

Topar 1994-nji ýyldan 2020-nji ýyl aralygynda Demirgazyk buzly umman boýunça 47 gözleg kruiziniň dowamynda ýygnalan umman karbonatlary baradaky maglumatlary topladylar. Gözlegleriň netijesinde howanyň üýtgemegi we deňiz buzunyň soňraky yza çekilmegi sebäpli ilkibaşda buz örtügi bilen örtülen deňiz suwunyň köp böleginiň atmosferanyň täsirine sezewar bolýandygy anyklanyldy. Bu hem ummanyň güýçli kislotalanmagyna getirýän atmosfera CO₂-niň çalt siňdirilmegine ýardam etdi.
Alymlar deňiz buzunyň işjeň yza çekilýän has ýokary giňişliklerinde pH-niň mundan beýläk hem peseljekdigini çakladylar. Alymlaryň aýtmagyna görä, eger bu prosesi saklamasaň, kislotalanma arktiki ekoulgamyň ýok edilmegine getirer.

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi
düýn 17:45
2.3k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar
düýn 13:08
3.7k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar
düýn 13:02
3.3k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...

Türkmen talyplary Malaýziýada WSDG 2025 bäsleşiginde baş baýraga we taslamany ösdürmek üçin pul baýragyna mynasyp boldular
düýn 06:35
4.4k+

Türkmen talyplary Malaýziýada WSDG 2025 bäsleşiginde baş baýraga we taslamany ösdürmek üçin pul baýragyna mynasyp boldular

24 — 28-nji sent­ýabr ara­ly­gyn­da Ma­laý­zi­ýa­nyň Saý­ber­ja­ýa şä­he­rin­de Bü­tin­dün­ýä Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry bäs­le­şi­gi (World Sus­tai­nab­le Develop­ment Goals Chal­len­ge — WSDG 2025) ge­çi­ril­di...