Aşgabatdaky altynjy Hazar sammitiniň esasy netijeleri

  • 30.06.2022 15:16
  • 27k+

29-njy iýunda Aşgabatda Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewiň, Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisiniň, Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň, Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putiniň, Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda altynjy Hazar sammiti geçirildi.

Prezidentler hemmetaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ýokary mümkinçiliginiň bardygyny bellediler hem-de Hazarýaka döwletleriň hyzmatdaşlygynyň derejesine oňyn baha berdiler.
Prezidentler Hazar deňzinde kenarýaka döwletleriň alyp barýan işleriniň şu ýörelgeler, ýagny:

1) döwletleriň özygtyýarlylygyna, çäkleriniň bitewüligine, garaşsyzlygyna, özygtyýarly deňhukuklylygyna hormat goýmak, güýji ýa-da güýç ulanmak howpuny salmagy ulanmazlyk, birek-birege hormat goýmak, hyzmatdaşlyk etmek, birek-biregiň içerki işlerine gatyşmazlyk;
2) Hazar deňzini parahatçylykly maksatlar bilen peýdalanmak, ony parahatçylyk, hoşniýetli goňşuçylyk, dostluk we hyzmatdaşlyk zolagyna öwürmek, Hazar deňzi bilen bagly ähli meseleleri parahatçylykly serişdeler arkaly çözmek;
3) Hazar sebitinde howpsuzlygy we durnuklylygy üpjün etmek;
4) Hazar deňzinde kenarýaka döwletleriň ýaraglarynyň durnukly deňeçerligini üpjün etmek, harby gurluşygy ähli kenarýaka döwletleriň bähbitlerini nazara almak bilen, göwnejaý ýeterligiň çäklerinde amala aşyrmak, birek-biregiň howpsuzlygyna zyýan ýetirmezlik;
5) sebitde howpsuzlygy we durnuklylygy berkitmek boýunça umumy tagallalara, şol sanda ähli kenarýaka döwletleriň arasynda baglaşylan halkara şertnamalara laýyklykda, harby işler ulgamynda ylalaşylan ynanyşmak çärelerini berjaý etmek;
6) Hazar deňzinde kenarýaka döwletlere degişli bolmadyk harby güýçleriň bolmazlygy;
7) haýsydyr bir kenarýaka döwletiň öz çäklerini beýleki döwletlere islendik kenarýaka döwletleriň garşysyna agressiýany we beýleki harby hereketleri amala aşyrmak üçin bermezligi;
8) kenarýaka döwletleriň özygtyýarly we aýratyn hukuklarynyň we şunuň bilen baglylykda kenarýaka döwletleriň kesgitlän işleriniň görnüşleri babatda olaryň kesgitlän kadalarynyň berjaý edilmeginde her kenarýaka döwletiň territorial suwlarynyň daşky çäkleriniň daşynda deňizde ýüzmek erkinligi;
9) deňizde ýüzmegiň howpsuzlygyny üpjün etmek;
10) halkara hukugyň ählumumy ykrar edilen ýörelgeleri we kadalary hem-de degişli kenarýaka döwletleriň ylalaşmalary esasynda, üstaşyr geçirýän kenarýaka döwletiň kanuny bähbitlerini göz öňünde tutup, halkara söwdany we ykdysady ösüşi giňeltmek maksady bilen, Hazar deňzinden beýleki deňizlere, dünýä ummanlaryna çykmagyň we olardan Hazar deňzine girmegiň erkin elýeterli edilmegine hukuk;
11) gämileriň Hazar deňzinde ýüzmegi, oňa girmegi/ondan çykmagy diňe kenarýaka döwletleriň her biriniň baýdagy astynda amala aşyrmagy;
12) bilelikdäki suw biologik serişdelerini täzeden öndürmek we olary peýdalanmagy düzgünleşdirmek boýunça ylalaşylan ölçegleri we kadalary ulanmak;
13) hapalama ýol berýän kenarýaka döwletiň Hazar deňziniň ekologik ulgamyna ýetiren zyýany üçin jogapkärçilik çekmegi;
14) Hazar deňziniň tebigy gurşawyny goramak, onuň biologik serişdelerini gorap saklamak, dikeltmek we rejeli peýdalanmak;
15) Hazar deňziniň biologik serişdeleriniň ekologiýasy, olary gorap saklamak we peýdalanmak babatda ylmy barlaglaryň geçirilmegine ýardam bermek;
16) raýat howa gämileriniň Halkara raýat awiasiýasy guramasynyň kadalaryna laýyklykda erkin uçmagy;
17) kenarýaka döwletleriň özygtyýarly we diňe özlerine degişli hukuklarynyň, şeýle hem olaryň şunuň bilen baglylykda barlaglaryň belli bir görnüşlerine degişlilikde kesgitlän kadalarynyň berjaý edilmeginde, kenarýaka döwletleriň ylalaşan hukuk namalaryna laýyklykda, her bir kenarýaka döwletiň territorial suwlarynyň çäkleriniň daşynda deňiz ylmy barlaglaryny geçirmek esasynda amala aşyryljakdygyny ýene-de tassykladylar.

Ýedinji Hazar sammiti Eýran Yslam Respublikasynda, ylalaşylan möhletlerde geçiriler.


şu gün 11:02
118

Gurbanguly Berdimuhamedow awgustda “Awazada” geçiriljek halkara maslahatynyň guramaçylyk-taýýarlyk işlerini seljerdi

8-nji iýulda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow iş sapary Balkan welaýatyna bilen ugrady. Bu ýerde türkmen halkynyň Milli Lideri awgust aýynda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda geçiriljek Birleşen Milletler Guramasynyň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň guramaçylyk-taýýarlyk işlerini seljerdi...

şu gün 10:18
629

ÝB raýatlaryna ynsanperwerlik geçelgesini üpjün edendigi üçin Türkmenistana minnetdarlyk bildirdi

8-nji iýulda Türkmenistanyň daşary işler ministri Raşid Meredow bilen Ýewropa Bileleşiginiň daşary işler we howpsuzlyk syýasaty boýunça ýokary wekili, Ýewropa Komissiýasynyň wise-prezidenti hanym Kaýa Kallasyň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik geçirildi...

şu gün 10:09
1.1k+

Mähri Bäşimowa BMG-niň Nýu-Ýorkdaky baş edarasynda ýokary derejedäki duşuşykda çykyş etdi

7-nji iýulda Türkmenistanyň daşary işler ministriniň orunbasary Mähri Bäşimowanyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýeti BMG-niň Nýu-Ýorkdaky baş edarasynda geçirilen Birleşen Milletler Guramasynyň sebitleýin parahatçylyk zolaklary boýunça ýokary derejedäki duşuşygyna gatnaşdy...

şu gün 10:03
566

Türkmenistanyň ilçisi Serbiýanyň Prezidentine ynanç hatlaryny gowşurdy

7-nji iýulda Türkmenistanyň Serbiýadaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi E.Aýdogdyýew Serbiýanyň Prezidenti Aleksandr Wuçiçe ynanç hatlaryny gowşurdy. Dabara Belgrad şäherinde Prezidentiň köşgünde geçirildi...