Akyl dişleri näme üçin giç çykýar?

  • 10.10.2021 17:01
  • 29k+

Amerikaly alymlar hemişelik diş hatarynyň altynjy, ýedinji we sekizinji dişleriniň adamlarda belli bir ýaşda çykmagynyň sebäbini öwrendiler. Mälim bolşy ýaly, hataryň iň soňky dişlerine akyl dişleri hem diýilýär.

Ferra.ru web sahypasynyň ýazmagyna görä, barlagçylar dürli jandar görnüşleriniň kelleleriniň 3D modelini döretdiler. Olar beden ulaldygyça kelläniň üýtgeýşine syn etdiler we  äňleriň ösüş depginine gözegçilik etdiler.  Netijede, her azy dişiniň çykyşy ýeriň we wagtyň takyk gatnaşygy bilen kesgitlenýändigini anykladylar. Bu dişler özüniň çykmagy bilen paralel ösýän temporomandibulýar bogunlaryň işine päsgel bermeli däldir. Eger-de olar gaty ir çyksa, onda çeýneme mahalynda äň bogunyna şikes ýetirip biler.

Umuman alanyňda, azy dişleriniň, şol sanda akyl dişleriniň peýda bolmagy äňiň ösmegine we dowamlylygyna baglydyr we ol primatlarda öz gezeginde ömrüň dowamlylygyna bagly bolup durýar.


düýn 17:45
2.3k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 15:59
2.5k+

Meta ABŞ-da 70 futbol meýdançasynyň ululygyndaky maglumat merkezini gurýar

Meta kompaniýasy Luiziana ştatynda (ABŞ) 4 million inedördül fut (371 600 inedördül metr töweregi) meýdany bolan emeli aň maglumat merkezini gurýar, bu takmynan 70 futbol meýdançasyna deňdir. Reuters-iň habar bermegine görä, desganyň umumy çykdajysy takmynan 10 milliard dollar bolar...

düýn 13:08
3.7k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.3k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...