Alymlar minudy bir sekunt gysgaltmak isleýärler

  • 24.01.2021 14:39
  • 18k+

Wagt düşünjesi alymlar tarapyndan uzak ýyllaryň dowamynda öwrenilip gelinýär we alymlar dünýä ylmyna barha köp täze maglumatlary goşýarlar. Elbetde, wagtyň geçişi planetalar bilen bolup geçýän hadysalara gönüden-göni baglydyr. Muňa mysal edip, günüň uzynlygynyň Ýerde, Marsda, Plutonda tapawutlydygyny görkezip bileris. Ýöne alymlar Ýeriň wagtyna öz düzedişlerini girizýärler.

Alymlar Ýeriň aýlanyş tizligi hemişelik bolup bilmez diýip hasaplaýarlar. Ol haýallap hem, çaltlaşyp hem bilýär. Hut planetanyň tizliginiň artmagy  sebäpli-de alymlar bir minut diýlip kabul edilen wagt birligini bir sekunt gysgaltmak isleýärler. Bu barada evo-rus.com habar berdi.
Şeýle-de bolsa, ylym wekilleriniň hemmesi beýle üýtgeşmäniň girizilmegi bilen ylalaşmaýar, olar bu gysgaltma Ýerdäki wagt ölçegleriniň takyklygyna täsir edip biler diýip heder edýärler. Soňky ylmy barlaglar we planetamyza gözegçilik onuň aýlanyş tizliginiň geçen ýyl ýokarlanandygyny görkezdi. Şunuň bilen baglylykda, Ýeriň öz okunyň töwereginden aýlanyş görkezijisiniň indi azalandygy habar berildi.
Bir minutdan bir sekunt aýrylsa, käbir enjamlaryň takyklygy babatda meseleler ýüze çykyp biler. Bu adaty ulanyjylaryň kompýuterlerine gurnalan operasion ulgamlarynda serwerleriň näsazlygyna hem sebäp bolup biler. Häzirki wagtda alymlar bir minutdan aýrylmaly sekuntlaryň ýa-da millisekuntlaryň sany barada belli bir ylalaşyga gelip bilmediler, ýöne muňa zerurlyk kem-kemden artar, sebäbi geljekde Ýeriň aýlanyşy has hem çaltlaşyp biler. Alymlar bu ýylyň ylmyň taryhynda iň gysga ýyl boljakdygyny eýýäm mälim etdiler, ýöne bu üýtgeşmäni ylymdan daşarda az adam duýar.
Bir minudyň dowamlylygy hakynda gutarnykly çözgüdiň 2023-nji ýylda Radioaragatnaşygyň bütindünýä sergisinde yglan edilmegine garaşylýar.

düýn 18:50
1.5k+

Global internet trafigi 19% ösdi, onuň ep-esli bölegini botlar emele getirýär

2025-nji ýylda global internet trafigi 19% ýokarlanyp, geçen ýylky 17% görkezijisinden geçdi. Şol bir wagtyň özünde, adamlar tarapyndan döredilýän trafigiň paýy 43,5%-e çenli peseldi. Cloudflare platformasynyň statistikasyna görä, emeli aň (EA) botlarynyň peýda bolmagy has göze ilýär...

düýn 18:27
2.8k+

Ýaponiýa lazer aragatnaşygy arkaly 2 Tbit/s tizlikde maglumat geçirip, dünýä rekordyny goýdy

Ýaponiýanyň Milli maglumat we kommunikasiýa tehnologiýalary instituty (NICT), şäher gurşawynda lazer şöhlesiniň kömegi bilen maglumatlary 2 Tbit/s tizlikde üstünlikli geçirip, erkin giňişlikdäki optiki aragatnaşyk (FSO) boýunça dünýä rekordyny yglan etdi...

düýn 18:00
2.5k+

Gadymy ösümlikler güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, mör-möjekleri özüne çekmek üçin gozalaryny gyzdyrypdyrlar

Biologlaryň halkara topary ösümlikleriň, güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, ýylylyk ýaýratma — "görünmeýän ýagtylyk" — arkaly mör-möjekleri özüne çekendigini anyklady. Bu açyş mezozoý eýýamynda agdyklyk eden, infragyzyl yşaratlara esaslanýan aragatnaşyk kanalynyň bolandygyny subut edýär...

düýn 13:31
4.5k+

Mihaela Benthaus maýyp arabasynda kosmosa uçan ilkinji adam boldy

Germaniýaly 33 ýaşly aerokosmos inženeri Mihaela Benthaus maýyp arabasynda kosmosda bolup gören ilkinji adam hökmünde taryha girdi. Uçuş Blue Origin kompaniýasynyň New Shepard suborbital kapsulasynda amala aşyryldy diýip, CNN habar berýär...