Näme üçin suratkeşler dünýäni başgaça görýärler: alymlar muny beýniniň aýratynlyklary bilen düşündirdiler

  • 04.11.2025 09:35
  • 3.2k+

Amerikaly alymlar suratkeşlik ukyby bolan adamlaryň töweregindäki dünýäni üýtgeşik görnüşde kabul edýändigini anykladylar.

2024-nji ýylda alymlar iki topar talyplaryň gatnaşmagynda ýörite barlag geçirdiler. Birinji toparda döredijilik ugruny ýöriteleşen ABŞ-nyň öňdebaryjy okuw jaýlarynyň biri bolan Pratt institutynyň 40 talyby bardy. Ikinji toparda bolsa döwlet uniwersitetiniň dürli ugurlar boýunça okaýan 41 talyby gatnaşdy.
Meýletinçilerden wizual maglumatlary gaýtadan işlemek ukybyny barlaýan birnäçe tabşyrklary ýerine ýetirmegi soradylar. Mysal üçin, biri-birinden hereketi boýunça tapawutlanýan obýektleriň jübütlerini tapmak, çylşyrymly nagyşlaryň içindäki ýönekeý şekilleri saýlap görkezmek, şeýle hem portret we natýurmort çekmek ýaly ýumuşlar berildi.
Çekilen suratlaryň takyklygy sungat bilimi bolmadyk adamlaryň gatnaşmagynda bahalandyryldy.
Gözlegiň netijeleri «Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts» žurnalynda ýerleşdirildi.
Netijelere görä, sungat bilen meşgullanýan talyplar wizual maglumatlary has gowy we çalt kabul edip bilýärler. Şeýle hem gyzykly aýratynlyk ýüze çykaryldy: çylşyrymly şekili göçürip çekende olar ilki bilen suratlaryň umumy gurluşyna üns berýärler, soň bolsa jikme-jikliklere geçýärler. Şeýle çemeleşme, has takyk netije almaga mümkinçilik berýär. Alymlar munuň sebäbini suratkeşleriň umumy ýagdaýy we aýratyn elementlere üns bermek ukybyny deňagramlaýyn saklap bilmegi bilen düşündirýärler.
Indi alymlar bu tapawutlaryň dogabitdi ukyplardan gelip çykýandygyny ýa-da okuw wagtynda kemala gelýän endiklerdigini anyklamagy maksat edinýärler. Şol sebäpli barlaglar dowam etdiriler.


04.12.2025 15:34
1.3k+

Alymlar yslary beýnä ultrases arkaly geçirmegi öwrendiler

Inženerler we barlagçylar topary ilkinji gezek ys alyş ukybyna jogap berýän merkeze gönükdirilen ultrasesiň kömegi bilen adamlarda yslary – mysal üçin, “arassa howa” ýa-da “ýanan odun” ýaly duýgulary döredip bildiler...

30.11.2025 22:24
4.9k+

Türkmenistanyň ýaş startapçylarynyň bäsleşiginiň jemleri jemlenildi

Türkmenistanda «Türkmenistan – mümkinçilikleriň ýurdy» atly ýaş innowatorlaryň bäsleşigi tamamlandy. Ol tehnologiýa, ylym we telekeçilik dünýäsinde özlerini görkezmäge taýýar mekdep okuwçylaryny, talyplary we ýaş mugallymlary birleşdirdi...

30.11.2025 20:51
8.9k+

Garynjalarda agalygy eýelemegiň täsin taktikasy ýüze çykaryldy

Ýaponiýaly alymlar garynjanyň käbir görnüşleriniň başga koloniýalary eýelemek üçin ulanýan täsin mehanizmini ýüze çykardylar. Görnüşine görä, käbir korolewa-basyp alyjylar himiki ýaragy ulanyp, işçi garynjlary aldaw bilen öz urugbaşyny ýok etmäge mejbur edýärler we onuň ýerini eýeleýärler...

26.11.2025 11:15
2.1k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...