Alymlar nanotirannozawrlaryň ýaşap geçendigini subut etdiler

  • düýn 23:39
  • 1.3k+

Demirgazyk Karolina ştatynyň uniwersitetinden amerikaly paleontologlar nanotirannozawrlaryň, hakykatdanam, gadymy ýyrtyjylaryň aýratyn görnüşi hökmünde ýaşap geçendigini tassyklady. Olar tapylan nusgalaryň biriniň süňklerini gaýtadan seljerip, şeýle netijäni öňe sürdi.

Gözleg onuň ýaşynyň ölen wagty 20 ýyl töweregidigini görkezdi. Bu nanotirannozawryň, ozal çak edilişi ýaly, tirannozawryň ýaş wekili däl-de, uly jandar bolandygyny aňladýar.

“Bu açyş Ýeriň soňky dinozawrlarynyň ýaşan gurşawynyň hasap edilişinden has baý we has bäsdeşlikli bolandygyny aňladýar. Aýratynam, biziň açyşymyz şa tirannozawrlaryň mezozoý ekoulgamynyň ýeke-täk “şalary” bolmandygyny görkezýär. Olaryň ýanynda has ýeser we çalasyn awçy-nanotirannozawrlar hem ýaşapdyr” – diýip, uniwersitetiň dosenti Lindsi Zanno belledi.

Nanotirannozawrlaryň bolandygy baradaky jedel onlarça ýyl bäri dowam edip gelýär. Olaryň daşa öwrülen galyndylary geçen asyryň ortalarynda we häzirki asyryň başlarynda Montanadaky Hell-Krik geologik çökündilerinde tapyldy. Süňkleriň kiçi bolmagy we ýaşdygy baradaky çaklamalar ozal bu görnüşiň özbaşdakdygy barada şübhe döredipdi.
Täze ylmy gözleg tirannozawrlaryň 200-den gowrak nusgasyny gurşap aldy. Alymlar ozal öwrenilen wekilleriň ýaşynyň ösüş depgini baradaky nätakyk maglumatlar sebäpli kiçeldilendigini anyklady. Soňky maglumatlar üçünji tapylan nusganyň uly ýaşlydygyny, şeýle-de kelleçanagyň gurluşynda, dişleriň sanynda we nerw kanallarynda tapawutlaryň bardygyny tassyklady. Bu aýratynlyklar ony aýratyn görnüş – Nanotyrannus lethaeus diýip kesgitlemäge mümkinçilik berdi.
Tapyndy giçki hek döwrüniň ýyrtyjylarynyň köpdürlüligi we ekologiýasy baradaky düşünjeleri giňeldýär.


01.11.2025 10:22
2k+

Adamlarda garaşlylygyň döremegine täsir edýän täze genler açyldy

Halkara alymlar topary Indiana uniwersitetiniň Lukmançylyk mekdebiniň alymlarynyň ýolbaşçylygynda alkogol, temmäki, opioidler we gadagan maddalara garaşlylygy döremek howpy bilen baglanyşykly DNK-nyň 220 bölümçesini anykladylar...

31.10.2025 22:25
5.9k+

Alymlar Antarktidada ýaşy 6 mln ýyl bolan iň gadymy buz nusgalaryny tapdylar

Antarktidada ýaşy, takmynan, 6 mln ýyla barabar bolan Ýerde iň gadymy buz nusgalary tapyldy. Bu barada Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) žurnaly habar berýär. Dürli ýurtlardan ylmy gözlegçiler Gündogar Antarktidadaky Allan baýyrlarynyň töwereginde gözleg işlerini geçirdi...

31.10.2025 12:29
5.1k+

Hytaý “emeli Günüň” gurluşygyny 2027-nji ýyla çenli tamamlar

Hytaýly alymlar “emeli Gün” diýip hem atlandyrylýan BEST (Burning Plasma Experimental Superconducting Tokamak) atly termoýadro enjamynyň gurluşygyny 2027-nji ýyla çenli tamamlamagy meýilleşdirýärler. Bu barada Hytaýyň Daşary işler ministrliginiň resmi wekili Mao Nin aýtdy...

29.10.2025 11:02
4.5k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...