Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

  • şu gün 13:02
  • 2.2k+

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr».

Gözlegçiler Alýaskadaky aýratyn bir tunelde, diwarlarynda henizem mamontlaryň we zubrlaryň süňkleri görünýän ýerden müdimi doňaklygyň nusgalaryny aldylar. Nusgalar eredildi we adaty arktika şertlerinden has ýyly bolan 3,8 we 12,2 °C temperaturalarda laboratoriýa şertlerine ýerleşdirildi.
Ilkibaşda, mikroblar gaty haýal janlandy, ýöne alty aýdan soň göz-görtele koloniýalary we hatda bioplýonkalary emele getirip başladylar. Alymlar bu organizmleriň ynsan üçin howply däldigini, ýöne olaryň işjeňliginiň organiki maddalary dargadyp, kömürturşy gazyny we metany bölüp çykarmaga ukyplydygyny nygtadylar.
Barlagyň awtory Tristan Karonyň sözlerine görä, has ýyly şertlerde mikroblar çalt oýananok, ýöne Arktikada ýyly möwsüm näçe uzyn bolsa, eräp barýan doňaklykdan parnik gazlarynyň işjeň bölünip çykmak howpy şonça-da ýokary bolýar.
Netijeler Journal of Geophysical Research: Biogeosciences žurnalynda çap edildi. Olar howanyň üýtgemegi we demirgazyk sebitleriň ekoulgamlarynyň durnuklylygy bilen bagly prosesleri düşünmek üçin möhümdir.


şu gün 17:45
567

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

şu gün 13:08
2.3k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

şu gün 06:35
3.8k+

Türkmen talyplary Malaýziýada WSDG 2025 bäsleşiginde baş baýraga we taslamany ösdürmek üçin pul baýragyna mynasyp boldular

24 — 28-nji sent­ýabr ara­ly­gyn­da Ma­laý­zi­ýa­nyň Saý­ber­ja­ýa şä­he­rin­de Bü­tin­dün­ýä Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry bäs­le­şi­gi (World Sus­tai­nab­le Develop­ment Goals Chal­len­ge — WSDG 2025) ge­çi­ril­di...

düýn 17:39
2.6k+

Fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragy immun ulgamynyň öwrenilendigi üçin berildi

Stokgolmda fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragynyň eýeleri yglan edildi. Baýrak “periferik immunologik tolerantlyk” diýlip atlandyrylýan ugurdaky açyş üçin amerikalylar Meri E.Brankowa, Fred Ramsdella we ýaponiýaly Şimon Sakaguçä berildi...