Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

  • 07.10.2025 13:02
  • 5.1k+

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr».

Gözlegçiler Alýaskadaky aýratyn bir tunelde, diwarlarynda henizem mamontlaryň we zubrlaryň süňkleri görünýän ýerden müdimi doňaklygyň nusgalaryny aldylar. Nusgalar eredildi we adaty arktika şertlerinden has ýyly bolan 3,8 we 12,2 °C temperaturalarda laboratoriýa şertlerine ýerleşdirildi.
Ilkibaşda, mikroblar gaty haýal janlandy, ýöne alty aýdan soň göz-görtele koloniýalary we hatda bioplýonkalary emele getirip başladylar. Alymlar bu organizmleriň ynsan üçin howply däldigini, ýöne olaryň işjeňliginiň organiki maddalary dargadyp, kömürturşy gazyny we metany bölüp çykarmaga ukyplydygyny nygtadylar.
Barlagyň awtory Tristan Karonyň sözlerine görä, has ýyly şertlerde mikroblar çalt oýananok, ýöne Arktikada ýyly möwsüm näçe uzyn bolsa, eräp barýan doňaklykdan parnik gazlarynyň işjeň bölünip çykmak howpy şonça-da ýokary bolýar.
Netijeler Journal of Geophysical Research: Biogeosciences žurnalynda çap edildi. Olar howanyň üýtgemegi we demirgazyk sebitleriň ekoulgamlarynyň durnuklylygy bilen bagly prosesleri düşünmek üçin möhümdir.


düýn 16:42
4.1k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

düýn 00:07
3.5k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.6k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.1k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...