Alymlar syçanlaryň göni içinde işleýän böwrek modelini ösdürip ýetişdirdi

  • 21.09.2025 21:20
  • 1.8k+

Alymlar barlaghanada janly syçanlary ulanyp, emeli böwrek modelini ösdürip ýetişdirdiler. Olar böwregiň iki esasy elementini: gany süzýän nefronlary we peşewi ýygnaýan turbalary birleşdirýän aýratyn gurluşlary – assembloidleri ulandy. Ylmy iş Cell Stem Cell žurnalynda neşir edildi.

Ozal alymlar ýa-ha nefronlary, ýa-da turbalary aýratynlykda döredip bilýärdi. Ýöne bu keselleri öwrenmek üçin mümkinçilikleri çäklendirýärdi. Täze tehnologiýa iki komponenti birleşdirmäge mümkinçilik berdi we netijede tebigy organa ýakyn model alyndy. Bu, alymlaryň maglumatlaryna görä, her ýedinji uly adamda duş gelýän böwrek kesellerini çuňňur öwrenmäge ýol açýar.
Assembloidler kemala gelmedik böwrek öýjüklerinden alyndy, soňra syçanlaryň garyn boşlugyna oturdyldy. Olar organizmde ösmegini dowam etdirip, ulaldy we birleşdiriji dokumany hem-de gan damarlaryny emele getirdi.
Olar hakyky böwregiň işleýiş alamatlaryny görkezdi: gany süzdi, beloklary çekdi, böwrek gormonlaryny işläp çykardy we peşewiň emele gelmeginiň irki tapgyrlaryny görkezdi. Ösüş derejesi boýunça olar täze doglan syçanjygyň böwregi ýalydy.
Alymlar adam öýjüklerinden hem assembloidleri almaga synanyşdy. Ýöne olaryň kemala gelendigini bäbegiň böwrekleri bilen deňeşdirmek entek mümkin däl, sebäbi ylymda deňeşdirmek üçin şeýle organlaryň nusgalary ýok. Ýöne ylmy gözlegçiler olaryň başlangyç tapgyrlardan has ösendigini belleýär. 

 


düýn 17:03
5.5k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

düýn 15:06
3.2k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

14.12.2025 23:36
4.9k+

Geň soňlama: Hytaýda daşdan düwnüp heläk bolan gadymy guş tapyldy

Paleontologlar Hytaýyň Týanýu Tebigy Taryh Muzeýiniň zat saklanýan ýerlerinde adaty bolmadyk açyş etdiler. Geçirilen barlagda öň mälim bolmadyk guş görnüşiniň köp sanly ýuwdulan daşlardan düwnüp ölendigini görkezýän galyndy tapyldy...

12.12.2025 16:06
5k+

Pasha adasyndaky äpet daş tokgalary bäsdeşligiň netijesi bolup çykdy – täze barlag

Öň Pasha adasyndaky ýüzlerçe äpet daş tokgalary ýerli jemgyýetiň wekilleri tarapyndan bir serdaryň ýolbaşçylygynda döredilen diýlip hasaplanýardy. Ýöne täze barlagyň awtorlary bu tassyklamany şübhe astyna aldylar...