Astronomlar “gara ýyldyzlaryň” bardygynyň alamatlaryny tapdylar

  • 15.09.2025 18:02
  • 5.5k+

Maks Plankyň astronomiýa institutynyň (MPIA) astronomlary irki Älemde "gara ýyldyzlar" diýilýänleriň bardygynyň alamatlaryny habar berdiler. Bu obýektler käbir gadymy galaktikalaryň adatdan daşary uly massasyny we gara girdaplaryň çalt ösüşini düşündirip bilerdi.

Barlagçylar “Jeýms Uebb” teleskobyndan alnan maglumatlary seljerdiler we 35 sany galaktikany öwrendiler. Aýratyn hem, takmynan 12 milliard ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýän Kita ýyldyzlar toplumynda ýerleşýän UDS-154183 obýekti ünsi çekdi. Spektriniň üýtgeşik gurluşy üçin alymlar ony "Kert" diýip atlandyrdylar.

"Derňewlerimiziň we gözegçiliklerimiziň dowamynda 35 sany gadymy galaktikany tapdyk we häsiýetlerini öwrendik... Öň nämälim  bolan, “Kert” diýip atlandyran obýektlerimiziň biri irki Älemiň iň ekstremal we adaty bolmadyk obýektleriniň birine öwrüldi" – diýip, MPIA-nyň ylmy işgäri Rafael Hwiding düşündirdi.

Hasaplamalara görä, obýektiň ýagtylygy köp ýyldyzlaryň däl-de, eýsem bir äpet jisimiň çykarýan şöhlesine meňzeýär. Bu "Kertiň" galaktika däl-de, "gara ýyldyz" - gyzgyn plazma gabykly aşa uly gara deşik bolup biljekdigini çaklamaga mümkinçilik berdi.
Astronomlar şeýle obýektleriň bolmagy irki galaktikalaryň emele gelmeginde möhüm rol oýnap biler diýip hasaplaýarlar.


21.10.2025 12:00
3.8k+

Rus inženerleri kosmosda emeli dartyş güýjüni döretmegi başardylar

“Roskosmosyň” düzümine girýän “Energiýa” raketa-kosmos korporasiýasy kosmos giňişliginde emeli dartyş güýjüni döretmäge ukyply ulgam üçin patent aldy. Degişli resminama Rospatentiň maglumatlar bazasynda çap edildi...

21.10.2025 11:57
3.6k+

SpaceX-iň weterany we maýyp arabasyndaky gyz New Shepard raketasynda suborbital uçuşa ugrar

SpaceX-iň öňki inženeri Hans Kýonigsmann Blue Origin kompaniýasynyň New Shepard raketasynda 2025-nji ýylyň noýabr aýynda suborbital uçuşa gatnaşmagy meýilleşdirýändigini aýtdy diýip, Ars Technica ýazýar. Kýonigsmann — SpaceX-iň ilkinji we iň abraýly işgärleriniň biridir...

19.10.2025 16:58
3.9k+

SpaceX kompaniýasy Starship V2-niň soňky uçuşyndan täsirli kadrlary görkezdi

SpaceX 14-nji oktýabrda bolan Starship V2 raketasynyň soňky synag uçuşyndan täze we örän täsirli kadrlary hödürledi. X sosial ulgamynda ýerleşdirilen wideoda missiýanyň iň esasy tapgyrlary – raketanyň uçuşy, basgançaklaryň bölünip aýrylyşy we suwa gonmazdan öň atmosfera girişi görkezilýär...

17.10.2025 18:55
2.9k+

SpaceX “Falcon 9” raketa göterijisiniň birinji basgançagyny 500-nji gezek Ýere yzyna gaýtardy

16-njy oktýabrda SpaceX kompaniýasy Falcon 9 raketasynyň nobatdaky uçuşyny üstünlikli amala aşyrdy. Ol orbita Starlink ulgamynyň 28 hemrasyny çykardy. Kompaniýa üçin bu uçuş aýratyn ähmiýetli boldy – raketanyň birinji basgançagy 500-nji gezek Ýere üstünlikli gaýdyp geldi...