Astronomlar “gara ýyldyzlaryň” bardygynyň alamatlaryny tapdylar

  • düýn 18:02
  • 2.8k+

Maks Plankyň astronomiýa institutynyň (MPIA) astronomlary irki Älemde "gara ýyldyzlar" diýilýänleriň bardygynyň alamatlaryny habar berdiler. Bu obýektler käbir gadymy galaktikalaryň adatdan daşary uly massasyny we gara girdaplaryň çalt ösüşini düşündirip bilerdi.

Barlagçylar “Jeýms Uebb” teleskobyndan alnan maglumatlary seljerdiler we 35 sany galaktikany öwrendiler. Aýratyn hem, takmynan 12 milliard ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýän Kita ýyldyzlar toplumynda ýerleşýän UDS-154183 obýekti ünsi çekdi. Spektriniň üýtgeşik gurluşy üçin alymlar ony "Kert" diýip atlandyrdylar.

"Derňewlerimiziň we gözegçiliklerimiziň dowamynda 35 sany gadymy galaktikany tapdyk we häsiýetlerini öwrendik... Öň nämälim  bolan, “Kert” diýip atlandyran obýektlerimiziň biri irki Älemiň iň ekstremal we adaty bolmadyk obýektleriniň birine öwrüldi" – diýip, MPIA-nyň ylmy işgäri Rafael Hwiding düşündirdi.

Hasaplamalara görä, obýektiň ýagtylygy köp ýyldyzlaryň däl-de, eýsem bir äpet jisimiň çykarýan şöhlesine meňzeýär. Bu "Kertiň" galaktika däl-de, "gara ýyldyz" - gyzgyn plazma gabykly aşa uly gara deşik bolup biljekdigini çaklamaga mümkinçilik berdi.
Astronomlar şeýle obýektleriň bolmagy irki galaktikalaryň emele gelmeginde möhüm rol oýnap biler diýip hasaplaýarlar.


düýn 09:50
1.8k+

NASA Perseverance-yň tapyndysyny Marsdaky ýaşaýşyň iň ygtybarly subutnamasy diýip atlandyrdy

NASA-nyň Marsda hereket edýän Perseverance enjamy tarapyndan ýygnalan nusga gadymy mikrob durmuşynyň yzlaryny saklap biler. Bu barada 2025-nji ýylyň 10-njy sentýabrynda Nature žurnalynda neşir edilen NASA-nyň ylmy gözleginde aýdylýar...

13.09.2025 15:46
6.1k+

ABŞ-da ilkinji gezek hemra bilen uçup barýan uçaryň arasynda lazer aragatnaşygyny barlap gördüler

Amerikanyň Birleşen Ştatlary ilkinji gezek uçup barýan uçar bilen Ýeriň pes orbitasyndaky emeli hemranyň arasynda lazer aragatnaşyk ulgamynyň synaglaryny geçirdi. Synag wagtynda 1 Gbit/s çenli maglumat geçiriş tizligi bilen durnukly aragatnaşygy üpjün etmek başartdy...

11.09.2025 21:21
6.3k+

NASA-nyň täze tejribesinde 4 meýletinçi bir ýylyny Marsyň “simulyatorynda” geçirer

NASA Marsyň barlag bazasyny simulýasiýa edýän gurşawda adamlary izolirlemek boýunça tejribeleriniň ikinji tapgyryny geçirer. 19-njy oktýabrda dört meýletinçi Hýustonyň Jonson adyndaky Kosmos merkeziniň Mars Dune Alpha barlaghanasyna ugrar...

11.09.2025 19:53
7.4k+

“Jeýms Uebb” teleskopy ýaşamak üçin şertleri bolup biljek planetany tapdy

TRAPPIST-1 ýyldyz ulgamyna girýän TRAPPIST-1e ekzoplanetasynda ýaşaýyş üçin laýyk gelýän şertler bolup biler. Bu barada “Jeýms Uebb” kosmos teleskopyndan alnan täze maglumatlara salgylanyp, NewScientist neşiri habar berýär...