Astronomlar “gara ýyldyzlaryň” bardygynyň alamatlaryny tapdylar

  • 15.09.2025 18:02
  • 5.5k+

Maks Plankyň astronomiýa institutynyň (MPIA) astronomlary irki Älemde "gara ýyldyzlar" diýilýänleriň bardygynyň alamatlaryny habar berdiler. Bu obýektler käbir gadymy galaktikalaryň adatdan daşary uly massasyny we gara girdaplaryň çalt ösüşini düşündirip bilerdi.

Barlagçylar “Jeýms Uebb” teleskobyndan alnan maglumatlary seljerdiler we 35 sany galaktikany öwrendiler. Aýratyn hem, takmynan 12 milliard ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýän Kita ýyldyzlar toplumynda ýerleşýän UDS-154183 obýekti ünsi çekdi. Spektriniň üýtgeşik gurluşy üçin alymlar ony "Kert" diýip atlandyrdylar.

"Derňewlerimiziň we gözegçiliklerimiziň dowamynda 35 sany gadymy galaktikany tapdyk we häsiýetlerini öwrendik... Öň nämälim  bolan, “Kert” diýip atlandyran obýektlerimiziň biri irki Älemiň iň ekstremal we adaty bolmadyk obýektleriniň birine öwrüldi" – diýip, MPIA-nyň ylmy işgäri Rafael Hwiding düşündirdi.

Hasaplamalara görä, obýektiň ýagtylygy köp ýyldyzlaryň däl-de, eýsem bir äpet jisimiň çykarýan şöhlesine meňzeýär. Bu "Kertiň" galaktika däl-de, "gara ýyldyz" - gyzgyn plazma gabykly aşa uly gara deşik bolup biljekdigini çaklamaga mümkinçilik berdi.
Astronomlar şeýle obýektleriň bolmagy irki galaktikalaryň emele gelmeginde möhüm rol oýnap biler diýip hasaplaýarlar.


04.10.2025 19:42
2.9k+

SpaceX Falcon 9 raketasy şu ýyl 125 uçuşy amala aşyrdy – bu beýleki ýurtlaryň ählisinden köp

3-nji oktýabrda SpaceX kompaniýasy şu ýylda 125-nji gezek Falcon 9 raketasyny uçuryp, Ýere golaý orbita 28 sany Starlink internet hemrasyndan ybarat toplumy iberdi.   Uçuş ABŞ-nyň gündogar wagty bilen 10:06-da (Aşgabat wagty bilen 19:06) Kaliforniýadaky Wandenberg kosmos güýçleri bazasyndan amala aşyryldy...

04.10.2025 15:46
2.8k+

Wenerada ilkinji läbik turbalaryň bardygynyň alamatlary tapyldy

Padua uniwersitetinden Barbara De Toffoliniň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary Wenerada ilkinji gezek läbik turbalarynyň bardygyny tassyklaýan ylmy delilleri ýüze çykardy. Alymlar öňki kosmos missiýalarynyň radio­loka­siýa we topografiýa maglumatlaryny öwrenip, diametri 100 kilometreden ýokary bolan ullakan şit wulkanlaryna üns berdiler...

01.10.2025 18:08
1.8k+

SpaceX kompaniýasy Starship-iň indiki synag uçuşynyň senesini yglan etdi

SpaceX aerokosmos kompaniýasy 13-nji oktýabrda Super Heavy tizleşdirijisi bilen bilelikde Starship kosmos gämisiniň 11-nji synag uçuşyny geçirmegi meýilleşdirýär. “Starship-iň onunjy uçuş synagy dünýäde ilkinji dolulygyna köp gezeklik raketa göterijisini döretmekde möhüm ädim boldy...

29.09.2025 08:56
2.1k+

NASA-da astronawtlyga dalaşgärleriň düzüminde ilkinji gezek zenanlar erkeklerden köp boldy

NASA 2025-nji ýylda astronawt bolmaga dalaş edýän 10 adamyň adyny yglan etdi. Agentligiň taryhynda ilkinji gezek zenanlar erkeklerden köp boldy: alty zenan, dört erkek. Bäsleşige gatnaşmak üçin 8 müňden gowrak amerikaly arza tabşyrdy...